مردی که بهترین یادگاری‌ها را برای همه ما به جا گذاشت
«اردلان سرفراز» برای چند نسل از ایرانیان، عشق و زندگی و اندوه و تاریخ را سروده و ترانه کرده است.
برترینها: تقویم ورق خورده و افسانه 72ساله شده. یکی از پادشاهان ترانه و عصر باشکوه موسیقی در دهه‌های پیشین. اردلان سرفراز نامی‌ست که در تاریخ موسیقی ایران جاودانه است و کاش میشد قدرش را بیشتر بدانیم. اما صد حیف که جلای وطن کرده. به هرحال هنوز یادگاری‌هایش برای نسل‌های کنونی باقی مانده و ما به این موهبت مفتخریم.
زندگی هنری
اردلان سرفراز در سال ۱۳۲۹ در شهر داراب واقع در استان فارس متولد گردید. او فرزند ارشد خانواده بود و مادرش نیز در شعر دستی داشت. شروع زندگی شاعرانه اردلان در سال اول دبیرستان در مدرسه امیر کبیر و با تشویق معلمی به نام دانشمند بود. در جوانی برای تحصیل در رشته روانشناسی در دانشگاه عالی پارس پذیرفته شد و به تهران آمد. او به پیشنهاد پسرعموی مادرش (حسین سرفراز، شاعر و روزنامه‌نگار معروف آن زمان) در حین تحصیل برای گذران زندگی با رادیو ایران و ارکستر جوانان کار خود را به عنوان ترانه‌سرا آغاز کرد. پس از یک سال به دلایلی رادیو ایران را ترک کرد؛ اما سرفراز ترانه سرودن را به شکل حرفه‌ای آغاز کرد و با ترانه «شب»، هم او و هم ابی، خواننده این ترانه به شهرت رسیدند.
وی چند سال پس از انقلاب ۱۳۵۷ و در سال ۱۳۶۲، ایران را به مقصد آلمان ترک کرد. هنگام ترک ایران به آشنایان دارابی خود اعلام کرد که من فقط برای سرفرازی ایران از اینجا می‌روم. او با خوانندگانی نظیر: داریوش، معین، ابی، هایده، ستار و گوگوش بیشترین همکاری را داشته. از جمله خوانندگان دیگری که همکاری‌های انگشت شماری با اردلان سرفراز داشته‌اند می‌توان از عارف، فرهاد مهراد، مهستی، مازیار، لیلا فروهر، سیاوش قمیشی، شاهرخ، و شکیلا یاد کرد. در میان آهنگسازان نیز او با فرید زلاند، سیاوش قمیشی، واروژان، بابک افشار، تورج شعبان خانی، محمد حیدری، منوچهر چشم آذر، حسن شماعی زاده و فریبرز لاچینی همکاری داشت.
آثار ماندگار
به بهانه سالروز میلاد این ترانه‌سرای برجسته نقبی زده‌ایم به ماندگارترین ترانه‌های فارسی، آن‌ها که با همراهی ملودی به خانه‌ها نفوذ کردند و سال‌هاست که در شادی و غم، همراه ما هستند، تلاش داریم این سری مطالب دنباله‌دار باشد و هر پنجشنبه با محوریت یک ترانه‌سرا، این مطلب را ارائه کنیم، منوط به این که با استقبال شما مواجه شود، هفته پیش از ایرج جنتی عطایی نوشتیم و برای این قسمت «اردلان سرفراز» را محوریت قرار دادیم. لازم به ذکر است که به هر حال این فهرست ارائه شده می‌توانست جامع‌تر باشد، اما هر فهرستی نقص‌هایی دارد.
در دوران دبیرستان اولین شعر «اردلان سرفراز» در مجله «جوانان» در تهران منتشر می‌شود. او اشعارش را از داراب به تهران می‌فرستاد و اشعارش در نشریات معتبری، چون «فردوسی»، «تهران مصور»، «جوانان» و ... چاپ میشد. او اساسا یکی از شانس‌های خود را این می‌داند که در دورانی آغاز به کار هنری کرد که «نیما یوشیج» اثر و مُهر خود را بر ادبیات ایران گذاشته بود.
