شیرینی‌های خوشمزه تبریز؛ از رشته‌ختایی تا نوقا
در رژیم غذایی تبریزی ها تنوع بی‌نظیر و حیرت‌انگیزی از انواع شیرینی‌های بومی و سنتی مشاهده می‌شود که هرکدام با توجه به اقلیم و مواد اولیه‌ی در دسترس تهیه می‌شوند. شیرینی‌هایی همچون اریس، باقلوا، راحت الحلقوم، رشته ختایی، لوز و نوقا که طرز تهیه آن ها را برایتان آورده ایم.
برترین ها: در رژیم غذایی تبریزی ها تنوع بی‌نظیر و حیرت‌انگیزی از انواع شیرینی‌های بومی و سنتی مشاهده می‌شود که هرکدام با توجه به اقلیم و مواد اولیه‌ی در دسترس تهیه می‌شوند. شیرینی‌هایی همچون اریس، باقلوا، راحت الحلقوم، رشته ختایی، لوز و نوقا که طرز تهیه آن ها را برایتان آورده ایم.
اریس
اریس کاکائویی کشی: این ریس در دو نوع پسته‌ای و ساده تهیه می‌شود: اگر بخواهید در خانه این شیرینی را تهیه نمایید می‌توانید به روش زیر عمل کنید:
مواد لازم:
شیر: ۲ پیمانه
شکر: نصف پیمانه
کاکائو: نصف پیمانه
کره:۲۵ گرم
خلال پسته: به میزان لازم
طرز تهیه:
1. همه مواد را با هم مخلوط کنید و داخل یک قابلمه ترجیحاً لعابی یا مسی بریزید، بگذارید روی حرارت ملائم تا بجوشد، وقتی جوشید حرارت را کم کنید و گاهگاهی هم بزنید تا ته ظرف نچسبد.
2. وقتی غلظت آن مثلِ فرنی شد از رو حرارت بردارید.
3. کف یک سینی پلاستیک بکشید و مایع رو بریزید توی آن و صاف کنید بعد روی آن را با پسته بپوشانید، بگذارید ۵ ساعت در دمای معمولی اتاق بماند تا خودش را بگیرد، بعد به صورت مستطیل برش بزنید.
4. میزان کاکائو بستگی به خودتان دارد می‌توانید کم یا زیاد کنید هرچقدر بیشتر باشد شکلات شما تیره‌تر می‌شود. ریس‌های حاضری را داخل کپسول‌های پلاستیکی می‌پیچند تا خشک نشوند.
نکته: در قنادیها به جای شیر از گلوکز استفاده می‌شود اما کار با گلوگز در خانه مشکل است.
اریس شیری کشی: این اریس نیز در دو نوع پسته‌ای و ساده در دسترس می‌باشد. مثل کاکائوئی است فقط کاکائو را حذف کنید و در اواخر پخت کمی وانیل به آن اضافه کنید.
راحت الحلقوم (مشترک با همدان)
مواد لازم:
نشاسته ۱ لیوان
شکر ۵/۱ (یک و نیم) لیوان
آب ۵/۲ (دو و نیم) لیوان
گلاب ۵/۰ (نیم) لیوان
جوهر لیمو قدری
آرد به میزان لازم
طرز تهیه:
۱. روی نشاسته ۲ الی ۳ لیوان آب بریزید و کمی آنرا به هم بزنید تا کاملاً حل شود وصبر کنید مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه بماند.
۲. بعد که نشاسته ته‌نشین شد آب روی آنرا به آرامی خالی کنید و شکر و آب و گلاب و جوهر لیمو را به آن اضافه کنید و روی حرارت بگذارید و مدام به هم بزنید.
۳. اینکار را آنقدر ادامه دهید تا کاملاً سفت شده و بتوان آنرا در وسط قابلمه جمع کرد و شبیه به یک ژله سفت و کشدار شود.
۴. در کف یک ظرف مسطح مثل سینی آرد بریزید و مایه را روی آن ریخته و روی آن را صاف کنید و آرد بپاشید و با فشار کف دست آنرا به یک لایه‌ای به قطر ۱ الی ۵/۱ سانتی‌متر در آورید و بعد از سرد شدن با کارد به شکل لوزی یا مربع ببرید و دورتادور راحت الحلقوم‌ها را به آرد یا پودر پسته یا نارگیل آغشته کنید و در ظرف بچینید.
رشته‌ختایی
مواد لازم
نیم کیلو رشته ختایی
۲۵۰ گرم گردو
۲۰۰ گرم پسته
۱۰۰ گرم پودر قند
کره یا روغن به مقدار ۲ قاشق غذاخوری
مواد لازم برای شربت:
آب ۲ پیمانه
شکر ۱ پیمانه، این مقدار برای ۱۵-۲۰ نفر کافی است.
نکات مهم:
پسته بعداً به این دسر اضافه شده و قدیمی‌ها از آن استفاده نمی‌کنند.
هرچه گردو بیشتر باشد خوشمزه تر است و بنا به ذائقه می‌توان کم یا زیاد کرد.
کمی از گردو و پسته را برای تزیین نگه می‌داریم.
