بهترین و تماشایی‌ترین فیلم‌های ساخته زنان در سال ۲۰۱۸

روزنامه قانون -مریم شاه‌پوری: این یک داستان قدیمی است. حتی زمانی که صنعت سرگرمی دايم از اهمیت تنوع جنسیتی و نژادی سینماگران در پشت دوربین می‌گوید، باز هم این فیلمسازان زن هستند که از برخی جوایز ومراسم سینمایی مهم سال بیرون می‌مانند.

تارنمای ماهنامه فیلم اخیرا در گزارشی به موضوع حذف و نادیده گرفتن زنان در اسکار پرداخته است.گزارشی که در آن نشان می‌دهد چگونه در سال ۲۰۱۸ فیلمسازان زن از اکثر جوایز مهم جامانده اند. در ادامه این گزارش را می خوانیم. در سال ۲۰۱۸، گلدن گلوب، جوایز انتخاب منتقدان، اتحادیه کارگردانان و بفتا،همه از نامزد کردن یک فیلمساز زن در رشته بهترین کارگردان بازماندند(گلدن گلوب، جوایزانتخاب منتقدان و بفتا،حتی آثار کارگردانان زن را در رشته‌های بهترین فیلم سال هم نامزد نکردند و فقط لین رمزی با هرگز واقعا این‌جا نبودی در رشته «فیلم شاخص بریتانیایی» در بفتا نامزد شد).

این روزها که پیش‌بینی برندگان احتمالی اسکار به اوج خودش رسیده است، همچنان شاهد فقدان توجه به این فیلم‌ها و خالقان‌شان هستیم و این موضوع نشان می‌دهد که باقی فصل جوایز سال ۲۰۱۸ هم در همان مسیر پیشین طی خواهد شد و مثل همیشه فیلم‌های زیادی هستند که باید به رقابت راه پیدا کنند ولی خیلی ساده بیرون می‌مانند و این شرم‌آورست.در سال ۲۰۱۸ شماری از فیلم‌های ارزشمند را زنان کارگردانی کردند که از میان‌شان، جدیدترین آثار دبرا گرنیک، تامارا جنکینز و لین رمزی به‌تازگی در جوایز اسپریت (ویژه فیلم‌های مستقل) در رشته بهترین کارگردانی نامزد شده‌اند. سایر فیلم‌های برجسته‌ای که زنان فیلمساز ساخته‌اند هم در برخی جوایز مورد توجه و تحسین قرار گرفته‌اند.از جمله سوارکار اثر کلویی ژائو (که اخیرا جایزه بهترین فیلم جوایز گاتم و انجمن ملی منتقدان فیلم را برنده شد) و اصلا می‌تونی منو ببخشی؟ به کارگردانی ماریئل هِلِر.

با وجود این فیلم‌ها و نمونه‌هایی دیگر، اما و اگرهایی مانند اینکه «اگر زنان به اندازه کافی فیلم خوب ساخته بودند» یا «اگر فیلم‌هایی که زنان ساخته‌اند به اندازه کافی خوب بودند» دیگر مطرح نمی‌شوند (وقتی سال گذشته جوایز بفتا از نامزد کردن حداقل یک فیلمساز زن در رشته بهترین کارگردانی هم ناتوان بود، مارک ساموئلسن رییس هیات فیلم بفتا، حرفی جز این برای گفتن نداشت که «خب، همه فیلم‌هایی که مردان کارگردانی کرده‌اند بهترند. فقط پنج نامزد داریم. من شیفته لیدی برد هستم که کارگردانی بسیار خوبی دارد و فیلمنامه‌ای فوق‌العاده که گرتا گرویگ برایش نامزد هم شده است. اما از شما می‌پرسم که کدام نامزد کارگردانی را می‌توانید از فهرست خارج کنید تا بشود گرویگ یا جو رایت را جایش‌گزینش کرد؟»).

این بهانه‌های پوشالی چندان دوامی نداشتند و امسال بیشتر چنین به نظر می‌رسد که اغلب خودشان را به فراموشی زده‌اند. به هر حال آنچه در ادامه می‌خوانید هفت فیلم از فیلمسازان زنی هستند که تقریبا بهترین فیلم‌های کارنامه‌شان را در سال ۲۰۱۸ ساختند و همچنان مورد بی‌اعتنایی قرار گرفتند.

