محتوای حمایت‌شده
درمان پای پرانتزی بدون جراحی در کلینیک فنی آتل
درمان پای پرانتزی از طریق روشی موثر و بدون جراحی انجام می شود. پای پرانتزی به این معناست که زانوهای فرد از حالت طبیعی خارج شده و حالتی خمیده رو به بیرون یا کمانی به خود می گیرد. درمان این مشکل بدون جراحی امکان پذیر است.
پای پرانتزی یک وضعیت شایع در علم ارتوپدی است که در آن زانوها از هم فاصله می‌گیرند و وقتی پاها به هم فشرده می‌شوند، زانوها به هم نمی‌خورند. این وضعیت می‌تواند در کودکان خردسال طبیعی باشد و با رشد اصلاح شود، اما در صورت عدم اصلاح یا در سنین بالاتر، ممکن است منجر به مشکلات بیشتری شود. پس لزوم درمان این مشکل اهمیت زیادی دارد. در این متن یک روش درمان پای پرانتزی بدون جراحی معرفی خواهد شد.
کلینیک ارتوپدی فنی آتل،پلی بسوی سلامتی در عیوب حرکتی بدون جراحی
کلینیک ارتوپدی فنی آتل، پلی به سوی سلامتی در عیوب حرکتی بدون جراحی
منظور از پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی به معنای فاصله گرفتن زانوها از همدیگر است. در این مشکل زانوها به سمت بیرون خمیده می‌شوند و حالتی کمانی به خود می‌گیرند. اگر فرد دارای پای پرانتزی صاف بایستد و مچ پاهایش را به هم بچسباند، زانوهایش به هم نمی‌رسند و بین آنها فاصله ایجاد می‌شود. دلایل مختلفی می‌تواند برای پای پرانتزی وجود داشته باشد، از جمله اختلالات رشدی استخوان، راشیتیسم، آسیب یا جراحی، بیماری‌های استخوانی و آرتریت. این مشکل درجات شدت متفاوتی دارد و به خفیف، متوسط و شدید تقسیم بندی می‌شود، همانطور که قبلاً گفته شد، اگر این وضعیت در دوران کودکی اصلاح نشود یا در بزرگسالی خود را نشان دهد، می‌تواند منجر به درد، مشکلات مفصلی و محدودیت در فعالیت شود.
علل بوجود آمدن پای پرانتزی
همانطور که پیشتر اشاره شد، پای پرانتزی حالتی است که در آن زانوها هنگام ایستادن و چسباندن پاها به هم، از هم فاصله می‌گیرند. دلایل بوجود آمدن آن را می‌توان به دسته‌های کلی زیر تقسیم کرد:
رشد طبیعی در کودکان
این وضعیت در نوزادان و کودکان نوپا بسیار شایع است و بخشی از روند طبیعی رشد محسوب می‌شود. پاهای کودکان به طور طبیعی در بدو تولد به سمت داخل خمیده هستند و این انحنا به تدریج با رشد استخوان‌ها اصلاح می‌شود. معمولاً این وضعیت تا قبل از ۲ سالگی به طور قابل توجهی بهتر می‌شود.
اختلالات رشدی استخوان
بیماری بلانت بر صفحه رشد استخوان درشت‌نی (تیبیا) در نزدیکی زانو تأثیر می‌گذارد و باعث رشد نامناسب استخوان و ایجاد انحنا به سمت داخل (پرانتزی شدن) می‌شود. همچنین نرمی استخوان یا راشیتیسم که از کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفات ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث نرم شدن استخوان‌ها و خم شدن آنها تحت وزن بدن شود، که نتیجه آن پای پرانتزی است.
آسیب‌ها و بیماری‌های اکتسابی
ضربه‌های شدید یا شکستگی‌های ناحیه زانو یا ساق پا، به خصوص اگر صفحه رشد را درگیر کنند، می‌توانند باعث تغییر شکل و پای پرانتزی شوند. جراحی‌های قبلی در ناحیه زانو یا استخوان‌های ساق پا نیز ممکن است در دراز مدت منجر به این وضعیت شوند. آرتروز هم که ساییدگی و تخریب مفصل زانو است، به ویژه در قسمت داخلی آن، می‌تواند باعث خم شدن زانو به سمت بیرون شود. علاوه بر این برخی بیماری‌های متابولیک استخوان یا حتی تومورهای استخوانی می‌توانند عامل تغییر شکل استخوان و ایجاد پای پرانتزی باشند.
