استاد حوزه: حرکت زیرپوستی جامعه متفاوت است

روزنامه «آرمان ملی» با حجت‌الاسلام محمدتقی میبدی‌یزدی؛ استاد حوزه گفت‌وگو کرده است.

چرا مجلس يازدهم در اولين اقدامات خود به سراغ شبکه‌هاي اجتماعي رفته و به دنبال محدود کردن شبکه‌هاي اجتماعي به عنوان راه‌حل است؟

اقدامات سياسي مجلس يازدهم چه در زمينه سياسي و چه در زمينه مذهبي اگر بدون دقت باشد براي جامعه مفيد نخواهد بود. در 40 سال گذشته ما شاهد بوده‌ايم که رفتار تند نتيجه مطلوب به همراه نداشته است. در شرايط کنوني مجلس يازدهم به صورت متصلب و متعصب با موضوع سياست خارجي برخورد مي‌کند. چنين رويکردي در نهايت عاقبت مشخصي ندارد. در روزهاي گذشته ما دوباره شاهد افزايش قيمت ارز و تورم در کشور بوده‌ايم که يکي از دلايل آن عملکرد مجلس يازدهم در زمينه سياست خارجي است. درشرايط کنوني اين شائبه براي مردم کشور ايجاد شده که مجلس يازدهم ممکن است کشور را به سمت تنش بيشتر ببرد. اين مسأله تأثيرات منفي رواني روي افراد جامعه گذاشته و روي بازار نيز اثرگذار بوده است.

از سوي ديگر سخناني از برخي نمايندگان مجلس درباره فيلترينگ شبکه‌هاي اجتماعي شنيده شده که با نگران‌هايي همراه بوده است. به هر حال بسياري از کسب و کارها از طريق شبکه‌هاي اجتماعي صورت مي‌گيرد. نکته ديگر اينکه اگر فيلترينگ صورت بگيرد استفاده از فيلترشکن‌ها بيشتر مي‌شود و آثار رواني منفي در جامعه درباره مجلس و مسببان اين قضيه ايجاد خواهد کرد. اين اقدامات نگاه مردم جهان را نسبت به ايران منفي کرده و کشور را منزوي مي‌کند. امروز ما سخنراني‌هايي از مجلس مي‌شنويم که شکل تهاجمي دارد. بايد اين نکته را در نظر داشت که چنين سخنراني‌هايي عاقبت مشخصي براي جامعه ندارد. به نظر مي‌رسد برخي به دنبال اين است که کشور را به سمت تلاطم سياسي بکشانند تا منافع آنها تأمين شود. بنده بعيد نمي‌دانم يک مافيا پشت اين موضوع باشد که کشور را به وسيله بازار ارز و سکه به تلاطم بکشاند تا بتواند منافع خود را تأمين کند.

منظور شما از مافيا چيست؟

واقعيت اين است که برخي از سياست‌ها در دهه‌هاي گذشته به سود يک اقليت خاص بوده است. به عنوان مثال در چند سال اخير و به خصوص چند ماه گذشته قيمت ارز به صورت مرتب دچار نوسان شده است. عده‌اي از اين وضعيت سوءاستفاده مي‌کنند. امروز پشت هر مسأله‌اي مانند سکه و خودرو يک سلطان وجود دارد. برخي از اين سرشبکه‌ها دستگير مي‌شوند و برخي نيز همچنان به فعاليت‌هاي غيرقانوني خود ادامه مي‌دهند. نکته مهم اين است که بايد مشخص شود منشأ فساد در کشور کجاست. شرايط به شکلي است که فضاي سياسي و اقتصاد کشور توسط همين افراد فاسد شده است.

اينکه امثال اکبر طبري در دستگاه قضايي کشور کشف مي‌شوند نشان‌دهنده عمق مساله است. چنين افرادي در زماني مي‌توانند رشد کنند که عرصه سياسي و اقتصادي کشور دچار تلاطم باشد. در چنين شرايطي اين افراد مي‌توانند منافع خود را تأمين کنند. بنده احتمال مي‌دهم اين احتمال وجود دارد که پشت ديدگاه‌هايي که برخي نمايندگان در مجلس مطرح مي‌کنند که نتيجه آن تلاطم جامعه است، نوعي مافيا است که به دنبال ايجاد چنين شرايطي براي بهره‌برداري‌هاي شخصي و گروهي است.

