حامی قالیباف: او رئیس مجلسی معتدل است

مرتضی طلایی از فعالان سیاسی حامی قالیباف با روزنامه ایران درباره تعامل مجلس و دولت گفت وگو کرده است.

بخشی از این گفت وگو را می خوانید:

بیش از دو ماه از عمر مجلس یازدهم گذشته است. به عنوان فعال سیاسی که دستی در ارائه فهرست و شکل گیری آن داشته اید دست فرمان نمایندگان و مجموعه مجلس را در این مدت چطور ارزیابی می‌کنید. آیا راهی که مجلس در پیش گرفته است به حل مشکلات اقتصادی کشور که شعار اصولگرایان برای گرفتن رأی از مردم بود خواهد انجامید و آیا مجلس خواهد توانست در حل مسائل پیش رو مؤثرعمل کند؟

به نظر من مؤثر بودن مجلس در آنچه پیگیر آن است منوط به تعامل، هماهنگی و همکاری با سایر قوا است. هیچ کدام از قوا نمی‌توانند به تنهایی کاری پیش ببرند. مجلس وظیفه سیاستگذاری، قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین را دارد. وظایفی که به روشنی در قانون اساسی مشخص شده است. مسأله این است که همه ما از جمله نمایندگان مجلس باید شرایط کشور را به درستی درک کنیم و از وضع موجود شناخت داشته باشیم تا بتوانیم درایفای وظایف‌مان چه به صورت فردی و چه در قالب نهادی درست عمل کنیم. درغیر این صورت ممکن است در شناخت مسأله یا انتخاب راه و مسیر حل آن دچار خطا بشویم. بنابراین،در اینکه اولویت و راهبرد مجلس باید پرداختن به مباحث روز جامعه ، مشکلات معیشتی مردم و اقتصاد کشورباشد شکی نیست. اما شرط موفقیت این راهبرد آن است که مجلس و دولت دست در دست هم بدهند و در کنار هم برای حل مشکل قدم بردارند.

اما برخلاف این انتظار و با وجود ابراز آمادگی دولت برای همکاری و کمک گرفتن از مجلس یازدهم به نظر می‌رسد تعامل لازم بین مجلس و دولت اتفاق نیفتاده است. گویا نگاه نمایندگان این است که صرف نظر از واقعیت‌هایی همچون تحریم، مدیریت و تصمیمات دولت را عامل مشکلات معرفی کنند و در عین حال قائل به این هستند که مجلس می‌تواند در قالب ارائه طرح برای حل مشکلات راهکار ارائه کند. چنین نگاهی به نوعی در نحوه مواجهه نمایندگان با وزرا و طرح‌هایی که طی همین مدت کوتاه به هیأت رئیسه مجلس ارائه شده قابل مشاهده است...

به باورم برای تشخیص صحت و سقم این ارزیابی باید به برآیند عملکرد مجلس نگاه کنیم و نه عملکرد یا موضعگیری افراد که ممکن است دچار نوسانات احساسی و تندی و کندی باشد. برآیند من از کلیت عملکرد مجلس یازدهم در این مدت شبیه چیزی که شما می‌گویید نیست. این طور نیست که مجلس بخواهد خودش را با دولت درگیر کند. همان طور که از زبان رئیس مجلس و بسیاری از نمایندگان شنیده‌ایم که می‌خواهند با دولت همراهی کنند. اما خب برخی‌ها در حواشی دوست دارند که مرتب بذر جدایی و اختلاف را در جامعه و بین مسئولین بپاشند. چنان که بعد از جلسه اخیری که سران قوا داشتند خبری منتشر کردند مبنی بر اینکه بین رئیس محترم مجلس و رئیس محترم جمهوری مجادله‌ای بوده است. این خبر بلافاصله تکذیب شد. اما نشان از آن داشت که دست‌های پنهانی می‌خواهد به جامعه القا کند که مجلس خودش را در برابر دولت قرار داده و نمی خواهد با دولت همکاری کند. در حالی که دلسوزان مردم و کشور و نخبگان جامعه و کسانی که برآیندها را نگاه می‌کنند، چنین اعتقادی ندارند. برعکس تصور ما این است که هر چه جلوتر می‌رویم دولت و مجلس در مسیر حل مشکلات کشور به هم نزدیک‌تر می‌شوند. در این مدت جلسات مشترک متعددی برگزار شده که نشان دهنده حرکت در مسیر تعامل، همکاری و هماهنگی است. البته طبیعی است که مجلس و دولت دیدگاه‌های خودشان را داشته باشند. اما آنچه جامعه از مجلس و از دولت انتظار دارد این است که در کنار هم برای حل مشکلات معیشتی مردم قدم بردارند.

