ماسک؛ ظهور یک نماد جدید در دنیای مدرن!

وب‌سایت فرارو: امروزه ماسک‌های صورت از کاربرد سنتی خود خارج شده و تبدیل به نمادی در زندگی امروزی ما شده اند. ماسک‌های افراد را در برابر آلودگی، بیماری‌ها عفونی و شناسایی حفاظت می‌کنند و چهره پوشیده جذاب تری از فرد به نمایش می‌گذارند. ماسک‌های صورت امروزه نه تنها وسیله محافظت کننده به شمار می‌آیند بلکه بخشی از مد جدید نیز هستند. ماسک‌های صورت دیگر نه یک وسیله مصرفی، بلکه یک نماد به حساب می‌آیند.

در سال‌های اخیر، بشر بیش از هر زمانی با وسیله‌ای به نام ماسک صورت آشنا شده است. افزایش آلودگی هوا در نقاط مختلف جهان، استفاده از ماسک صورت در میان عموم مردم را متداول کرد. در اعتراضات گسترده هنگ کنگ، این وسیله ابزاری برای معترضان بود تا توسط نیرو‌های امنیتی شناخته نشوند. این امر منجر به ممنوع شدن استفاده از ماسک صورت در هنگ کنگ شد که این خود باعث تبدیل شدن این وسیله به نمادی برای مبارزه شد. با شیوع کروناویروس جدید، ماسک‌های صورت بیش از پیش عمومیت یافت و امروزه به سادگی می‌توانید بسیاری از افراد را در دور و بر خود بیابید که چنین ماسک‌هایی به صورت دارند. نشریه ان بی سی نیوز آمریکا طی گزارشی به داستان امروز ماسک‌های صورت پرداخته است.

هنگامی که «فین سون لیو» برای تحصیل در دانشگاه نیویورک، از کشور چین عازم ایالات متحده می‌شد، ماسک نازک و سیاه رنگی را به صورت داشت که به عنوان یک نماد و یک رویکرد سیاسی در حمایت از معترضین هنگ کنگ به شمار می‌رفت. از زمانی که وی این ماسک را خرید، بسیاری از مردم به دلایل مختلف به ویژه شیوع کروناویروس جدید، اقدام به خرید ماسک‌های زخیم‌تر و در حجم بالا می‌کردند. لیو در این خصوص گفت: «ما ماسک صورت را به عنوان سمبل می‌بینیم، اما افراد دیگر ماسک صورت را به عنوان مد می‌بینند. مردم دلایل مختلفی برای پوشیدن چنین ماسک‌هایی دارند.»

ماسک معترضان هنگ کنگی

لیو و مردم سراسر جهان، در طی چند سال گذشته دلایل زیادی را برای پوشیدن ماسک صورت به ما نشان می‌دهند. در ماه نوامبر سال گذشته، دولت هند میلیون‌ها ماسک صورت را به دلیل افزایش چشمگیر آلودگی هوا در پایتخت، تحویل مدارس این کشور داد. هنگ کنگ ماسک‌هایی را که معترضین برای مقابله با فناوری تشخیص چهره استفاده می‌کردند ممنوع اعلام کرد. اخیراً نیز، انتشار کروناویروس جدید، ماسک‌های جراحی را علی رغم کاستی‌های آن‌ها در جلوگیری از ویروس، بسیار پر استفاده کرده است.

لیو ۱۸ ساله، پش از رفتن به نیویورک و از زمان تحصیل در دبیرستان در چین، از ماسک استفاده می‌کرده است. حالا او به آن‌ها عادت کرده است و دوست دارد که بداند با ماسک چگونه به نظر می‌رسد. او می‌گوید که: «این یک مد است. این ماسک‌ها به نوعی باعث می‌شود کمی بهتر به نظر برسید.»

