ارتودنسی کوتاه مدت | مزایا و معایب ارتودنسی در زمان کوتاه

ارتودنسی دندان  نیاز به مدت زمان طولانی برای رسیدن به نتیجه دلخواه دارد. ارتودنسی کوتاه مدت یا فوری برای کسانی است که  به دنبال مرتب کردن دندان‌های جلویی خود هستند.

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی شاخه‌ای تخصصی از دندانپزشکی است که برای اصلاح نامرتبی دندان‌ها و ناهماهنگی فک‌ها به‌کار می‌رود. در این درمان، با استفاده از براکت‌های فلزی، سرامیکی یا پلاک‌های شفاف، موقعیت دندان‌ها به‌تدریج تنظیم می‌شود تا لبخند زیباتر، جویدن صحیح‌تر و سلامت دهان بهتر حاصل شود. ارتودنسی نه‌تنها از نظر زیبایی اهمیت دارد، بلکه از پوسیدگی، التهاب لثه و مشکلات مفصل فکی جلوگیری کرده و به حفظ نظم و کارایی دندان‌ها در درازمدت کمک می‌کند. زیبایی و اعتمادبه‌نفس بیشتر، جویدن و تلفظ بهتر کلمات و تمیز کردن آسان‌تر دندان‌ها از مزایای ارتودنسی است. در یک جمله می‌توان گفت: ارتودنسی هنر و علم منظم‌سازی دندان‌ها برای داشتن لبخند زیباتر، عملکرد بهتر و دهانی سالم‌تر است.

 

ارتودنسی کوتاه مدت چیست؟

ارتودنسی کوتاه‌مدت نوعی درمان ارتودنسی است که هدف اصلی آن بهبود سریع ظاهر لبخند در مدت‌زمانی کوتاه‌تر از درمان‌های معمول (معمولاً بین ۳ تا ۹ ماه) است. در این روش، تمرکز اصلی بر دندان‌های جلویی و نمایان هنگام لبخند است، نه بر اصلاح کامل بایت یا فک. ارتودنسی کوتاه‌مدت معمولاً با براکت‌های سرامیکی یا پلاک‌های شفاف انجام می‌شود و مناسب افرادی است که دندان‌هایشان فقط کمی نامرتب است و نمی‌خواهند مدت طولانی براکت داشته باشند. هرچند این درمان سریع‌تر و زیباتر است، اما برای مشکلات شدید فکی یا نامرتبی پیچیده دندان‌ها توصیه نمی‌شود.

ارتودنسی کوتاه مدت چه کاربردهایی دارد؟

ارتودنسی کوتاه مدت  در مقایسه با ارتودنسی سنتی، بر اصلاح مشکلات جزئی تمرکز دارد. در ادامه، به مهم‌ترین کاربردهای این روش خواهیم پرداخت:

اصلاح شلوغی جزئی دندان‌های جلویی

اصلی‌ترین و رایج‌ترین کاربرد ارتودنسی کوتاه مدت، برطرف کردن نامرتبی و شلوغی خفیف تا متوسط در دندان‌های جلویی است. بسیاری از افراد از هم‌پوشانی یا کج بودن دندان‌هایی که در هنگام لبخند زدن دیده می‌شوند، ناراضی هستند. این روش با تمرکز بر حرکت این دندان‌ها، ظاهر لبخند را به سرعت اصلاح می‌کند. این روش برای مشکلات عمده فکی یا دندان‌های عقبی مناسب نیست و به همین دلیل در مدت زمان کمتری به نتیجه می‌رسد.

بستن فاصله‌های کوچک (دیاستما)

یکی دیگر از کاربردهای محبوب ارتودنسی کوتاه مدت، بستن فاصله‌های کوچک بین دندان‌ها است که به آن‌ها دیاستما می‌گویند. این فاصله‌ها می‌توانند زیبایی لبخند را تحت تأثیر قرار دهند. با استفاده از روش‌های ارتودنسی کوتاه مدت، متخصص می‌تواند این فواصل را به سرعت و با اعمال نیروی کنترل‌شده ببندد و لبخندی یکدست و زیبا ایجاد کند.

بازگشت دندان‌ها بعد از درمان قبلی

ارتودنسی کوتاه مدت یک راهکار عالی برای افرادی است که در گذشته درمان ارتودنسی کامل انجام داده‌اند، اما به دلیل عدم استفاده صحیح از نگهدارنده (ریتینر)، دندان‌هایشان به آرامی به جایگاه قبلی خود بازگشته‌اند. این روش به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به گذراندن یک دوره درمانی طولانی‌مدت، این برگشت‌های جزئی را به سرعت و با هزینه کمتر اصلاح کنند.