به نظر نمی‌شود انکار کرد که طیف تندرویی در مجلس وجود دارند که راه متفاوتی را طی می‌کنند. جریان آقای قالیباف و نزدیکانش از نیمه‌های عمر دولت آقای احمدی نژاد خود را در زمره یکی از طیف‌های میانه رو اصولگرایی تعریف کرد. آیا این جریان در مجلس همان مشی را بروز خواهد داد و آیا توان خواهد داشت فضای تندی را که از طرف بخشی از نمایندگان در مجلس بروز پیدا می‌کند، کنترل کند؟

این تندروی در همه دوره‌های مجلس سابقه داشته و اختصاص به این دوره ندارد. اینکه شما رئیس مجلس و نمایندگان پیرامون او را درمسیراعتدال و تعامل ارزیابی می‌کنید درست است. اما به نظر من علاوه بر ایشان، کلیت مجلس هم بویژه بعد از فرمایشات اخیر رهبری با نمایندگان همان مسیر را در پیش گرفته است. به نوعی می‌توانیم بگوییم که مجلس امروز شرایطش با زمان آغاز به کارش متفاوت است. مجلس با فرمایشات رهبر انقلاب خودش را پیدا کرده و در مسیری که مورد انتظار جامعه است حرکت می‌کند. پس می‌توانیم بگوییم هم ریاست مجلس به عنوان نماینده یک جریان فکری و گفتمانی و هم اکثریت نمایندگان دیگر مجلس این مسیر را طی می‌کنند و نگران وجود برخی افراد که ممکن است تند و تیز باشند هم نباید بود.البته بالاخره این عزیزان هم نماینده مردم و بخشی ازافکارعمومی جامعه هستند؛ باید آنها را هم بپذیریم،حرف شان را بشنویم و با آنها به تعامل برسیم. اگر ما در کشورمان حول محور منافع و امنیت ملی و اخلاق اسلامی قرار بگیریم می‌توانیم تمام اختلاف نظرها را کنار بگذاریم و بجایش هماهنگی، همسویی و همدلی ایجاد کنیم.

یکی از انتقاداتی که مطرح می‌شود تعدد طرح‌هایی است که در همین مدت کوتاه عمر مجلس ارائه شده است. در کمتر از دو ماه فعالیت بیش از ۲۰ طرح اعلام وصول شده است. این در حالی است که لوایح مهم متعددی مدت‌ها است معطل مانده‌اند و قاعدتاً باید در اولویت قرار بگیرند. به نظرتان چه انگیزه‌ای نمایندگان مجلس یازدهم را تا این حد به ارائه طرح تحریص کرده است؟

اینکه چرا لوایح دولت معطل مانده را باید از مجلس قبل سؤال کنید و نه از مجلسی که تازه آغاز به کار کرده. ارائه طرح‌های متعدد هم اتفاقاً نشان از پویایی مجلس دارد. طرح دادن فی نفسه امر بدی نیست. طرح هم برای تبدیل شدن به قانون فرآیند کارشناسی و مطالعاتی را طی می‌کند.

اما درباره اینکه چرا نمایندگان دراین مدت طرح‌های متعددی ارائه دادند؛ باید شرایط خاص امروز جامعه را در نظر بگیریم. از جمله وظایف نمایندگان مجلس این است که در چنین شرایطی به سهم خودشان برای مدیریت افکار عمومی و پاسخگویی به مطالبات و انتظارات اقشار مختلف مردم طرح ارائه کنند. این امر سبب می‌شود جامعه احساس کند که حرفش در مجلس گفته می‌شود و صدایش در مجلس شنیده می‌شود. این امر بدی نیست.

به نظر بنده باید در پاسخ به همه این ان قلت‌ها برگردیم به همان نکته ای که گفتم و آن اینکه عده‌ای به دنبال این هستند که مجلس را دچار موضعگیری کنند و به چالش بکشانند. اینها می‌خواهند مجلس و دولت رو در روی یکدیگر قراربگیرند.

مثال بارزش را در واکنش کاربران به تفاهمنامه همکاری مشترک ایران و چین دیدیم. چه هجمه‌ای علیه نظام به راه افتاد اگر رصد می‌کردید متوجه می‌شدید که عمده این هجمه ریشه در سازمان منافقین داشت. آنها می‌خواستند به ‌مردم اینگونه القا کنند که مسئولان جمهوری اسلامی چه کردند و چه نکردند. در حالی که حرف‌هایشان دروغ بود.