علل ژنتیکی
در برخی موارد، سابقه خانوادگی برای پای پرانتزی وجود دارد که نشان‌دهنده نقش عوامل ژنتیکی در استعداد ابتلا به این عارضه است.
چاقی و اضافه وزن
چاقی و اضافه وزن می‌توانند نقش مهمی در ایجاد و یا تشدید پای پرانتزی ایفا کنند، به خصوص در افرادی که از قبل زمینه ابتلا به آن را دارند یا در سن رشد هستند. اضافه وزن باعث می‌شود فشار بیشتری به مفاصل تحمل‌کننده وزن، به ویژه مفاصل زانو، وارد شود. همچنین وزن زیاد می‌تواند الگوی راه رفتن و توزیع وزن بدن را تغییر دهد. از طرفی افراد دارای اضافه وزن، عضلات ضعیف‌تری در اطراف زانو و لگن دارند. این ضعف عضلانی می‌تواند توانایی بدن برای حفظ ثبات و تراز صحیح زانو را کاهش دهد و به بروز یا تشدید پای پرانتزی کمک کند.
درمان غیر جراحی زانوی پرانتزی بیمار۳۳ساله
جهت مشاهده نمونه های بیشتر به صفحه اینستاگرام مراجعه نمایید.
داشتن پای پرانتزی چه عوارضی دارد؟
دانستن عوارض پای پرانتزی به ما کمک می‌کند تا اهمیت پیگیری و درمان را بهتر درک کنیم. شدت عوارض پای پرانتزی به میزان انحنا و سن فرد بستگی دارد. مهم‌ترین عوارض پای پرانتزی عبارتند از:
- درد زانو
- آرتروز زودرس
- مشکلات راه رفتن
- درد لگن و کمر
- مشکلات در انجام فعالیت‌های بدنی
- احتمال بیشتر برای آسیب‌های ورزشی
- تغییرات زیبایی‌شناختی
- تخریب مفصل و ساییدگی
- عدم توزیع وزن نرمال روی کف پا (معمولا ساییدگی لبه خارجی کف کفش)
- آسیب منیسک‌ها و رباط‌ها
نحوه ی تشخیص زانو پرانتزی
تشخیص زانوی پرانتزی (یا همان پای پرانتزی) معمولاً ترکیبی از معاینه بالینی توسط پزشک و گاهی اوقات استفاده از روش‌های تصویربرداری است. در ادامه گفته می‌شود که پزشکان چطور این کار را انجام می‌دهند:
معاینه بالینی توسط پزشک
پزشک از شما می‌خواهد که صاف بایستید و پاهایتان را به هم بچسبانید. سپس به دقت به فاصله بین زانوها نگاه می‌کند. اگر زانوها به هم نرسند و فاصله‌ای بین آنها وجود داشته باشد، این اولین نشانه است. سپس در حالی که پاهایتان را به هم چسبانده‌اید، پزشک فاصله بین قوزک پاها (مچ پاها) را نیز بررسی می‌کند. اگر این فاصله زیاد باشد، می‌تواند نشانه دیگری از پای پرانتزی باشد. بررسی هم‌ترازی کلی اندام‌ها، مشاهده راه رفتن و بررسی بیومکانیک، لمس و بررسی دامنه حرکتی زانو و اندازه‌گیری زاویه انحنا از دیگر روش های تشخیص پای پرانتزی است.
استفاده از روش‌های تصویربرداری
رادیوگرافی که اصلی‌ترین و رایج‌ترین ابزار برای تشخیص و ارزیابی شدت پای پرانتزی است. همچنین گراف نمای کامل پا و گراف زانو، ام آر آی یا سی تی اسکن نیز از دیگر روش های تشخیص پای پرانتزی از طریق تصویربرداری است.
