سیستم‌عامل «اندروید»؛ روبات سبز محبوب

روزنامه خراسان: ۵ نوامبر، دهمین سالروز معرفی و رونمایی سیستم‌عامل‌اندروید بود که این روزها لقب محبوب‌ترین سیستم‌عامل موبایلی دنیا را با خود یدک می‌کشد. نخستین نسخه «اندروید» که بنابر واژه‌نامه کمبریج، «یک روبات با ظاهری انسانی» ترجمه شده، ۱۱ سال پیش (همان سالی که اپل، آیـفون را به بازار عرضه کرد) با شماره‌ ۱.۱، در قالب یک مدل تلفن‌همراه ساخته شرکت تایوانی HTC رونمایی شد.‌

اندروید در نسخه اولیه خود، از برخی قابلیت‌های ابتدایی نظیر پخش‌کننده‌ ویدئویی پیش‌فرض و صفحه‌کلید مجازی بی‌بهره بود. سپس تیم توسعه‌دهنده‌ این سیستم‌عامل تصمیم به انتشار نسخه‌ 1.5 آن با نام «کاپ‌کیک» گرفت که فروشگاه نرم‌افزاری «اندرویدمارکت» را در دسترس کاربران قرار می‌داد؛ از این رو، طراحان برنامه‌هایی که از این طریق منتشر می‌شدند، برای رفع کاستی‌های‌اندروید گام‌های مهمی بر‌داشتند و نقطه‌‌قوت سیستم‌عامل‌اندروید نسبت به iOS، امکان شخصی‌سازی بود که تا همین امروز نیز ادامه دارد.

شاید باورش سخت باشد اما بیش از یک دهه است که‌اندروید، این آدمکِ سبز محبوب از طریق تلفن‌‌همراه و تبلت‌های هوشمند در لحظه لحظه زندگی ما حضور دارد و هر سال با امکانات گسترده‌تر، پنجره جدیدی از فناوری به رویمان باز کرده است. به گزارش venturebeat، تا سال 2017 بیش از دو‌میلیاردنفر در دنیا از دستگاه‌های‌اندرویدی استفاده می‌کردند. امروز به بهانه سالروز تولد این روبات سبز باهوش، مروری داریــم بر سرگذشت‌اندروید و ماجراهای جالبی که از سر گذرانده است با ما همراه باشید.

سرگذشت‌اندروید؛ از تولد تا ۱۱ ‌سالگی

1 سیستم‌عامل‌اندروید در ابتدا توسط شرکتی به همین نام و بر اساس هسته لینوکس طراحی شد، منتها در ادامه در مقابل دریافت 50 میلیون دلار به شرکت گوگل واگذار شد. گوگل هم پس از تصاحب‌اندروید، اولین نسخه بتای این سیستم‌عامل موبایل را معرفی و عرضه کرد. در قدم بعد، گوگل برای نمایش توانایی‌های‌اندروید یک کمپین تبلیغاتی راه‌اندازی کرد که آیفون را هدف قرار می‌داد. آن‌ها در این کمپین، به قابلیت‌هایی می‌پرداختند که هنوز در سیستم عامل iOS وجود نداشت. مثلا در نسخه‌ 2.2 پشتیبانی از ادوبی‌فلش را اضافه کردند؛ با این امید که این امکان، باعث مهاجرت کاربران iOS به‌اندروید شود اما نتیجه چیزی نبود که گوگل پیش‌بینی می‌کرد. باگ‌ها و آسیب‌پذیری‌های متعدد ادوبی‌‌فلش، اتفاقا باعث ‌شد عملکرد مثبت‌اندروید با ساخته‌های اپل، فاصله منفیِ بیشتری بگیرد.

2 سپس اهالی گوگل از گوشی «نکسوس وان» رونمایی کردند که نه‌تنها آغازگر نسل جدید گوشی‌های‌اندرویدی با نام نکسوس بود، بلکه لقب قدرتمند‌ترین گوشی‌اندرویدی تا آن زمان را با خود یدک می‌کشید. گوشی‌های نکسوس از نسخه‌ خالص‌اندروید بهره می‌بردند، از این رو جزو نخستین گوشی‌هایی بودند که به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل را دریافت می‌کردند. از آن جا که‌اندروید توسط شرکت‌های واسطه به دست مصرف‌کننده می‌رسید، ارائه‌ به‌روزرسانی جدید مستلزم تست و تایید هر یک از این شرکت‌ها بود که یک‌ مزیت رقابتی برای گوگل به حساب می‌آمد.