ماجرای مجلس هم بر همین قاعده است. بپذیریم شرایط جامعه ما به گونه‌ای است که انتظار دارد حرف و خواستش توسط نمایندگان به گوش مسئولان برسد. این طرح‌ها در واقع باید در این مسیر ارزیابی شود. البته طرح باید مسیر کارشناسی را طی کند و این طور نیست که فردای اعلام وصول شدن، ابلاغ و اجرا شود. اینکه مجلس در عین حال باید به مباحث اصلی خودش، به لوایح دولت که از قبل آمده و در کمیسیون‌ها معطل مانده اولویت بدهد هم حرف درستی است. من فکر می‌کنم که می‌تواند بین اینها جمع ایجاد کرد. ما به عنوان افکار عمومی باید به مجلس خطاب کنیم که انتظار داریم هم به لوایح دولت پاسخ سریع بدهید و هم طرح‌های خودتان مسیر قانونی‌اش را طی کند و بتواند به دولت در جهت حل مشکلات مردم کمک کند.

می‌فرمایید که مجلس دراین شرایط به افکار عمومی پاسخ دهد. اما دقیقاً مسأله این است که بسیاری از طرح‌ها و تصمیمات مجلس با انتقاد افکار عمومی مواجه هستند و به این انتقادات توجهی نمی‌شود. مثلاً طرحی ارائه شد تحت عنوان طرح توزیع قیر رایگان که از جهت ایجاد رانت و فساد بسیار انتقاد برانگیز شد. مورد دیگری هم که در روزها گذشته بحث برانگیز بود انتخاب رئیس دیوان محاسبات کشور بود. شما می‌گویید مجلس می‌خواهد به جامعه پاسخ بدهد اما کسی پاسخگوی این انتقادات نیست. ارزیابی خودتان به عنوان یک فعال سیاسی همسو با اکثریت مجلس از این نوع عملکرد چیست؟

این از حقوق مجلس است که اجزای خودش را خودش انتخاب کند. ما نمی‌توانیم در مقابل این اختیار از بیرون اعمال فشار کنیم. ضمن اینکه واکنش‌هایی که اشاره کردید واکنش‌هایی است که توسط جریان‌های سیاسی مخالف مطرح می‌شود . عموم این نقدها را جریان‌های سیاسی بیرون مجلس راه می‌اندازند. توده مردم و بدنه جامعه اصلاً به این موضوعات توجه ندارد. بدنه مردم منتظر این است که ببیند کی قیمت کالاها پایین می‌آید. بخش خدماتی و اقتصاد خرد ما منتظر اندکی ثبات در نرخ ارز است. مشکل مردم نوسان قیمت ارز است و اینکه رئیس دیوان کی هست و کی نیست مشکل مردم نیست.

یعنی شما ضروری نمی‌دانید که مجلس به انتقادات قشری از جامعه که چنین نگرانی‌هایی دارد پاسخ بدهد؟

شما اجازه ندادید حرفم را تکمیل کنم. مجلس حتماً باید به منتقدین خودش پاسخ بدهد. این وظیفه مجلس است. مجلس نمی‌تواند و نباید در مقابل مخالفین و منتقدین خود سکوت پیشه کند یا از کنار انتقاد آنها عبور کند. همان طور که قبلاً خودمان به دولت می‌گفتیم چرا پاسخ منتقدان را نمی‌دهد. همین روزها من در مصاحبه‌ای یکی از دستگاه‌های دولتی را نقد کردم. خب توقع و انتظارم این بود که آن دستگاه پاسخ نقدم را بدهد نه اینکه فرافکنی کند. فرق نمی‌کند؛ دولت، مجلس، مدیریت شهری و قوای گوناگون همه باید در مقابل منتقدین و افکار عمومی پاسخگو باشند. اما جریانات سیاسی نباید این انتقادات را خرج اهداف سیاسی خودشان کنند و مثلاً اینکه عده‌ای نسبت به انتخاب رئیس دیوان منتقدند را علم کنند تا با مجلس تسویه حساب کنند. به نظر من این کار پسندیده نیست .