روش های درمان پای پرانتزی
درمان پای پرانتزی بستگی زیادی به سن فرد، شدت انحنا و علت زمینه‌ای آن دارد. روش‌های مختلف را در ادامه بررسی می‌کنیم:
درمان‌های غیرجراحی (بیشتر برای کودکان و موارد خفیف)
در نوزادان و کودکان خردسال، پای پرانتزی اغلب یک وضعیت طبیعی رشدی است که خود به خود در طول زمان (معمولاً تا سن ۳-۴ سالگی) اصلاح می‌شود. در این موارد، پزشک فقط وضعیت را تحت نظر می‌گیرد. در برخی موارد، به خصوص اگر انحنا در کودکان بزرگتر (۴ تا ۱۰ سال) ادامه یابد یا شدت آن زیاد باشد، ممکن است پزشک استفاده از بریس‌های مخصوص را توصیه کند. این بریس‌ها معمولاً شب‌ها پوشیده می‌شوند و با اعمال فشار ملایم و مداوم، سعی در اصلاح زاویه استخوان‌ها دارند. همچنین برای اصلاح مشکلات بیومکانیکی ناشی از انحنای پا یا مچ پا، ممکن است استفاده از کفی‌های طبی داخل کفش توصیه شود. این کفی‌ها به توزیع بهتر فشار و بهبود الگوی راه رفتن کمک می‌کنند.
فیزیوتراپی و ورزش‌های اصلاحی
تقویت عضلات اطراف زانو با انجام تمرینات تقویتی، لگن و مچ پا (مانند عضلات چهارسر ران، همسترینگ، سرینی و عضلات ساق پا) می‌تواند به بهبود ثبات زانو و اصلاح بیومکانیک بدن کمک کند. تمرینات کششی نیز با کشش عضلات سفت شده، به خصوص در قسمت داخلی ران یا ساق پا، می‌تواند مفید باشد. همچنین تمرینات تعادلی و مهارتی به بهبود حس عمقی و تعادل بدن به صحیح‌تر راه رفتن کمک می‌کند. نکته مهم ان است که شدت ورزش و نوع تمرینات باید حتماً توسط فیزیوتراپیست یا پزشک تجویز شود، زیرا برخی حرکات ممکن است مضر باشند.
کاهش وزن
همانطور که قبلاً گفتیم، اگر اضافه وزن وجود داشته باشد، کاهش وزن می‌تواند فشار وارده بر زانوها را به شدت کاهش دهد و به بهبود علائم و وضعیت کمک کند. پس در این مورد با کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب مشکل پای پرانتزی نیز برطرف می‌شود.
درمان‌های جراحی
جراحی معمولاً برای موارد شدید پای پرانتزی، مواردی که به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نداده‌اند، یا در سنین بالاتر که انحنا اصلاح نشده است، در نظر گرفته می‌شود. هدف اصلی جراحی، اصلاح زاویه استخوان‌ها و بازگرداندن هم‌ترازی طبیعی اندام است. این جراحی ها شامل موارد زیر هستند:
استئوتومی: این رایج‌ترین روش جراحی است. در این روش، جراح قسمتی از استخوان (معمولاً استخوان درشت‌نی یا استخوان ران) را برش می‌دهد، زاویه آن را اصلاح می‌کند و سپس استخوان را در وضعیت جدید ثابت می‌کند (با استفاده از پلاک، پیچ یا میله).
استئوتومی درشت‌نی: برای اصلاح پای پرانتزی که در قسمت پایینی استخوان درشت‌نی (ساق) مشهود است.
استئوتومی فمور: برای اصلاح انحنا در قسمت بالایی استخوان ران (ران).
هم‌ترازی صفحات رشد: در کودکان و نوجوانانی که هنوز صفحات رشد استخوان‌هایشان باز است، جراح می‌تواند با استفاده از پیچ یا پلاک، رشد یک سمت از صفحه رشد را موقتاً متوقف کند تا استخوان در جهت صحیح رشد کرده و انحنا اصلاح شود. این روش باید قبل از بسته شدن کامل صفحات رشد انجام شود.
آرتروپلاستی: در موارد بسیار شدید و پیشرفته که به دلیل پای پرانتزی، آرتروز شدید در مفصل زانو رخ داده است، ممکن است نیاز به تعویض مفصل زانو باشد. این روش معمولاً در سنین بالاتر و برای افرادی که علائم شدید آرتروز دارند، انجام می‌شود.