طرز تهیه:
1. ابتدا روغن را در ماهیتابه ریخته و کمی گرم می‌کنیم تا روغن در تمام ماهیتابه پخش شود.
2. سپس یک لایه رشته در ته ظرف می‌چینیم طوری که ته ظرف دیده نشود.
3. بعد گردو و پسته که نگینی خرد کرده‌ایم را بر روی رشته می‌پاشیم و رویش یک لایه رشته و باز میانش گردو و پسته و رویش رشته این کار را می‌توان به اندازه‌ای که لازم است ادامه دهیم ولی اگر ۳ یا ۴ طبقه باشد کافی است و طوری که آخرین طبقه باز هم رشته باشد.
4. سپس روی حرارت ملایم قرار داده و شیره‌ای که قبلاآماده کرده‌ایم را رویش می‌ریزیم.
5. این دسر زمانی آماده است که رشته پایینی کمی سرخ شود و رشته میانی کمی آب شود به این اندازه که رسید از روی گاز برداشته و کمی زمان می‌دهیم تا خنک شود و بعد به دلخواه برش می‌زنیم و رویش را با پسته و گردو تزیین می‌کنیم.
6. می‌توانید بعد از برش در کپسول قرار داده و در سینی بچینید.
نوقا
نان میکادو ۲ ورق
شکر ۴۵۰ گرم
گلوکز مایع ۲۵۰ میلی لیتر
عسل یا شیره ۱۲۵ میلی لیتر
وانیل یک هشتم قاشق چایخوری
سفیده تخم مرغ ۲ عدد
کره نرم ۷۵ گرم
فندق بدون پوست و پسته ۲۵۰ گرم
۱. قالب مستطیل شکل ۲۰×۳۰ سانتی‌متری را چرب کنید و یک ورق از نان میکادو را کف قالب قرار داده کنار بگذارید.
۲. شکر، گلوکز مایع، شیره و یا عسل را در ظرفی ریخته روی حرارت ملایم قرار دهید تا شکر حل شود. بعد از آن حرارت را کمی بالا برده تا مواد به جوش آید.
۳. این مواد باید حدود ۵ دقیقه بدون اینکه هم بخورد بجوشد تا زمانی که درجه حرارت سنج شما عدد ۱۳۰ درجه سانتی گراد را نشان دهد.
۴. قبل از اینکه مایع کاملا آماده شود سفیده تخم مرغ را با همزن برقی بزنید تا فرم بگیرد.
۵. سپس شیره آماده را از روی حرارت برداشته به صورت یک نوار باریک به آرامی به سفیده اضافه کنید.
۶. همچنان با همزن به زدن ادامه دهید تا شیره کاملا جذب شده و مواد غلیظ شود. به طوری که شکل خود را حفظ کند.
۷. بعد از جذب شیره با سفیده، کره نرم شده را اضافه کنید و در نهایت فندق و پسته را مخلوط کنید و در قالب آماده بریزید و با سرعت مواد را با کاردک چرب داخل قالب، پهن کنید.
۸. تکه دیگر نان میکادو را روی مواد قرار داده کاملا فشار دهید تا نان به مواد بچسبد.
۹. قالب را در دمای محیط قرار دهید تا نوقا کاملا خنک شود. سپس شیرینی را با استفاده از یک چاقوی چرب برش دهید و در ظرف بچینید.
۱۰. دقت و سرعت عمل در کار، نکته اصلی در تهیه این شیرینی است. همین طور بهتر است در تهیه این شیرینی از همزن کاسه دار استفاده کنید. در صورت در دسترس نبودن دماسنج می‌توانید بعد از ۵ دقیقه جوشیدن مایع به اندازه یک قطره از آن را داخل آب سرد بریزید چنانچه بلافاصله فرم گرفت و شکننده شد مایع آماده است.
*تبریز شیرینی های سنتی دیگری هم دارد که با شیرینی های دیگر شهر هایی که قبلا معرفی کرده ایم مشترک بوده به همین دلیل از توضیح دوباره طرز تهیه آن ها خودداری کرده ایم.
قرابیه: شیرینی‌های خوشمزه قزوین؛ از شیرینی نان چرخی تا نان قندی
لوز: شیرینی های خوشمزه استان یزد؛ از گوش فیل تا حاجی بادام
باقلوا: شیرینی‌های خوشمزه استان یزد؛ از قطاب تا پشمک
نظر کاربران
قرابیه ، بستنی خشک ، تسبیحی ، لوز یادتون رفته
نون خامه ایهای تبریز حرف نداره. البته ممکنه بعضی شیرینی ها بین چند شهر مشترک باشند ولی وقتی امتحانشون میکنید تفاوتها مشخص میشه. مثلا باقلوای تبریز با یزد کاملا متفاوت هستند. یا مثلا انقدر که تهیه باقلوا در قزوین مرسوم است برای قرابیه اینچنین نیست. ولی در تبریز قرابیه شیرینی اصلی مراسم رسمیست.
بجای قزوین و تبریز یا همدان و تبریز، خوب است بگویید شیرینی های ترکی، چون قزوین و همدان نیز در محدوده آذربایجان تاریخی قرار دارند و فرهنگ و سنت شان با تبریز مشترک است