برای عمو مرتضی؛ صدای اصالت بچه طهرون
مرتضی احمدی، با سابقه‌ای درخشان در تئاتر، رادیو و تلویزیون استاد فرهنگ کوچه بازار تهران قدیم بود.
برترین‌ها: مرتضی احمدی ۱۰ آبان ۱۳۰۳ در جنوب تهران چشم به جهان گذشت. او در شانزده سالگی ورزش باستانی و فوتبال را شروع کرد و بعد‌ها عضو تیم فوتبال راه‌آهن تهران شد. او تا سال ۱۳۲۵ نیز در باشگاه راه‌آهن ابتدا بازیکن و سپس مربی بود.عشق به تئاتر از همان دوران نوجوانی در قلب مرتضی احمدی جای داشت.
او در سال ۱۳۲۱ همراه با عده‌ای از دوستانش «تماشاخانه ماه» را در تهران تأسیس کرد. همزمان با کار هنرپیشگی وی به عنوان تعمیرکار در شرکت راه آهن تهران استخدام شده و مشغول به کار بود.مرتضی احمدی در اوایل پاییز سال ۱۳۲۲ برای اولین بار در تئاتر فرهنگ پیش‌پرده خوانی کرد و از همانجا بود که رسما وارد دنیای تئاتر شد. او در سال‌های بعد به عنوان پیش‌پرده خوان شهرت و موفقیت بسیاری را کسب کرد.
مرتضی احمدی در سال ۱۳۲۳ به رادیو تهران وارد شد تا به اجرای برنامه‌های کمدی بپردازد. در بهار ۱۳۵۳ به عنوان نقش اول جلوی دوربین سریال هردمبیل نوشته پرویز خطیبی رفت. احمدی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بازیگری را کنار گذاشت و برای ۷ سال به شهر اهواز نقل مکان کرد. او پس از بازگشت از تهران مجدداً به دنیای بازیگری وارد شد و در سریال تلویزیونی تک مضراب حضور پیدا کرد.
او که علاقمند به فرهنگ کوچه و بازار تهران قدیم بود، پیش از انقلاب صد‌ها ترانه روحوضی به سبک ترانه‌های ضربی تهران قدیم خواند و آلبومی شامل ترانه‌های محلی تهران نیز با صدای خود منتشر کرد. در فروردین ۱۳۴۹ خورشیدی نیز احمدی به دعوت علی حاتمی ترانه عنوان‌بندی فیلم حسن کچل را ضربی‌خوانی کرد.
احمدی درباره همکاری اش با علی حاتمی اظهار کرده بود: «علی حاتمی بچه محل ما بود، کوچه‌ای بنام حاتمی بود که هنوز هم هست و در آنجا با عمویش زندگی می‌کردند. اسم کوچه هم برای عمویش «عزیزالله خان حاتمی» نویسنده بزرگ رادیو بود. علی در کنار عمویش به اینجا رسید. علی مرد بامرامی بود و دیالوگ‌هایش مینیاتور بود و فکر نمی‌کنم کسی پیدا شده باشد که بتواند مانند او دیالوگ بنویسد. در فیلم «حسن کچل» به کارگردانی علی حاتمی فقط در تیتراژ خواندم و بازی نکردم و در مقابل اصرار حاتمی برای بازی کردن، گفتم: «علی جان من هر کار هم بکنم به اندازه تیتراژ مورد توجه مردم قرار نمی‌گیرد» که همینطور هم شد.
«باباشمل»و «قلندر»را هم با او کار کردم و از کارهای بعد از انقلابش هم بازی در «هزاردستان» را پیشنهاد داد که آن زمان مساله بیماری همسرم مطرح بود که مبتلا به سرطان بود که همه دار و ندارم را خرج او کرده بودم و خواه ناخواه من باید زیاد کار می‌کردم و نمی‌توانستم ۲ سال مشغول یک کار باشم، «هزاردستان» ۸ سال طول کشید. به او هم گفتم من دوست تو هستم. بچه محل هستیم من چیزی را از تو لاپوشانی ندارم، خیلی بدهکارم، باید کار کنم. علی هم حرف مرا قبول کرد و چیزی نگفت. ولی به عنوان ۲ تا بچه محل و دو تا دوست با هم تماس داشتیم و مرگش هم برای من خیلی سخت بود. علی حاتمی با وسواس عجیبی کار می‌کرد و به همین دلیل تمام آثارش به یادگار مانده است.»