ماسک‌ها که تقریباً پیش از این به طور کامل مربوط به بیمارستان‌ها بوده اند، چندین سال است که در شرق آسیا به یک نماد عمومی تبدیل شده اند. این ماسک‌ها اکنون بخشی از تصاویر مطبوعاتی و اخبار جهانی- درباره آلودگی، آتش سوزی، اعتراضات و مقابله با کروناویروس- را شمامل می‌شوند و در حال تبدیل شدن به جریانی اصلی می‌شوند. «بیلی الیش»، خواننده نوجوانی که امسال تمام جوایز جشنواره گرمی را جارو کرده، غالباً ماسک را به عنوان بخشی از سبک پوشش خود استفاده می‌کند و با فروشگاه‌های Urban Outfitters برای تهیه ماسکی که اکنون در حال فروش است، همکاری می‌کند. برند «فندی» نیز یک «ماسک آلودگی» را با آرم خود آراسته است که صد‌ها دلار به فروش می‌رساند که سلبریتی‌های اینستاگرام این ماسک‌ها را به عنوان بخشی از ظاهر خود پذیرفته اند.

بیلی الیش با ماسک صورت در جشنواره گرمی

این مدی است که تصویری واضح و بی نظیر از زندگی مدرن ارائه می‌دهد. «هنری ناواررو دلگادو»، استادیار دانشگاه Ryerson کانادا که در زمینه مد و فرهنگ‌های تجسمی مطالعه می‌کند، در این خصوص می‌گوید: امروزه ماسک‌ها یک هدف دوگانه را ارائه می‌دهند: ابزاری برای ایمنی و ناشناس ماندن و همچنین تفسیری درباره وقایع کنونی». وی افزود: «این نگاه دیستوپی (دیستوپیا در برابر اوتوپیا-ویران شهر در برابر آرمان شهر)، نشان دهنده زمانه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم».

ماسک‌ها همچنین به سمبل جهانی مقاومت در برابر اقتدار تبدیل شده اند. دلگادو می‌گوید، استفاده از آن‌ها به عنوان روشی برای ناشناس ماندن در برابر سیستم‌های رو به رشد شناخت چهره، به ویژه در بین گروه‌های ضد فاشیست، رو به رشد است. دلگادو با بیان اینکه ماسک‌ها راهی مؤثر و کم هزینه برای دور زدن بسیاری از سیستم‌های تشخیص چهره هستند، گفت: «ماسک‌ها دقیقا همان چیزی هستند که این افراد برای مبارزه با سیستم‌های تشخیص چهره نیاز دارند».

اما اثربخشی ماسک‌ها برای اهداف بهداشت عمومی، به ویژه بسته به انواع مختلف آن ها، جای سوال دارد. ماسک‌های معمول انسان را در برابر ویروس‌های موجود در هوا محافظت نمی‌کنند، همچنین برخی از سیستم‌های تشخیص چهره می‌توانند افراد را حتی در صورت داشتن ماسک شناسایی کنند.

ماسک صورت جراحی برای مقابله با کروناویروس

«وندورور براون» و پسرش تقریباً ۱۰ سال پیش بوتیک Vogmask را در سان فرانسیسکو تأسیس کردند تا یک پوشش شیک ایجاد کنند که به مردم کمک کند تا هوای تمیزتری را استنشاق کنند. علیرغم اینکه آن‌ها توانسته اند در برنامه خود موفق عمل کنند، با این وجود حتی آن‌ها نیز نتوانسته اند با تقاضای روز افزون ماسک در بلایای طبیعی و بیماری ها، هماهنگ شوند. براون با اشاره به محبوبیت محصولات آن‌ها در میان افرادی که تحت فشار سیستم ایمنی و آسم هستند، گفت: «ما یک تجارت بسیار شیرین و بدون نگرانی داریم، ولی این بازاری نیست که ما بخواهیم در آن فعالیت کنیم».