درمورد طرح‌های قابل انتقاد هم باید یک مقدار صبور باشیم و عجله نکنیم. مجلس باید خودش را پیدا کند. بپذیریم که تعداد قابل توجهی از نمایندگان فعلی مجلس اولین باراست که در مجلس حضور دارند . البته مردم انتخابشان کرده اند. اما حالا ممکن است تجربه و آشنایی به امور نداشته باشند. خود ما هم دور اول شورای شهر کم تجربه بودیم. یادم است همان ماه اول عضویت در شورای شهر طرحی ارائه کردم که یکی از همکاران در شورا در واکنش به آن گفت شورا «رابین‌ هود» نمی‌خواهد.

باید اجازه بدهیم مجلس و نمایندگان جایگاه خود را پیدا کنند. دوستان رسانه‌ای ما به جای اینکه دنبال مچ‌گیری و یقه‌گیری باشند به تقویت فضای تعامل و دوستی بین مجلس و دولت کمک کنند. همه ما در یک کشتی نشسته ایم. مردم تفاوتی بین مجلس، دولت و قوه قضائیه و دستگاه‌های دیگر نمی‌گذارند. آنها ما را به عنوان کارگزاران نظام می‌بینند و قضاوت می‌کنند. نمی‌گویند این اصلاح‌طلب است و آن اصولگرا.

شما انتقادات مطرح شده علیه مجلس را از قبال رقبای سیاسی می‌دانید. حال آنکه صریح ترین انتقادات نسبت به مجلس و تصمیماتش از طرف چهره‌های اصولگرایی مانند آقایان توکلی یا باهنر مطرح شد. این آقای باهنر هستند که در مصاحبه اخیرشان می‌گویند مجلس روی ریل نیفتاده و برنامه مشخصی ندارد. ارزیابی شما از انتقاداتی که اصولگرایان به این مجلس وارد می‌دانند، چیست؟

من نظرات آقای باهنر را کامل مطالعه کردم و قبول دارم. آقای باهنر هم عملکرد اصلاح‌طلبان تندرو را نقد کردند و هم عملکرد اصولگرایان تندرو را. بله کشور به عقلانیت، تدبیر و اعتدال به مفهوم دوری از تندروی و کندروی نیاز دارد. اغلب ما این را قبول داریم.

حرف من این است که ما از مجلسی که تازه دو ماه است از شروع به کارش می‌گذرد توقع یک مجلس دو یا سه ساله داریم.انگار بچه‌ای تازه متولد شده و به او بگویید بلند شو و راه برو؛ خب نمی‌شود. باید بپذیریم اکثریت نمایندگان تازه کار هستند. از طرفی با جامعه‌ای مملو از انتظارات مواجهند. این مطالبات باید به طرح و قانون تبدیل شود. من همه اینها را در کنار هم نشان پویایی مجلس می‌دانم. البته هر چه جلوتر می‌رویم انتظار این است که مجلس بر مدار عقلانیت و کارآمدی بیشتری حرکت کند.

آقای قالیباف در گفت‌وگوی تلویزیونی مسائل و رویکردهایی را مطرح کرد که به باور بعضی کارشناسان بی شباهت به طرح انتخاباتی برای ریاست جمهوری نبود. آیا ایشان احتمال دارد برخلاف قراری که با نمایندگان گذاشت، بخواهد به سمت حضور در انتخابات ۱۴۰۰ حرکت کند؟

من از حرف‌های ایشان چنین برداشتی نکردم. به نظرم ایشان راهکارهای حل مشکلات کشور را بیان کرد؛ نه از موضع رئیس یا سخنگوی مجلس بلکه به عنوان یک شخص فعال سیاسی. من بچه این آب و خاکم. جوانی‌ام را در جنگ گذراندم و امروز هم که اینجا نشستم،آمادگی این را دارم که جانم را فدای ایران کنم.از دعوا، کشمکش و مجادله هم بیزارم. نقد منصفانه را می‌پذیرم.زیرا معتقدم با نقد منصفانه می‌توان شاهد رشد و بالندگی بود.اینکه می‌گویند ما آمدیم، بقیه بروند درست نیست.

وضع موجود کشور ما نتیجه همین نوع مدیریت است که هر که به قدرت رسید اولین کارش این بود که دیگران را متهم کرد. اگر دولت‌های ما از ادوار گذشته تا به امروز به جای این کارها از ظرفیت و توانمندی همه حتی رقبا استفاده می‌کردند، وضع ما اینطور نبود. در نهایت معتقدم برآیند مجلس همین الان هم در فضای تعامل با دولت حرکت می‌کند. امیدوارم روز به روز موفق‌تر باشد و بتواند به انتظارات مردم پاسخگو باشد.