چرا مجلس يازدهم خيلي زود روي نقاط حساس دغدغه‌هاي نسل جديد مانند شبکه‌هاي اجتماعي و موضوعاتي مانند ارتباط با جهان دست گذاشته و رويکرد متفاوتي در پيش گرفته است؟

پشتوانه اجتماعي اندک مجلس يازدهم باعث شده که برخي از نمايندگان تلاش کنند خود را بزرگ جلوه بدهند. هنگامي که اين دسته از نمايندگان براي حل مشکلات اقتصادي راه‌حل موثري ندارند يا در زمينه تعامل با جهان پيرامون داراي يک منطق صحيح نيستند مجبورند دست به کارهايي بزنند که خود را نشان بدهند. مسائلي مانند تقابل با ديگران نتيجه‌اي جز ضرر و زيان ندارد. در مقابل برخي گمان مي‌کنند وضعيت کشور گل و بلبل است و همه چيز در وضعيتي مطلوب قرار دارد. اين افراد هم نگاه درستي به وضعيت ندارند. حرکت‌هاي اعتراضي در سال 96 و 98 که آسيب‌هاي زيادي به کشور وارد کرده و سبب بدبيني مردم شده نشان داده است که اوضاع کشور در لايه‌هاي پايين اجتماعي مساعد نيست.

در شرايط کنوني وضعيت بازار، قيمت‌ها و سفره مردم روز‌به‌روز وضعيت بدتري پيدا مي‌کند. مقصر اين وضعيت نيز تنها دولت نيست و همه نهادهاي تصميم‌گير در به وجود آمدن اين وضعيت نقش داشته‌اند. واقعيت اين است که هيچ‌کس به دنبال نجات اين کشور نيست و همه به دنبال دعوا و برخورد هستند. ما براي تحقق عدالت اجتماعي و آزادي‌هاي مدني انقلاب کرده‌ايم و انتظار داريم جامعه در مسيري حرکت کند که زمينه تحقق عدالت اجتماعي و آزادي فراهم شود. اين ديدگاه حضرت امام و امثال آيت‌ا... مطهري است. با اين وجود هنور اين مسائل در جامعه ما محقق نشده؛ بلکه ما روز‌به‌روز نيز از آنها فاصله گرفته‌ايم. يکي از ضروريات مهم ما در سال‌هاي گذشته تدوين يک رويکرد صحيح و منطقي در زمينه سياست خارجي بوده است. اين وضعيت درباره اقتصاد کشور نيز وجود دارد. ما هنوز پس از 40 سال نتوانسته‌ايم مسأله ارز را در کشور حل کنيم. چرا در سال‌هاي گذشته يک سياست مدون براي نرخ ارز تصويب نشده تا نرخ هر روز تغيير نکند. مشکل اصلي نيز در سياستگذاري‌هاي کلان جامعه است.

چه ميزان مسأله محدوديت شبکه‌هاي اجتماعي و فيلترينگ آن توسط مجلس يازدهم جدي است و واکنش مردم در اين زمينه چه خواهد بود؟

با محدود کردن شبکه‌هاي اجتماعي هيچ مشکلي حل نمي‌شود؛ بلکه مشکلات جديدي نيز به وجود مي‌آيد. در گذشته نيز اين اتفاق براي ما رخ داده است. در دهه شصت تصميم گرفته شد ويدئو ممنوع شود. با اين وجود ويدئو در بسياري از خانه‌ها وجود داشت. پس از آن، اين موضوع درباره ماهواره وجود داشت که با اينکه ممنوع بود اما اغلب مردم از ماهواره در منازل خود استفاده مي‌کردند و در شرايط کنوني نيز استفاده مي‌کنند. هنگامي که تلگرام فيلتر شد اغلب جوانان جامعه با فليترشکن از تلگرام استفاده کردند و امروز نيز تلگرام مورد استفاده اغلب مردم است. اگر نمايندگان مجلس قصد دارند شبکه‌هاي اجتماعي ديگر مانند اينستاگرام را محدود کنند نه‌تنها هيچ مشکلي از جامعه حل نمي‌شود؛ بلکه کشور را در مجامع عمومي بدنام مي‌کند. راه‌حل جذب جوانان فعاليت‌هاي فرهنگي و ايجاد اعتماد بين خود و جوانان جامعه است که متأسفانه چنين رويکردهايي در دستور کار قرار ندارد. هنگامي که بين نسل جديد و بخش‌هاي مهمي از کشور اعتماد وجود نداشته باشد، ايجاد محدوديت بيشتر، نتيجه عکس خواهد داشت.

