توافق بزرگ روسیه و آمریکا بیخ گوش ایران

برترین‌ها: این یک توافق بسیار بزرگ بود. توافقی که موج‌هایش در سیاست جهانی، تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت. از توافق آمریکا و روسیه حرف می‌زنیم. در مذاکراتی که در شهر ریاض انجام شد و نه تنها در مورد جنگ اوکراین بود بلکه در مورد اصل رابطه دو کشور نیز توافقات اولیه انجام شد. 

در سمت پرچم روسیه، سرگئی لاوروف وزیر خارجه و کنار یوری اوشکاف مشاور سیاست خارجی ولادیمیر پوتین و وزیر پیشین این کشور در ایالات متحده نشسته بودند. در سمت پرچم آمریکا، مارکو روبیو وزیر خارجه میان مایک والتز مشاور امنیت ملی ترامپ و استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در امور خاورمیانه قرار داشت. بالای میز، فیصل بن‌فرحان وزیر امور خارجه و مساعد بن‌محمد العیبان مشاور امنیت ملی و عضو شورای وزیران عربستان در جایگاه میزبان قرار داشتند. تصویری که از این ملاقات سه‌جانبه در رسانه‌های جهان مخابره شد، بسیار مورد توجه قرار گرفت. پایان دادن به بحران در اوکراین یکی از وعده‌های اصلی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ بود. 

دستور کار نشست ریاض

روزنامه هم‌میهن در شماره امروز خود به بررسی ملاقات وزرای خارجه آمریکا و روسیه در عربستان پرداخته و نوشت: بحران در اوکراین و تلاش برای پایان این جنگ، دستور کار اصلی نشست بود. هرچند براساس گزارش‌ها، موضوعاتی مانند طرح ترامپ برای غزه و بحران در خاورمیانه نیز روی میز قرار گرفته است. روبیو، والتز و ویتکاف پس از پایان جلسه مقابل خبرنگاران نشستند و نتیجه اولین ملاقات خود با هیئت روسی را اعلام کردند.

روبیو گفت: «پایان دادن به درگیری‌ها در اوکراین باید برای همه طرف‌های مرتبط از جمله اوکراین، اروپا و روسیه قابل قبول باشد. ما از طریق گفت‌وگو با روسیه به دنبال فرصت‌هایی برای دستیابی به راه‌حلی برای درگیری‌ها در اوکراین هستیم و از طریق تیم‌های دیپلماتیک خود در واشنگتن و مسکو برای ادامه مذاکرات در مورد اوکراین کار خواهیم کرد. روس‌ها مایلند در یک روند جدی در مورد اوکراین شرکت کنند. ما باید مسئله اوکراین را به شیوه‌ای قابل قبول برای همه حل کنیم. هدف ایالات متحده پایان عادلانه و پایدار جنگ در اوکراین است.»

وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از صحبت‌های خود، ترامپ را تنها رهبر جهان دانست که امکان پایان دادن به این جنگ را دارد. 

او ادامه داد: «اتحادیه اروپا باید در مراحلی از مذاکرات در مورد اوکراین حضور داشته باشد. ما با متحدان خود برای حل مناقشه در اوکراین در تماس هستیم. رئیس‌جمهور ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود بر لزوم پایان دادن به درگیری‌ها در اوکراین تاکید کرد. عربستان سعودی نقش تعیین‌کننده‌ای در تلاش‌ها برای حل مناقشه در اوکراین ایفا می‌کند.»

روسیه و آمریکا در این نشست توافق کردند که یک تیم سطح بالا برای مذاکره در صلح در اوکراین و همچنین تقویت همکاری‌های اقتصادی میان مسکو و واشنگتن تشکیل شود. 

موضع روس‌ها

وزارت امور خارجه روسیه در اظهاراتی، نشست اخیر مقامات روسیه و آمریکا در ریاض را «مفید» ارزیابی کرد و اظهار داشت: «همکاری کامل آمریکا و روسیه از سر گرفته خواهد شد. آمریکا و روسیه در اسرع وقت سفیران تازه به کشورهای یکدیگر اعزام خواهند کرد. به نظر می‌رسد که آمریکا اکنون موقعیت و رویکرد روسیه را بهتر درک می‌کند.»