اصلاح غیر جراحی زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری چگونه انجام می شود؟
جهت تعیین وقت با ما تماس بگیرید.
بطور معمول یک بیمار زانوی پرانتزی به چندجلسه درمانی نیاز دارد؟
جواب دقیقی که برای همه بیماران صدق کند وجود ندارد، اما برای درمان‌های غیرجراحی مثلا مانند استفاده از بریس، معمولاً باید برای مدت زمان طولانی (گاهی چند ماه تا چند سال) به صورت مداوم استفاده شود. جلسات مراجعه به پزشک یا کلینیک برای تنظیم بریس و ارزیابی پیشرفت ممکن است در ابتدا مکررتر (مثلاً ماهانه) باشد و سپس با بهبود وضعیت، فواصل آن بیشتر شود. فیزیوتراپی و ورزش معمولاً بیشترین تعداد جلسات را به خود اختصاص می‌دهد. برای درمان‌های جراحی نیز به چند ماه زمان برای طی شدن دوره نقاهت زمان نیاز است. مهم‌ترین عامل در تعیین تعداد جلسات، پاسخ بدن بیمار به درمان و تعهد او به انجام تمرینات است.
سوالات متداول
اگر خود یا یکی از نزدیکان‌تان به مشکل پای پرانتزی دچار است، احتمالا سوالات زیادی در ذهن دارید که ما در این بخش به چند مورد از آنها پاسخ داده‌ایم:
برای درمان پای پرانتزی بزرگسالان بهترین روش کدام است؟
اگر پای پرانتزی در سنین بالا تشخیص داده شود و انحنای استخوانی رخ داده باشد، معمولاً با روش‌های غیرجراحی (مانند فیزیوتراپی) صرفاً انحنای استخوان اصلاح نمی‌شود، بلکه تمرکز بر تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود بیومکانیک راه رفتن و کاهش فشار نامناسب بر مفاصل است تا از پیشرفت آرتروز و درد جلوگیری شود. در این موارد، مشکل ریشه‌ای (انحنای استخوان) باقی می‌ماند اما عوارض آن کنترل می‌شود.
برای درمان پای پرانتزی از چه داروهایی استفاده می شود؟
برای اصلاح مستقیم انحنای استخوانی در پای پرانتزی، دارو مستقیماً استفاده نمی‌شود. یعنی هیچ قرص یا شربتی وجود ندارد که بتواند استخوان را صاف کند یا زاویه آن را تغییر دهد. اما داروها می‌توانند نقش کمکی در مدیریت علائم و تسهیل فرآیند درمان ایفا کنند. مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و داروهای مرتبط با علل زمینه‌ای در این مورد کاربرد دارند.
برای درمان پای پرانتزی به چه متخصص و کلینیکی مراجعه کنیم؟
بسته به سن و علت احتمالی، متخصصان ارتوپدی مانند ارتوپد عمومی، فوق تخصص ارتوپدی اطفال و فوق تخصص جراحی زانو یا مفاصل اندام تحتانی گزینه‌های مناسبی هستند. کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی، مراکز فیزیوتراپی و کلینیک‌های ارتوپدی فنی هم بهتریم مراکز درمان این مشکل محسوب می‌شوند.
آیا مشکل پای پرانتزی پس از درمان برای همیشه برطرف می‌شود؟
بستگی دارد. اگر پای پرانتزی ناشی از علل قابل اصلاح باشد و درمان به درستی انجام شود، بله، می‌توان گفت مشکل برای همیشه برطرف شده است. در مواردی که علت پای پرانتزی یک بیماری استخوانی زمینه‌ای است که قابل درمان کامل نیست، ممکن است هدف اصلی درمان، کنترل علائم، کاهش درد، بهبود عملکرد و جلوگیری از پیشرفت مشکل باشد.
جهت تعیین وقت با ما تماس بگیرید.
جهت مشاهده نمونه های بیشتر به صفحه اینستاگرام مراجعه نمایید.
جهت کسب اطلاعات روی آدرس زیر کلیک کنید.
ارسال نظر