مسائل فرهنگي با بگير و ببند حل نمي‌شود. مشکل زماني حل مي‌شود که بين مردم و مسئولان اعتماد دو طرفه وجود داشته باشد. تنها در اين شرايط است که هر نسخه‌اي که براي مردم پيچيده شود، مردم به آن توجه کرده و آن را انجام مي‌دهند. در شرايط کنوني وضعيت به‌گونه‌اي است که هر نسخه‌اي که مجلس براي مردم بپيچد مردم چندان اعتنايي جدي به آن ندارند. ممکن است مردم در ظاهر به اين نسخه‌ها توجه کنند اما حرکت مردم در زير پوست جامعه به شکل ديگري خواهد بود.

استقلال مجلس به چه ميزان داراي اهميت است؟ آيا مجلس يازدهم را مجلسي مستقل مي‌دانيد يا معتقديد مجلس يازدهم در نهايت تحت‌تاثير قرار خواهد گرفت؟

استقلال مجلس در کشور ما براساس اصول سياسي قرار ندارد. به همين دليل نيز جايگاه مجلس نسبت به گذشته تنزل کرده است. مجلس بايد به شکلي عمل کند که هر روزش نسبت به روز قبل عملکرد درخشان‌تري داشته باشد. متأسفانه هيچ نشانه‌اي از اين وضعيت در رفتار نمايندگان و مصوباتي که در مجلس تصويب مي‌شود وجود ندارد. به صورت طبيعي استقلال يک مجلس در نطق‌هاي رئيس مجلس و نطق‌هاي پيش از دستور نشان داده مي‌شود.

اين در حالي است که مجلس يازدهم از ابتداي شکل‌گيري موضوع ايستادگي را آغاز کرده است. مشخص نيست چرا و به چه دليلي چنين رويکردي در دستور کار مجلس يازدهم قرار گرفته است. چرا مجلس به فکر حل کردن مشکلات مردم در عمل و کوتاه مدت نيست. در 40 سال گذشته همواره اين شعار توسط عده‌اي مطرح شده است. اين در حالي است که نوع سياست‌ورزي پيامدهاي زيادي براي کشور به همراه داشته است. امروز بايد با جهان تعامل کرد. امروز مشکل اصلي مردم گرسنگي، بيکاري و آينده جوانان است. تا زماني که اين مشکلات حل نشود نمي‌توان به سراغ مسائلي رفت که در اولويت‌هاي بعدي قرار دارند.

ديدگاه شما درباره مواضع و نطق‌هاي رئيس مجلس يازدهم چيست؟

بنده معتقدم آقاي لاريجاني بيشتر در قامت رياست مجلس قرار داشت. آقاي قاليباف هنوز نتوانسته خود را به عنوان يک رئيس مجلس تأثيرگذار در تمام مراحل نشان بدهد. سخنراني‌هاي روزهاي نخست شکل تهاجمي نسبت به دولت و کشورهاي جهان داشته است. واقعيت اين است که صندلي رياست مجلس جاي تهاجم نيست. رياست مجلس بايد داراي منطقي قوي باشد. اين منطق در آقاي لاريجاني ديده مي‌شود. هر چند ممکن است انتقاداتي نسبت به عملکرد آقاي لاريجاني وجود داشته باشد اما ايشان نگاه معتدل‌تر و منطقي‌تري به مسائل داشته است. به همين دليل نيز به نظر مي‌رسد فاصله رياست آقاي قاليباف بر مجلس با آقاي لاريجاني کم نيست.