دو پنجره
-
توی یک دیوار سنگی، دو تا پنجره اسیرن/ دو تا خسته دو تا تنها، یکیشون تو یکیشون من
دو پنجره یکی از معروفترین ترانه‌هایی است که اردلان سرفراز سروده. او درباره‌ی این ترانه گفت: دو پنجره را خیلی پیشتر از جاده نوشته بودم. سال ۱۳۴۸. زمزمه‌های دلتنگی یکی از شب‌های بیشمار پرسه گردی من تنهای روستایی که هنوز تهران بزرگ برایم هوای غربت داشت. گوشه‌ای در قهوه‌خانه‌ای، جایی در تقاطع خیابان ملک با جاده قدیم شمران از پنجره‌ی رو به خیابان (جنوب به شمال) روبرویم در ساختمانی تقریباً کهنه، دو پنجره‌ی قدیمی که در عین نزدیکی، گویی فرسنگ‌ها و سالها از هم دور بودند با من تنها زبان به گفتگو گشودند، و همانجا در همان قهوه‌خانه هنوز پاسی از شب نگذشته ترانه را نوشتم و بدون تصحیح حتی یک کلمه پاکنویس کردم.
جاده
-
خدا گریه‌ی ی مسافر رو ندید / دل نبست به هیچ کس و دل نبرید
اردلان در دوران سربازی به سر می‌برد که خانواده‌اش خبر می‌دهند که بیماری پدر شدت گرفته است و به خانه بیا. به علت تنگدستی مالی دوران دانشجویی، قدرت خرید بلیت هواپیما ندارد. مجبور می‌شود با اتوبوس راهی شیراز شود. در طول جاده غمی سنگین بر دل او می‌نشیند و با خود می‌گوید: «آیا کسی غم و اندوه مرا می‌فهمد؟» ذوق هنری‌اش از پس این اندوه می‌جنبد و ترانه «جاده» کم کم در جانش اوج می‌گیرد و تا به شیراز برسد، بخش اعظم ترانه را سروده بود.
چشم من
-
چشم من! بیا منو یاری بکن / گونه‌هام خشکیده شد، کاری بکن!
اردلان سرفراز ترانه‌هایش را داستان زندگی خودش می‌داند. ترانه «چشم من» مثال دیگری‌ست. پس از مرگ پدر وقتی به داراب می‌رسد و خانه مات‌مزده را می‌بیند، نمی‌تواند حجم غم را تاب بیاورد و مرگ پدر را هضم کند. در عین حال اشک‌ها هم او را یاری نمی‌کنند و او تنها چاره را پناه به قلم می‌داند تا بسراید: «چشم من بیا منو یاری بکن».
شقایق
-
دلم مثل دلت خونه شقایق / چشام دریای بارونه شقایق
مثلث اردلان سرفراز، فرید زلاند و داریوش اقبالی در ساخت یکی از به یاد ماندنی‌ترین آثار تاریخ موسیقی نقش داشتند. سرفراز در ترانه شقایق مانند بسیاری دیگر از اشعارش به عشق و معنویت پرداخته و آن را در دنیای امروز ستوده است.
صدای بارون
-
بوی موهات زیر بارون، بوی گندم زار نمناک /بوی سبزه زار خیس، بوی خیس تن خاک
ترانه‌ی زیبای اردلان سرفراز همراه با موسیقی به یادماندنی منوچهر چشم آذر با تنظیم بابک افشار که توانست به بهترین شکل مضامینی ملموس را وارد ترانه عاشقانه کند.
مرداب
-
میون یه دشت لخت، یر خورشید کویر/ مونده یک مرداب پیر، توی دست خاک اسیر
مرداب سیر تفکر عرفانی دارند و فلسفه‌ی والای تصوف شرق در آن‌ها چهره می‌نمایاند. آهنگ این ترانه را حسن شماعی زاده را هم به زیباترین، کامل‌ترین گونه ساخته است.
دستای تو
-
ای که بی تو خودمو تک و تنها می‌بینم / هر جا که پا میذارم تو رو اونجا می‌بینم
تلخترین عاشقانه اردلان سرفراز ترانه «دستای تو» در فیلم «دشنه» است که با صدای داریوش اقبالی به یاد مردم مانده؛ ترانه‌ای متعلق به اوایل عصر طلایی موسیقی پاپ ایران، که در واقع عاشقانه نه، سوگواره‌ای بوده از اردلان در رثای پدرش و با ملودی درخشان حسن شماعی زاده جوان و در فیلمی از فریدون گله - یکی از مهمترین کارگردانان سینمای جدی ایران در قبل از انقلاب - ماندگار شده است.