3 برخلاف گوشی‌های آیفون که در آن زمان تنها از صفحه‌نمایش 3.5 اینچی استفاده می‌کردند، تولیدکنندگان‌اندرویدی این امکان را داشتند تا ساخته‌های خود را در‌اندازه‌های متفاوت به بازار عرضه کنند. صفحه‌نمایش 4.3 اینچی «موتورولا دروید ایکس» یکی از گوشی‌های درشت‌اندامِ آن زمان محسوب می‌شد. تنوع و حق انتخاب بیشتر کاربران برای خرید گوشی‌های‌اندرویدی باعث شد این سیستم‌عامل در سه‌ماه سوم سال ۲۰۱۰ میلادی به جایگاه دوم محبوب‌ترین سیستم‌های عامل‌ موبایلی جهان صعود کند. رتبه‌ای که خیلی زود دگرگون شد و با ورود به سه‌ماه‌ چهارم سال ۲۰۱۰، این‌اندروید بود که جایگاه نخست را تصاحب کرد و سیستم‌عامل سیمبین و iOS را کنار زد. جایگاهی که تا امروز حفظ شده است.

4 ورود‌اندروید به جایگاهِ نخستِ محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌ِ موبایل باعث شد تولیدکنندگان از محصولات هیجان‌انگیز بیشتری رونمایی کنند. سامسونگ پس از رونمایی از نسل اول گوشی گلکسی اس، از نسل دوم این سری رونمایی کرد که بهبودهای بسیاری در آن دیده می‌شد. در کنارش موتورولایی قرار داشت که برای نخستین بار در گوشی «آتریکس 4G » از حسگر اثر انگشت برای احراز هویت کاربران استفاده کرد که بسیار پیشگامانه بود.

۵ این روزها،‌اندروید به‌لطف ارائه قابلیت‌های جدید و هوشمندی عمیق‌تر به محبوبیت‌ بیشتری در دنیا دست یافته است. آب‌نبات پاستیلی، کیت‌کت، لالی‌پاپ، مارشمالو، ناگت و اوریو همگی از نسخه‌های مطرح‌اندروید، پس از نسخه اولیه آلفا و بتا به شمار می‌روند. حال با گذشت ۱۱ سال از انتشار نخستین نسخه‌ این سیستم‌عامل دوست‌داشتنی،‌اندروید ۹ با نام «پای» به‌تازگی عرضه شده که هوشمندی بیشتری به دستگاه‌های دیجیتال‌ما هدیه می‌کند.

اکنون‌اندروید بر تخت پادشاهی دنیای موبایل با فاصله‌ زیادی نسبت به رقبا تکیه زده و طبق آمار منتشرشده طی فصل دوم سال ۲۰۱۸ میلادی، ۸۸ درصد از فروش جهانی گوشی‌های هوشمند به دستگاه‌های‌اندرویدی اختصاص داشته است و پس از آن iOS با ۱۱.۹ درصد در جایگاه دوم قرار دارد. شاید ۱۰ سال پیش که تیم طراح و سازنده‌‌اندروید در حال معرفی این سیستم‌عامل بودند، خودشان هم فکر نمی‌کردند تا این حد موفق شوند اما امروزه‌اندروید افزون بر گوشی‌ و تبلت‌های هوشمند، روی دستگاه‌های دیگری نظیر تلویزیون‌های هوشمند، ساعت‌های هوشمند و خودروها هم استفاده می‌شود و یک‌جورهایی، زندگی دیجیتال‌مان در مُشت این آدمک سبز خوشحال است.

5 نکته جالب درباره‌اندروید که نمی‌دانستید

ماجرای طراحی لوگوی‌اندروید

«آیرینا بلاک» طراح و گرافیستِ مشهور روس، در سال 2007 میلادی لوگوی دوست‌داشتنی‌اندروید را طراحی کرد. او در آن سال‌ها از کارمندان گوگل بود و در ایالت سانفرانسیسکوی آمریکا زندگی می‌کرد.

وقتی گوگل سفارش طراحی یک لوگوی ساده و مفهومی با حال وهوای یک روبات با ظاهر انسانی که بتواند در لحظه، با کاربران ارتباط برقرار کند را برای سیستم‌عامل‌اندروید داد، آیرینا برای طراحی آن، روی سر و شکل اسباب‌بازی‌ها و شخصیت‌های فضایی زیادی تحقیق کرد تا بتواند الهام بگیرد اما در نهایت، لوگوی فعلی را با الهام از پیکتوگرام (تصویرنگاشت)هایی که در مکان‌های عمومی نصب و نقاشی می‌شود، طراحی کرد. گوگل به تازگی این امکان را برای کاربران خود فراهم کرده‌است تا بتوانند این لوگوی پیش‌فرض را تغییر دهند.