«ردی به جا نگذار» به کارگردانی دِبرا گرَنیک

گرنیک در طول حضور سه‌دهه‌ای خود در صنعت فیلمسازی فقط سه فیلم بلند داستانی ساخته است که هر کدام جواهری به حساب می‌آیند که بازی‌های ستاره‌سازی را در خود جای داده‌اند (از جنیفر لورنس در زمستان استخوان‌سوز تا تاماسین مک‌کنزی در ردی به جا نگذار) و به‌خوبی از پس ترسیم رفتارهای انسانی با تمام لذت‌ها و دردهایش برآمده‌اند. اثر جدید گرنیک بر اساس رمان پیتر راک با نام دل کندنِ من شکل گرفته است و اولین نمایش جهانی‌اش در جشنواره ساندنس رقم خورد. فیلم در گیشه‌ اکران محدود، به فروشی حدود هشت میلیون دلار دست یافت اما همچنان هفت ماه پس از نمایش عمومی‌اش درسایت جمع‌آوری آرای منتقدان «راتن تومیتوز»، صددرصد مورد تایید منتقدان بوده و نقد منفی‌ای بر آن نوشته نشده است.فیلم گرنیک علاوه بر کارگردانی،در رشته بهترین فیلم جوایز اسپریت هم نامزد شده است. ناگفته نماند که انجمن منتقدان فیلم لس‌آنجلس و انجمن منتقدان فیلم سن دیه‌گو نیز گرنیک را به عنوان بهترین کارگردان سال برگزیده‌اند.

«زندگی خصوصی» به کارگردانی تامارا جنکینز

جنکینز که حدودا یک دهه پیش برای وحشی‌ها نامزد اسکار بهترین فیلمنامه اریژینال شد (و در نهایت به نامزد زن دیگری، دیابلو کودی برای جونو باخت) با فیلم سینمایی جدیدش یکی دیگر از اولین نمایش‌های مهم جشنواره ساندنس ۲۰۱۸ بود (و باید گفت که او امسال در نگارش فیلمنامه ژولیت، عریان هم سهیم بوده که آن فیلم هم یک کمدی‌رمانتیک قدرندیده دیگراست). زندگی خصوصی محصول نتفلیکس و با بازی‌های کاترین هان و پل جیاماتی در نقش‌های اصلی - که برداشت آزادی از تجربه‌های شخصی جنکینز است - بازگشتی بامزه، تمام‌عیار و صادقانه را برای این فیلمساز زن موفق رقم زد. ۹۴ درصد نقدهای «راتن تومیتوز» بر این فیلم مثبتند. جنکینز علاوه بر کارگردانی، در رشته بهترین فیلمنامه جوایز اسپریت هم نامزد شده است.

«هرگز واقعا این‌جا نبودی» به کارگردانی لین رمزی

برداشت فیلمساز اسکاتلندی از رمان کوتاه جاناتان اِیمس به همین نام، در ماه مارس ۲۰۱۸ روی پرده سینماهای ایالات متحده رفت اما سال قبلش جوایز بهترین بازیگر مرد برای واکین فینیکس و بهترین فیلمنامه را برای رمزی از جشنواره کن کسب کرده بود. این فیلم به‌درستی در ادامه آثار قبلی رمزی یعنی موروِرن کالر و باید درباره کوین صحبت کنیم قرار می‌گیرد و البته که نشان از پیشرفت وی روی صندلی کارگردانی دارد. ۸۹ درصد نقدهای «راتن تومیتوز» بر فیلم مثبتند و سال گذشته هشت نامزدی در جوایز بفتا برای آن به دست آمد که به دو جایزه ختم شد. رمزی در جوایز اسپریت نه‌فقط رقیب گرنیک و جنکینز است، بلکه در رشته‌های بهترین فیلم، بازیگر مرد اصلی و تدوین هم نامزد شده است.