سوغاتی
-
وقتی میای صدای پات، از همه جاده‌ها میاد /انگار نه از یه شهر دور، که از همه دنیا میاد
سوغاتی جزو ترانه‌های محبوب موسیقی پاپ ایرانی به‌شمار می‌رود. این ترانه‌ی اردلان سرفراز به تهیه‌کنندگی و تنظیم آن به ترتیب توسط محمد حیدری و ناصر چشم‌آذر انجام شده‌است. این ترانه را در بسیاری در اجرا‌های خود خوانده‌اند؛ از جمله مهران مدیری، رضا صادقی و علی لهراسبی و البته پیشتر از همه، همان که میدانید.
آینه
- می‌بینم صورتمو تو آینه، با لبی خسته می‌پرسم از خودم/ این غریبه کیه، از من چی میخواد؟
شانه‌هایت
-
سر به روی شانه‌های مهربانت میگذارم/ عقده‌ی دل می‌گشاید، گریه‌ی بی اختیارم
اینجا باید از منوچهر چشم آذر نام برد که تنظیم‌های هنرمندانه او موجب جاودانگی ترانه‌های شانه هایت برای ما شد.
نظر کاربران
درود بر همه کسانی که برای عظمت این سرزمین و شادی مردم تلاش کردند تمام این ترانه ها خاطرات ما است
پاسخ ها
من خودم هرچقدراهنگهای هایده ومعین وداریوش وابی وسیاوش روگوش میکنم سیرنمیشم امروزهم خواننده هایی هستن که ارزش یکبارگوش دادن هم ندارن
باورم نمیشه چقدر از اون دوران اوج خوشبختی دور دور دور دور شدیم ...
هر چه بیشتر میگذره ، بهتر درک میکنبم که چقدر عزیز هستند این هنرمندان ، چرا که ما را مدیون خویش ساخته اند و خاطراتی برای ما خلق کرده اند که هیچ گاه و تا ابد از ذهن ما حذف نخواهند شد . خدا برامون نگه داره اینها رو .....
درود بر مرد اصيل ايراني
حالا چرا اسم هایده رونیاوردی؟
پاسخ ها
میخوای بیان دربرترینهاراهم تخته کنن .
اینجوری با نمک تر بود
بانوی بی تکرار موسیقی روحش شاددد
ایزد منان نگهدارشان باد،
پاسخ ها
واقعاً عالی بود ممنون
سلطان ترانه نوستالژی خاطرات
معاصرت با بعضی چقدر خوب بود با بعضی هم نه بهترین سالهامون رو نابود کردن
گوگوش و ابی داریوش هایده اردلان مچ خوبی بودن روی دست شون نمیاد دیگه
پاسخ ها
واقعاً رودستشون نمیاد
کاملا درست
حیف چه دست گل هایی مهاجرت کردن البته اگر ایران میموندن مثل همه مردم ایران افسرده غمگین بیچاره میشدن
پاسخ ها
دقیقا
درود به برترین ها که بالاخره یک موضوع جذاب نوشت
خدا رو شکر میکنم در عصری زندگی میکنم که اردلان هم در آن بسر می برد...ای کاش با هم یه روزی زیر آسمان ایران نفس بکشیم..
ما تو ذهنمون این اهنگها برای عشق از دست رفته است در واقع برای پدری از دست رفته است که چقدر عمیق سروده شدند
پاسخ ها
عالیه.....ادامه بدین.
روح پدر استاد شاد.چه شاعری احسنت مرحبا
زنده باد
ای کاش میشد که یه باره دیگه تو این مملکت بانوان هم اجازه خوندن داشته باشن یا برای خوندن نیاز به اجازه نداشته باشن
دلش شاد و تنش سلامت.آفریننده همدم لحظه های عاشقی ما!
نسل ما با این شعرها و آهنگ هابزرگ شد،عاشق شد، نه با شعرهای سطحی امروزی
خدا‌حفضش‌کند
در مورد مونا برزویی هم مطلب بذارید
درود بر افتخار شهرستان داراب
ترکیب جادویی ترانه سرا و آهنگ ساز و تنظیم کننده و خواننده خوب چیزی میسازه که آدم تو خیال و رویا غرق میکنه ....هرجا هستن سلامت باشن و رفتگان یادشون گرامی و جاودان
عجب شعرهایی ، بعد از سالها بازهم لذت بخش و تفکر برانگیز بدون تاریخ مصرف
و البته پیش تر از همه ، همان که میدانید . یعنی تو این مملکت اسم هایده آوردن هم جواز میخواد؟!
