قلب خانم‌ها ۷ برابر آقایان می‌شکند

مجله سیب سبز: کاترین همیشه آرزوی مادر شدن داشت بنابراین وقتی متوجه شد باردار است به همراه همسرش جشن باشکوهی برگزار کردند. آنها مدت‌ها بود منتظر چنین روزی بودند اما درست 12 روز قبل از زایمان، پزشکان نسبت به زنده بودن جنین شک کردند و بعد از معاینه متوجه شدند جنین مرده است. چند ساعت بعد از اینکه جسم بی‌جان کودک تحویل کاترین شد، او غش کرد و افتاد و این در حالی بود که هیچ مشکل جسمی برای کاترین پیش نیامده بود. پزشکان بعد از معاینه او متوجه شدند که او دچار سندرم قلب شکسته شده است. در این وضعیت قلب واقعا نمی‌شکند بلکه دچار ضعف عضلانی و عملکردی می‌شود و حالتی مانند سکته قلبی را تجربه می‌کند. دلیل این اتفاق هم ناراحتی، دلتنگی و شکست‌های عاطفی و حتی کاری می‌تواند باشد.

سندرم قلب شکسته چیست؟

حتما داستان‌های عاشقانه تراژیک را شنیده‌اید؛ داستان‌هایی مانند خانمی که بعد از خواندن نامه خداحافظي نامزدش به زمین افتاده و دیگر بلند نشده یا داستان مادري که بعد از مرگ دخترش در اثر یک تصادف دچار شوک شده است. در واقع نام این سندرم برای اولین‌بار در سال 1991 با عنوان «تاکوتسوکاردیوپاتی» توسط پزشکان ژاپنی معرفی شد. تاکوتسو به معنی ظرفی است که ژاپنی‌ها در آن ماهی می‌ریزند و کاردیوپاتی به معنی ماهیچه قلب است.


چه اتفاقی می‌افتد؟

مغز،‌ دستگاه عصبی و قلب انسان با یکدیگر مرتب هستند. بنابراین زمانی که عواملی مانند استرس،‌ ترس یا ناراحتی ایجاد می‌شود هورمون‌هایی که ترشح می‌شوند بدن را هیجانی کرده و ضربان قلب را بالا می‌برند. وقتی به طور ناگهانی مقدار زیادی از این هورمون‌‌ها ترشح شود می‌تواند قلب را شوکه کند. به این ترتیب عضلات قلب ضعیف شده و نمی‌توانند خون کافی را به مغز پمپاژ کنند و این حالت با نوع معمول نارسایی قلبی که در آن خون کافی به قلب نمی‌رسد، متفاوت است. به نظر می‌رسد در این سندرم هورمون‌های استرس بر قلب تاثیر زیادی داشته باشند. در اصل در این بیماری هیچ شریانی مسدود نمی‌شود.

چند مرحله دارد؟

این سندرم دارای ۴ مرحله است؛ مرحله اول فرورفتن است که در آن فرد تلاش می‌كند وقایع را كنترل كند. بعد از آن به زیر رفتن است. در این مرحله او احساس می‌كند كه روی وقایع هیچ كنترلی ندارد، سپس مرحله داخل شدن است که در آن فرد به دنبال راه نجاتی در خود می‌گردد و در پایان بیرون آمدن است که فرد از خود بیرون می‌آید و متوجه جهان اطراف می‌شود. این مراحل نشان می‌دهد آنان كه از دست دادن را تجربه می‌كنند و آن را به صورت حملات قلبی، آسیب‌پذیری‌های جسمانی و استرس روانی نشان می‌دهند، می‌توانند در مسیر سلامت قرار گیرند. توصیه‌ می‌شود افراد کارهایی مانند تقسیم احساسات با دیگران، انجام دادن فعالیت‌های تسكین‌دهنده و پیدا كردن افراد همدل را انجام دهند.