«اصلا می‌تونی منو ببخشی؟» به کارگردانی ماریئل هِلِر

هلر سه سال بعد از درخشش با نخستین فیلمش در مقام کارگردان خاطرات یک دختر نوجوان، با یک داستان حقیقی واقعا جذاب بازگشته و فیلمساز زن موفق دیگری، نیکول هالوفسنر او را در نگارش فیلمنامه یاری کرده است. ۹۸ درصد نقدهای این درامدی (درام-کمدی) در «راتن تومیتوز» مثبتند و در گیشه‌ اکران محدود، فروشی هشت میلیون دلاری برای فیلم به دست آمده است. اصلاتونی منو ببخشی؟ فهرست ادامه‌داری از موفقیت‌ها را برای بازیگرانش ملیسا مک‌کارتی و ریچارد ای. گرنت به ارمغان آورده است و شانس نامزدی اسکارشان هم پایین نیست اما چرا کسی به کارگردانی هلر علاقه نشان نداده است؟ گرنت که به‌تازگی جایزه بهترین بازیگر مکمل مرد را از انجمن منتقدان فیلم نیویورک برنده شد، هم این موضوع را درک نمی‌کند و در بخشی از نطق خود از استعداد هلر تمجید کرد: «او یک فیلمساز جوان فوق‌العاده است که پیش از این فقط یک فیلم ساخته... و بسیار عجیب است که با تمام دستاوردهای جشنواره‌ای‌اش نتوانست در فصل جوایز یک نامزدی کارگردانی هم به دست بیاورد... مگر او، من و ملیسا مک‌کارتی را هدایت نکرده است؟ جای هیچ عذر و بهانه‌ای نیست!»

«سوارکار» به کارگردانی کلویی ژائو

فیلم ژائو بعد از اولین نمایش جهانی در بخش دوهفته کارگردانان جشنواره کن ۲۰۱۷ و کسب جایزه «سینمای هنری»،سرانجام به لطف «سونی پیکچرز کلاسیکس» در ماه آوریل روی پرده سینماهای ایالات متحده رفت. فیلمی که درست مانند نخستین فیلم بلند ژائو ترانه‌هایی که برادرانم به من آموختند (۲۰۱۵) که درخشش جهانی او را رقم زد، با انتخاب - اغلب - نابازیگران در نقش‌هایی که آزادانه بر اساس زندگی‌های خودشان شکل می‌گیرند، واقعیت و خیال را درهم می‌آمیزد. سوارکار در مراسم کوچک‌تری مانند جوایز گاتم و انجمن ملی منتقدان فیلم، جوایز بهترین فیلم را برنده شده است و سال گذشته هم در جوایز اسپریت در چهار رشته از جمله بهترین فیلم و کارگردان (به عنوان تنها فیلمساز زن) نامزد شده بود. ۹۷ درصد نقدهای «راتن تومیتوز» بر فیلم مثبتند.

«لازاروی خوش‌حال» به کارگردانی آلیچه رورواکر

سومین فیلم رورواکر چقدر خوب است؟ آنقدر که مارتین اسکورسیزی شیفته‌اش شد و به یکی از تهیه‌کنندگان اجرایی فیلم بدل شد. فیلم در جشنواره کن ۲۰۱۸ روی پرده رفت و جایزه بهترین فیلمنامه را برای رورواکر به ارمغان آورد. بعد از آن بود که لازاروی خوش‌حال در جشنواره‌های متعددی از جمله زوریخ، نیویورک، شیکاگو، لندن، ملبورن و... به نمایش درآمد. این فیلم که ۹۰ درصد نقدهایش در «راتن تومیتوز» مثبتند، در جوایز اسپریت نامزد بهترین فیلم بین‌المللی است و پیش از این از سوی هیات بازبینی فیلم به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های خارجی‌زبان سال انتخاب شده است.

«ویرانگر» به کارگردانی کَرین کوزاما

کوزاما در هالیوود مسیر جالبی را طی کرده و فیلم‌های فوق‌العاده و حقایق ناخوشایندی را تجربه کرده است. از درخشش با مبارزه زنانه تا ایئن فلاکسِ شوم و فیلم واقعا قدرندیده جنیفر که هرگز در مسیر و رویکرد هنری او تغییری به وجود نیاورده‌اند. او پس از 6 سال دوری از کارگردانی با فیلم هراس‌انگیز و هوشمندانه دعوت (۲۰۱۵) برگشت و این بار مسیر تاریکش را با ویرانگر ادامه داده است که بازی متفاوت و تحسین‌برانگیزی از نیکول کیدمن را در خود دارد. بازیگران مکمل هم بازی‌های قوی‌ای ارائه داده‌اند و فیلمنامه فیل هِی و مَت مَنفرِدی (که دعوت را هم نوشته) هم قابل تامل است.با این حال، مزیت فیلم کارگردانی کوزاماست که ظاهرا ارزش توجه عمومی در فصل جوایز را نداشته است!