آهنگ روزای روشن خداحافظ سرزمین من خداحافظ ....
بهترین ترانه سرای تاریخ موسیقی نوین
درود بر استاد بزرگ و خاطره ساز اردلان خان.
سلامت برقرار باشند استاد اردلان خان سرفراز سلامت برقرار باشند جاودانه بی تکرار
چه موضوع قشنگ و جذابی رو انتخاب کردین برای روز عید.درود بر استاد بزرگ و خوانندگانی مثل داریوش گوگوش هایده و...که این ترانه ها رو با صدای آسمانی جاودان کردند
افسوس بر ما که حتی نام نام آوران مملکت خود را هم باید در لفافه تعصب بپیچانیم
باورم نمیشه چقدر دود شدیم از اون روزهای اوج خوشبختی. ممنون از شما
دلم مثل دلت خونه شقایق
درود درود درود
اصلا جایی برای حرف زدن نذاشته این مرد بزرگ و تکرار نشدنی
چرا نام بانوی اواز ایران را نمی نویسید.شرمتان باد . هایده بزرگترین و بینطیر ترین خواننده ایران.
با خواندن این مطالب تنها اشک و آه حسرت برچشم ودلمان نقش میبنده
درود. به نظرم بسیار بخش عالی ای خواهد بود.
2 تا پیشنهاد دارم:
1. در ابتدای متن، لینکی قرار بدید که بشه به تمامی سوابق قبلی همین بخش دسترسی مستقیم داشت.
2. اگر مشکلی پیش نمیاد، هر ترانه ای که سروده شده رو به صورت یک لینک دانلود هم بذارید ه بتونیم به ترانه هم دسترسی داشته باشیم.
مرسی
احسنت استاد
عاشقتم اردلان سرفراز با تمام وجود برای شاهکارهایی که سروده ای .دوستت دارم
چه ترانه هایی ! چه هنرمندانی ! افسوس و صد افسوس
درود بر تو و بمانی برایمان سراینده عاشقانه ترین خاطرات موسیقایی ما
برترین ها دمتون گرم موفق باشید
حالا چرا اسم خوانندگانی که این شعرها رو خونده را نمیگید..بابا شما دیگه کی هستید.
عالی و دست مریزاد از گردآوری این اطلاعات و نشر آن لذت بخش بود
سر ماجرای پرویز پرستو تق اسفندیارمنفردزاده و شهبال‌خان و صادق‌نوجوکی و کوجی‌زادوری درومد
بزودی تق این‌یکی هم درمیاد
واقعا بهترین سروده هایی که تا حالا گوش کردم و با تک تکشون خاطره دارم و با گوش کردن این آهنگ ها هر کسی خصوصا جوانها حال خوب و احساس خوبی بهشون دست میده سروده های اردلان سر افرازه که تماما زیبا و فرازمینیه...
مرد بی بدیل موسیقی ایران زمین که تک تک مردم با آهنگهاش شادی و غم را تجربه کردن
کتاب اردلان حتما بخونید خیلی از شعر ترانه های مارو سرودن
خیلی زیبا بود. ممنون از برترین ها
کاش این نامهای بزرگ هنری در کشور خودمون بودن، یا حداقل میشد که برگردند به میهن...حیف و صد حیف...
درود
این مطلب در عین زیبا بودن ،دلگیری عجیببی با خودش داره
اردلانها از ایران رفتند ولی حسرت دیدنشان در دلها به جا ماند درود
ازاین بزرگان همیشگی وتکرارناپذیربنویسید،،،نه از این کوچکان بی هنر امروزی که به واسطه بزک دوزک خودشون روسلبریتی میدونن،،،سپاس
حرف نداشت عالی عالی
برای گفتن تو شعر هم گل مانده
خیلی خیلی سپاسگزارم از نویسنده این صفحه ، بی صبرانه منتظر پنج شنبه بعدی هستم
عالی من ۴۵سالمه با بیشتدش خاطره دارم
دمش گرم عالیه کاش قدرشا بدونن
ای جان استاد اردلان سرفرار انشالله همیشه پایدار سلامت باشن
دمت گرم برترینها ایول داری