آماده‌سازی برای درمان‌های زیبایی دیگر

گاهی اوقات، ارتودنتیست‌ها و متخصصان زیبایی دندان، از ارتودنسی کوتاه مدت به عنوان یک مرحله اولیه استفاده می‌کنند. برای مثال، قبل از انجام کارهایی مانند ونیر کامپوزیت یا لمینت سرامیکی، ممکن است نیاز باشد دندان‌ها کمی جابه‌جا شوند تا در موقعیت بهتری قرار بگیرند. این کار باعث می‌شود که درمان‌های بعدی نتیجه‌ای طبیعی‌تر و زیباتر داشته باشند و نیاز به تراش دندان‌ها کمتر شود.

ارتودنسی کوتاه مدت چگونه انجام می‌شود؟

در ادامه توضیح ارتودنسی کوتاه مدت، در این بخش به طور کامل به مراحل انجام این روش می‌پردازیم. ارتودنسی کوتاه مدت فرآیندی سریع و برنامه‌ریزی شده است که به طور معمول شامل مراحل زیر می‌شود:

 مشاوره و تعیین طرح درمان

اولین و مهم‌ترین قدم، مراجعه به یک متخصص ارتودنسی است. در این جلسه، پزشک دندان‌ها و فک شما را معاینه می‌کند تا تشخیص دهد که آیا شما کاندیدای مناسبی برای ارتودنسی کوتاه مدت هستید یا خیر. 

نصب ابزارهای ارتودنسی

بسته به نوع روش انتخابی (براکت یا الاینر)، ابزارهای ارتودنسی روی دندان‌های شما نصب می‌شوند. سپس یک سیم نازک  از داخل این براکت‌ها عبور داده می‌شود. این سیم با اعمال فشار کنترل‌شده، دندان‌ها را به سمت موقعیت صحیح حرکت می‌دهد.

 پیگیری و تنظیمات دوره‌ای

در طول دوره درمان کوتاه مدت، شما باید به صورت دوره‌ای به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.   پزشک سیم‌ها را سفت می‌کند یا آن‌ها را با سیم‌های جدیدتر و محکم‌تری تعویض می‌نماید تا حرکت دندان‌ها ادامه یابد. 

پایان درمان و دوره نگهداری

پس از رسیدن دندان‌ها به موقعیت دلخواه و اتمام دوره درمان، ابزارهای ارتودنسی از دندان‌ها برداشته می‌شوند. برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ها به وضعیت اولیه، متخصص یک نگهدارنده (ریتینر) ثابت یا متحرک برای شما می‌سازد. 

 

انواع ارتودنسی کوتاه مدت

ارتودنسی کوتاه مدت شامل چندین روش مختلف است که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در ادامه به توضیح سه نوع از این روش‌ها می‌پردازیم:

نوع ارتودنسی	ویژگی‌ها	مزایای اصلی	مدت زمان درمان	مناسب برای
ارتودنسی نامرئی	استفاده از پلاک‌های شفاف پلاستیکی، بدون براکت یا سیم	زیبایی، راحتی، امکان مسواک زدن طبیعی، بدون محدودیت غذایی، عدم جلب توجه	حدود ۶ تا ۱۸ ماه	افراد بزرگسال و کسانی که ظاهر طبیعی لبخند برایشان مهم است
ارتودنسی فاب	سیستم براکت‌های خاص با طراحی مثلثی و ریشه‌محور که حرکت دندان‌ها را سریع‌تر می‌کند	سرعت بالاتر نسبت به ارتودنسی سنتی، درد کمتر، کاهش تعداد جلسات	میانگین ۳ تا ۹ ماه	کسانی که به دنبال درمان سریع و اصلاح نامرتبی متوسط هستند
ارتودنسی ویلکودنتیک	ترکیب ارتودنسی با جراحی کوچک استخوانی	تسریع چشمگیر حرکت دندان‌ها، ماندگاری نتیجه درمان، مناسب برای موارد پیچیده	حدود ۴ تا ۸ ماه	افرادی با ناهنجاری متوسط تا شدید و تراکم استخوان بالا

ارتودنسی نامرئی

این نوع ارتودنسی به استفاده از براکت‌های شفاف و یا آهنگ‌های شفاف (Aligners) مانند Invisalign اشاره دارد.  این براکت‌ها یا آهنگ‌ها کمتر قابل مشاهده هستند، بنابراین بیشتر افراد نمی‌توانند متوجه استفاده از آن‌ها شوند. این سیستم‌ها معمولاً راحت‌تر از براکت‌های فلزی سنتی هستند و به دندان‌ها آسیب کمتری وارد می‌کنند.