هنگامی که آتش نشانان توانستند کمپ ۱۵۳ هزار هکتاری کالیفرنیا را در سال ۲۰۱۸ خاموش کنند، براون مجبور شد سایت فروش خود را به طور موقت تعطیل کند. اخیراً نیز آتش سوزی در کالیفرنیا و استرالیا، فوران آتشفشان در فیلیپین و شیوع بیماری کروناویروس به معنای تقاضای بیشتر از عرضه است. براون تاکید می‌کند که ماسک‌های تولیدی آن‌ها ذرات هوا را فیلتر می‌کنند، اما در صورت ابتلا به بیماری‌های عفونی، بازده کمتری دارند. براون افزود: «این ماسک‌ها به سمبل محافظت از سلامتی تبدیل شده اند. البته یک ماسک ۳۳ دلاری برای نجات جان انسان‌ها نیست، اما می‌تواند میزان خطر را کاهش دهد».

در حالی که ماسک‌ها در ایالات متحده شایع‌تر هستند، هنوز شکاف فرهنگی قابل توجهی نسبت به آنچه آن‌ها نشان می‌دهند وجود دارد. در مناطقی از شرق آسیا استفاده از ماسک به عنوان یک حسن نیت عمومی دیده می‌شود. در ایالات متحده آمریکا، گزارش‌های متعددی از توهین و تعرض به افراد استفاده کننده از ماسک، به ویژه مردم آسیای شرقی، شده است. به تازگی، یک زن که ماسک پوشیده بود، در یک ایستگاه مترو در شهر نیویورک مورد حمله قرار گرفته و با عبارت "بیمار" مورد خطاب قرار گرفت که به نظر می‌رسد اشاره به کروناویروس جدید است. این در حالی است که مقامات بهداشتی ایالات متحده، هشدار داده اند که این کشور احتمالا به زودی کانونی برای شیوع کروناویروس جدید خواهد شد، سناریویی که می‌تواند استفاده از ماسک‌ها در بین آمریکایی‌ها را عمومی‌تر کند.

به طور طبیعی همزمان با شیوع بیماری‌های همه گیر و یا چالش‌های گسترده اجتماعی، مد نیز با تغییرات مختلفی از جمله در لوازم جانبی مورد استفاده انسان روبرو می‌شود. مورخ مد، «کیمبرلی کریسمن-کمپبل» در این خصوص می‌گوید: «پزشکان در دوران قرون وسطایی، ماسک‌هایی با منقار بلند پر از گیاهان می‌پوشیدند و فکر می‌کردند که این نوع ماسک‌ها از ابتلا به عفونت جلوگیری می‌کنند.

ماری آنتوانت، آخرین ملکه فرانسه، مدل موی "تلقیحی" را برای ترغیب مردم به انجام واکسن آبله مرسوم کرد». در طول جنگ جهانی دوم نیز، مردم در انگلیس جهت آمادگی در برابر حملات احتمالی ملزم به حمل ماسک گاز بودند. کریسمن-کمپبل درباره ماسک‌های جنگ جهانی دوم افزود: حمل این ماسک ناخوشایند بود بنابراین تولید کنندگان شروع به ساخت کیف‌هایی کردند که برای نگهداری آن‌ها طراحی شده بود. این نوعی تکامل بود که به گفته وی می‌تواند به سرعت فرهنگ را تغییر دهد.

ظهور ماسک‌های صورت در نمایشگاه‌های مد جهان

لزوم استفاده از ماسک صورت در دوران جنگ جهانی دوم و یا قرون وسطی، شاید توانسته باشد بخشی از فرهنگ و مد روز را تغییر دهد، اما بی شک در مقایسه با تاثیرات امروزی آن، پرده کوچکی بیش نیست. امروزه ماسک‌های صورت از کاربرد سنتی خود خارج شده و تبدیل به نمادی در زندگی امروزی ما شده اند. ماسک‌های افراد را در برابر آلودگی، بیماری‌ها عفونی و شناسایی حفاظت می‌کنند و چهره پوشیده جذاب تری از فرد به نمایش می‌گذارند. ماسک‌های صورت امروزه نه تنها وسیله محافظت کننده به شمار می‌آیند بلکه بخشی از مد جدید نیز هستند. ماسک‌های صورت دیگر نه یک وسیله مصرفی، بلکه یک نماد به حساب می‌آیند.