نام‌‌های خوشمزه نسخه‌های مختلف

اندروید در تمام سال‌های فعالیتش، آپدیت نسخه‌های خود را با نام دسرها و شیرینی‌جات عرضه کرده است. این روال را ابتدا سازنده اصلی‌اندروید آغاز کرد اما بعد هم که گوگل،‌اندروید را خریداری کرد، ادامه یافت. گوگل درباره چراییِ این شیوه نام‌گذاری حرفی نمی‌زند و ترجیح می‌دهد موضوعی مرموز به نظر برسد.

منتها در سال ۲۰۱۱ میلادی یکی از سخنگویان گوگل اشاره کرد این موضوع، یک جوک درون سازمانی است و دلیل این نوع نام‌گذاری، این است که ابزارهای هوشمند، زندگی ما را شیرین کرده‌اند. به‌هرحال به نظر می‌رسد چیزی که با یک جوک در بین کارکنان گوگل شروع شده ‌است، دیگر یکی از نمادهای مهم پلتفرم‌اندروید است.

قدرتمندتر از آیفون

بیشتر افراد گمان می‌کردند اپل با عرضه آیفون و سیستم عامل خاصش، انقلابی در زمینه تلفن‌های همراه ایجاد می‌کند اما کاری که تیم‌اندروید در همان زمان انجام دادند بسیار هیجان انگیزتر بود. آیفون در ابتدا قابلیت‌های چندکاره قدرتمندی نداشت و حتی از عهده یک کپی‌پیست ساده هم بر نمی‌آمد. در مقابل‌اندروید راه متفاوتی در پیش گرفت و سعی کرد سیستم‌عاملی با قدرت پشتیبانی از قابلیت‌های چندکاره طراحی کند. در ادامه‌اندروید سیستم عاملی روانه بازار کرد که مختص گوشی‌های هوشمند نبود و روی هر گجتی نصب می‌شد.

توانمند و همه‌کاره

هدف‌اندروید در ابتدا، فقط طراحی سیستم‌عاملی برای دوربین‌های دیجیتال بود. اما طراح آن «اندی روبین» گوشی‌های هوشمند را بازار سودآورتری می‌دانست. با این وجود سیستم‌عامل‌اندروید بازهم منحصر به تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند نماند و خیلی زود به پلتفرمی برای استفاده در همه‌ قالب‌های فناوری تبدیل شد؛ از محصولاتی که حتی صفحه‌ نمایش ندارند تا ساعت‌های هوشمند، تلویزیون، دوربین دیجیتال، لوازم منزل، عینک هوشمند، سیستم‌های هوشمند خودرو و کنسول‌های بازی، مواردی است که‌اندروید در آن‌ها گسترش یافت و خود را به پلتفرمی برای همه‌ جوانب زندگی، تبدیل کرد. اکنون باید پذیرفت که سیستم عامل‌اندروید یکی از پرکاربردترین سیستم‌عامل‌های دنیاست.

قلب تپنده ماهواره‌های فضایی

ناسا در سال ۲۰۱۳ ماهواره‌ای کوچک و فوق ارزان به اسم «phonesats» را به فضا پرتاب کرد که با سیستم‌عامل‌اندروید کار می‌کرد. این ماهواره کوچک هم اکنون به طور کامل ذوب شده‌است اما توانست کار خود را به درستی انجام دهد و با ارسال عکس‌هایی از فضا نشان داد که می‌توان با استفاده از سخت افزارهای ارزان قیمت اما یک قلب تپنده هوشمند و‌اندرویدی، کارهای بزرگ انجام داد.

کل هزینه‌ای که برای ساخت این ماهواره پرداخت شده‌بود ۳۵۰۰ دلار بود که هزینه‌ای بسیار ناچیز برای این کار است. البته ناسا تنها سازمانی نبود که به پرتاب ماهواره‌های‌اندرویدی به فضا اقدام کرد. یک شرکت انگلیسی با همکاری کشور هند در سال ۲۰۱۳ میلادی هم این عمل را در قالب ماهواره STRaND-۱ انجام داد.