از ماندگارترین آثار احمدی می‌توان به کار دوبله وی در مجموعه پینوکیو اشاره کرد که در آن در نقش روباه مکار صداپیشگی کرده است. آرایشگاه زیبا، کت و شلوار خواستگاری، دانی‌ومن و... از کارهای تلویزیونی مرتضی احمدی است. وی در انیمیشن شکرستان هم صداپیشگی کرده است.
او همچنین در گفت وگویی با گزارش فیلم ورودش به سینما را این‌گونه شرح داده بود: «دکتر هوشنگ کاووسی بعد از تحصیل در فرانسه به ایران آمد فیلمنامه‌ای در دستش بود و کار تئاتری مرا دیده بود. نقش اول را به سیروس جراح‌زاده داد و نقش دوم را به سرکارگر یک کارخانه بود به من داد. من روی صحنه تئاتر یاد گرفته بودم که باید به خود مسلط باشم هنگام بازی ناراحت نبودم، اما دوربین را نمی‌شناختم و می‌خواستم با همان حرکت تند تئاتری کار کنم و بعد از چند روز تمرین راه افتادم، اما همان روز فهمیدم که تئاتر برایم جذاب‌تر از سینما است.»
این بازیگر پس از شش سال وقفه دوباره فعالیت سینمایی‌اش را از سال ۴۹ از سرگرفت و در نقش‌های ویژه‌ای به ایفای نقش پرداخت: «این نقش‌های چاخان، حقه‌باز و دلال به من پیشنهاد می‌شد و می‌شود گاهی دلم می‌خواهد خودم باشم و در یک فیلم خودم را بازی کنم. اما در کل نقش‌هایم را دوست دارم و به مردم جنوب شهر خیلی علاقه‌مند هستم آن‌ها هم آدم‌های شلوغی هستند که شور و هیجان خود را به صدای بلند ابراز می‌کنند و در حین صحبت دستشان را تکان می‌دهند و در بینشان کمتر دروغ و ناجوانمردی دیده می‌شود.»
مرتضی احمدی احیاگر بخشی از آواز بود که میان اهالی موسیقی و مردم قدیم به بیات تهران، باباشملی، کوچه‌باغی و بیات‌ری مشهور است. او برای نخستین‌بار به سبک بیات تهران در پیش‌پرده‌ها آواز خواند و در سال ۱۳۲۲ ترانه «گلپری جون» را اجرا کرد. دیگر آنکه مرتضی احمدی گردآوری و نگارش فرهنگ عامیانه (فولکلور) تهران را به‌خوبی انجام داد. او در این زمینه کتاب‌های «کهنه‌های همیشه نو»، «فرهنگ بر و بچه‌های تِرون» و «پرسه در احوالات تِرون و تِرونیا» را تألیف کرد.
افزون بر تألیفاتش در حوزه فرهنگ‌نویسی، او برخی از قدیمی‌ترین ترانه‌های کوچه‌بازاری تهران را به‌صورت «ضربی‌خوانی» بازخوانی کرده‌است. مرتضی احمدی صبح ۳۰ آذر ۱۳۹۳ در ۹۰ سالگی به‌دلیل مشکل ریوی و کهولت سن در منزلش در تهران درگذشت.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
سر نوشت رو باید از سر نوشت
روحش شاد و یادش گرامی باد
روحش شاد صداش ماندگاره
خدا رحمتش کنه
یادش گرامی
خدا بیامرزدش. آثار جاویدان و پر ارزش از خودش به یادگار گذاشته.
خدا بیامرزدش خیلی با استعداد بود
خداوند قرین رحمتش کند هنرمند خوبی بود
چقدر من احمدی رو دست داشتم. روحت شد آقا مرتضی
واقعا هنرمند باارزش و باشخصیتی بود ، روحش شاد
روحش شاد ....
روح همه هنرمندان سفر کرده شاد .
روح همه سفر کرده ها شاد.
حیف
خداببامرزدت
روحش شاد