وزیر امور خارجه روسیه همچنین تصریح کرد که معاونین وزرای خارجه روسیه و آمریکا در حال گفت‌وگو و برنامه‌ریزی برای نشست بعدی در آینده‌ای نزدیک هستند.

او افزود: «توافق کردیم تا هیئت مذاکره‌کننده‌ای برای حل مسئله اوکراین مشخص کنیم. بر برطرف کردن مشکلات جاری و چالش‌های شکل گرفته برای فعالیت سفارت‌خانه‌های آمریکا و روسیه در کشورهای یکدیگر نیز توافق شده است. همکاری کامل آمریکا و روسیه از سر گرفته خواهد شد. رایزنی‌های آمریکا و روسیه درباره اوکراین پس از انتصاب مذاکره‌کنندگان به طور منظم انجام خواهد شد.»

هنوز هیچ تاریخی برای برگزاری نشست دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه تعیین نشده و مذاکره در خصوص اوکراین هم به جزییات نرسیده. آن طور که مقامات ارشد آمریکا پس از گفت‌وگو با هیات‌ روسی در عربستان سعودی اعلام کردند که همه طرف‌ها باید برای پایان دادن به جنگ سه‌ساله اوکراین، امتیازاتی بدهند.

زنگ خطر برای اروپا به صدا درآمد

روزنامه اعتماد می‌نویسد: در شرایطی که ظاهرا بحران در روابط فرا آتلانتیک به اوج خود رسیده، امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه نشستی غیررسمی با رهبران آلمان، بریتانیا، ایتالیا، لهستان، اسپانیا، هلند و دانمارک همچنین روسای شورای اروپا و کمیسیون اروپا و دبیرکل ناتو برگزار کرد.

رهبران اروپایی روز دوشنبه درحالی در پاریس گردهم آمدند که اورسولا فون در لاین رییس کمیسیون اروپا هشدار داد که امنیت اروپا در یک «نقطه عطف تاریخی» قرار دارد. در همین حال، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، پس از نشست اضطراری در پاریس در گفت‌وگو با خبرنگاران خاطرنشان کرد که اروپا و ایالات‌متحده باید در باب امنیت اوکراین متحد باشند. او همچنین گفت: «باید هیچ تقسیم امنیتی و مسوولیتی بین اروپا و ایالات‌متحده وجود نداشته باشد.» به باور او، ناتو براساس این حقیقت بنا شده است که ما همیشه با هم عمل می‌کنیم و ریسک را تقسیم می‌کنیم، به این ترتیب امنیت خود را تضمین خواهیم کرد و این نباید مورد سوال قرار گیرد.

با این همه آن‌گونه که نیویورک تایمز نوشته، موضع‌گیری اخیر مقام‌های امریکایی زمینه ساز تشدید شکاف‌های فراآتلانتیکی شده است؛ به ادعای این نشریه گفت‌وگوهای مقدماتی برای صلح در اوکراین در شرایطی از روز سه‌شنبه آغاز شد که به ادعای تحلیلگران ظاهرا ولادیمیر پوتین حین برگزاری مذاکرات حساس امریکا و روسیه که روز سه‌‌شنبه در عربستان‌سعودی برای پایان دادن به جنگ اوکراین از سر گرفته شد، در موقعیت قدرتمندی قرار دارد.

به ادعای مقامات اروپایی دونالد ترامپ به انزوای بین‌المللی رییس‌جمهور روسیه پایان داده، وحدت غرب در مورد این درگیری را ازبین برده و همچنین تردیدهایی در مورد میزان تعهد امریکا به دفاع از اروپا ایجاد کرده است. با سیل اظهارات ضدونقیض و متناقضی که مشاوران ترامپ در اولین سفرشان به اروپا اتخاذ کرده‌اند، نگرانی‌ها در این باب را افزایش داده‌اند که رییس‌جمهور امریکا ممکن است تقریبا هر توافقی را با پوتین بپذیرد، حتی اگر این توافق به ضرر اوکراین و اروپا تمام شود. از طرفی غیبت اوکراین در رایزنی‌ها که بخش عمده‌ای از آن به موجودیت این بازیگر مرتبط است نیز به دغدغه‌ای جدی برای رهبران قاره سبز تبدیل شده است با این حال، زلنسکی گفت که روز چهارشنبه به‌ طور جداگانه به ریاض خواهد رفت و دیدار با محمد بن سلمان را در باب محتوای این مذاکرات در دستور کار قرار داده است.