اولین‎های‌اندروید

اولین تلفن‌همراه‌اندروید

در سپتامبر 2008 اولین گوشی مجهز به سیستم‌عامل‌اندروید به اسمT-Mobile G1 یا HTC Dream معرفی شد. این گوشی با صفحه‌نمایش 3.2 اینچی لمسی و صفحه‌کلید فیزیکی عرضه شد که در آن زمان با سیل عظیمی از نارضایتی‌ها از طرف کارشناسان روبه‌رو شد؛ همچنین، بعضی امکانات پایه‌ای ازجمله سوکت 3.5 میلی‌متری هدفون را هم نداشت و با دکمه‎های فیزیکی نسبتا زیاد و سخت‏افزار نه چندان قدرتمندش، قدم بزرگی در حوزه تلفن همراه به شمار نمی‎رفت اما همین گوشی سنگ‌بنایی شد تا امروز با‌اندرویدی چنین پیشرفته سروکار داشته باشیم.

اما‌اندروید از همان ابتدا چندین امضای تجاری گوگل را در خود داشت که آن را به محصولی مختص این شرکت تبدیل می‌کرد. تعدادی از سرویس‎ها و محصولات گوگل شامل گوگل‎مپ، یوتیوب و مرورگر HTML در گوشی‎های هوشمند‌اندرویدی عرضه شد که آن‎ها را از رقبا متمایز می‎کرد.

اولین نام‎گذاری‌اندرویدی

امروز، نسخه‎های مختلف‌اندروید را با اسم و لوگوهای خوردنی می‎شناسیم اما اولین نسخه‌اندروید، ۱.۰ که پیش از سال ۲۰۰۷ عرضه شد هیچ کد نامی نداشت. ماجرای اسم‎گذاری‌اندروید از یک‎سال بعد برای‌اندروید نسخه ۱.۱ شروع شد که آن کد هم نام عمومی نداشت و فقط داخل شرکت، Petit four صدایش می‎کردند که نام یک دسر فرانسوی است. اولین‌اندروید اسم‎دار، نسخه ۱.۵ بود که «کاپ‌کیک» خوانده شد.

بهبودهای کمی در این نسخه نسبت به دو نسخه قبل ایجاد شده‎بود که حالا به عنوان امکانات پیش‌فرض و ابتدایی در‌اندروید دیده می‌شوند. ازجمله این ویژگی‌ها می‌توان به آپلود ویدئو در یوتیوب، قابلیت چرخش صفحه‌نمایش و پشتیبانی از صفحه‌کلیدهای مختلف اشاره کرد. ا

ز آن زمان تا حالا گوگل برای هر نسخه از‌اندروید یک مجسمه مخصوص آن کدنام می‌سازد. تمام مجسمه‌هایی که گوگل تا به‌حال برای نسخه‌های مختلف‌اندروید ساخته در چمن روبه‎روی ساختمان این شرکت در کالیفرنیا قرار دارد.

اولین فناوری‌های موبایلی

رقابت‌اندروید و IOS سابقه چندساله دارد؛ این رقابت تنگاتنگ باعث شده این دو سیستم عامل، پابه‎پای هم پیشرفت‎های دنیای فناوری را رقم بزنند، به همین دلیل پیداکردن رد پای هرکدام‎شان در اولین ابداعات فناورانه کار راحتی نیست. با این وجود، «کوالکام»، شرکت فناوری و تجهیزات ارتباطی و مخابراتی آمریکایی، معتقد است فناوری ‎های جدید موبایل ابتدا در دستگاه‎های‌اندرویدی ظاهر شده‌اند.

کوالکام با انتشار پستی در وبلاگ رسمی‌اش، ضمن مدح خود و دیگر گوشی‌سازان‌اندرویدی گفته اغلب فناوری ‎های جدید موبایل مثل شارژ وایرلس، سیستم دوربین دوگانه، نمایشگرهای OLED، طراحی بدون حاشیه و دیگر موارد، نخستین بار در دستگاه‌های‌اندرویدی به کار رفته‌اند. خیلی‎ها ادعاهای کوالکام درباره پیشتازی‌اندروید را با اختلاف‎های اپل و کوالکام در ثبت چندین حق اختراع مرتبط می‎دانند با این‎همه اپل در ارائه تعداد زیادی از امکانات، دیرتر از گوشی‌سازان‌اندرویدی عمل کرده است.

منابع: جی‎اس‎ام، گجت‎نیوز، زومیت،‌اندرویدکده، آی‌تی‌رسان، اپریویو