زنان بیشتر مبتلا می‌شوند

تحقیقات مختلف نشان داده که این بیماری زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند. در میان زنان نیز شیوع سندرم قلب شکسته در میانسالان بیشتر است. دلیل آن هم کاهش میزان استروژن در دوره یائسگی در این گروه است. حدود ۱۰ درصد از مردان نیز به سندرم قلب شکسته مبتلا می‌شوند اما زنان بیشتر از مردان می‌توانند از این بیماری جان سالم به در ببرند و احتمال مرگ مردها در این رویداد‌ بیشتر است. در پی بررسی‌های انجام شده اطلاعات ثبت شده در هزار بیمارستان نشان داد تنها در سال ۲۰۰۷ حدود ۶ هزار و ۲۲۹ نفر در ايالات‌متحده به این سندرم مبتلا شده‌اند که از این میان ۶۷۱ مورد از مبتلايان مرد بودند. پس از انطباق شرایطی از قبیل فشار خون بالا، سیگار کشیدن و دیگر عواملی که می‌توانند بر اختلالات قلبی تاثیرگذار باشند، دانشمندان دریافتند زنان ۵/۷ برابر مردان به این سندرم مبتلا می‌شوند.

تفاوت سندرم با حمله

زمانی که فردی دچار علائم قلبی می‌شود باید ابتدا تشخیص سکته و نارسایی قلبی رد شود تا بتوان به تشخیص سندرم قلب شکسته رسید. گرفتن سابقه بیمار، نوار قلبی و میزان ضربان قلب و البته آزمایش خون می‌تواند به پزشک در تشخیص این سندرم کمک کند.

بیشتر اوقات حمله قلبی از انسداد کامل عروق قلب به وسیله لخته‌های خونی ایجاد می‌شود اما در سندرم قلب شکسته عروق بسته نمی‌شوند اگرچه جریان خون کندتر می‌شود. آنژیوپلاستی عروق یا گذاشتن استنت در درمان حمله قلبی موثر است ولی این درمان‌ها در این سندرم موثر نیست. برخی از متخصصان قلب معتقدند بیماری سندرم قلب شکسته فرد را مستعد ابتلا به مشکلات قلبی دیگر هم می‌کند اما تحقیقات هنوز این موضوع را ثابت نکرده است. در کل گروهی از پزشکان به طنز می‌گویند هر قلب شکسته‌ای طی گذر زمان خوب می‌شود و بهبود پیدا می‌کند.

علائم کدام است؟

علائم سندرم قلب شکننده می‌تواند مانند حمله قلبی باشد. علائم این بیماری می‌تواند شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضربان قلب نامنظم و ضعف عمومی باشد. هرگونه درد طولانی‌مدت یا درد قفسه سینه می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد بنابراین مهم است که جدی گرفته شود. در صورتی که فرد تجربه درد قفسه سینه داشته باشد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه كند همچنين در صورتی که فرد موقعیت استرس‌زایی را تجربه کرده باشد باید پزشک را در جریان قرار دهد.

درمان به چه صورت است؟

به دلیل تحقیقات ناکافی در این زمینه هنوز راه درمان مشخصی برای آن به اثبات نرسیده است اما چیزی که مهم است این است که باید این بیماری را از حمله قلبی جدا کرد. بیشتر افراد خود به خود بهبود می‌یابند ولی پزشک ممکن است داروهای گشاد کننده عروق (یا بتابلاکر) تجویز کند. برخی متخصصان در سندرم قلب شکسته فایده هم می‌بینند و از خاصیت سازشی آن سخن می‌گویند. به عقیده آنها غم عشق می‌تواند ساز و کار تنظیمی ویژه‌ای در تصور انسان از خود داشته باشد و به فرد مبتلا به اندوه عشق کمک کند. در مجموع درمان این حالت هم مشابه برخی مشکلات قلبی دیگر است. اما در مورد تجویز دارو پس از برطرف شدن شوک اولیه اختلاف نظر وجود دارد. تحقیقات فعلی ثابت نکرده داروهای معمول قلبی می‌تواند پس از برطرف شدن شوک اولیه عملکرد قلب و سرعت بهبود یافتن آن را تسریع کند.