ارتودنسی فاب

ارتودنسی فاب یکی از روش‌های جدیدتر در ارتودنسی است که برای اصلاح سریع‌تر کج‌بودن دندان‌ها طراحی شده است.  این سیستم می‌تواند در مقایسه با روش‌های سنتی ارتودنسی نتایج را در مدت زمان کمتری ارائه دهد، معمولاً بین 3 تا 12 ماه. این سیستم از براکت‌های مثلثی و سیم‌های خاصی استفاده می‌کند که فشار را به صورت مستقیم بر روی ریشه دندان‌ها وارد می‌کند و به اصلاح سریع‌تر کمک می‌کند.

ارتودنسی ویلکودنتیک

این روش به نوع خاصی از ارتودنسی اشاره دارد که از تکنیک‌های جراحی و ارتودنسی ترکیبی استفاده می‌کند. این درمان امکان اصلاح مشکلات دندانی را در زمان بسیار کوتاهی فراهم می‌کند. این روش معمولاً نیاز به عملیات جزئی دارد که به تسریع روند درمان کمک می‌کند. این روش مناسب برای بیمارانی است که مشکلات دندانی یا فکی پیچیده‌تری دارند و به درمان سریع نیاز دارند.

ارتودنسی در زمان کوتاه چه مزایایی دارد؟

ارتودنسی در زمان کوتاه (ارتودنسی سریع) مزایای قابل‌توجهی دارد، به‌ویژه برای افرادی که نمی‌خواهند مدت طولانی از براکت یا پلاک ارتودنسی استفاده کنند. مهم‌ترین مزایا عبارت‌اند از: 

کاهش زمان درمان 

معمولاً بین ۳ تا ۹ ماه طول می‌کشد، یعنی بسیار سریع‌تر از ارتودنسی کلاسیک که ممکن است تا ۲ سال زمان ببرد. 

بهبود سریع ظاهر لبخند

تمرکز بیشتر بر نظم و زیبایی دندان‌های جلویی دارد، در نتیجه لبخند ظاهری زیبا را در مدت کوتاه فراهم می‌کند. 

افزایش اعتماد به‌نفس 

بیمار خیلی زود نتیجه قابل‌مشاهده به‌دست می‌آورد و از نظر اجتماعی و شغلی احساس بهتری پیدا می‌کند. 

مناسب برای نامرتبی‌های خفیف تا متوسط

کسانی که مشکل شدید فک یا بایت ندارند، می‌توانند با حداقل تغییر ظاهر به نتیجه دلخواه برسند. 

استفاده از تکنولوژی‌های جدید و راحت‌تر

مانند ارتودنسی نامرئی (پلاک‌های شفاف) یا براکت‌های فاب که طراحی‌شان درد و ناراحتی را کاهش می‌دهد، این روش هم جدید است.

راحتی در مراقبت از بهداشت دهان

در برخی مدل‌های کوتاه‌مدت مثل ارتودنسی نامرئی، پلاک قابل برداشتن است و تمیز کردن دندان کاملاً آسان‌تر است. 

 ارتودنسی در زمان کوتاه چه معایبی دارد؟ 

در ادامه به معایب ارتودنسی کوتاه‌مدت می‌پردازیم. با آگاهی از معایب این روش می‌توانید برای انجام دادن یا ندادن آن انتخاب بهتر و درست‌تری داشته باشید:

هزینه

اگرچه برخی از درمان‌های کوتاه‌مدت ممکن است هزینه کمتری نسبت به درمان‌های بلندمدت داشته باشند، اما هنوز هم ممکن است برای برخی افراد گران باشند. به‌خصوص اگر از بریس‌های شفاف یا تکنولوژی‌ جدیدتری استفاده شود. این هزینه‌ها می‌تواند بار مالی قابل توجهی برای بیماران به همراه داشته باشد.

نا کارآمد برای تمامی افراد

 این درمان معمولاً مناسب مشکلات جزئی و ناهنجاری‌های خفیف مانند فاصله بین دندان‌های جلو و یا بر روی هم رفتگی چند دندان جلویی است. اگر فردی دارای ناهنجاری‌های پیچیده یا مشکلات جدی‌تر باشد، ممکن است این نوع درمان برای او کافی نباشد و نیاز به درمان طولانی‌مدت و تخصصی‌تری داشته باشد. 

نتایج موقتی

یکی از نگرانی‌ها در مورد ارتودنسی کوتاه‌مدت این است که ممکن است نتایج آن پایدار نباشد. برخی بیماران پس از پایان درمان، ممکن است به نگهدارنده  نیاز پیدا کنند تا دندان‌ها در موقعیت جدید باقی بمانند. در صورت عدم استفاده از نگهدارنده، ممکن است دندان‌ها به تدریج به موقعیت قبلی خود برگردند.

کاهش توجه به جزئیات

با هدف انجام سریع درمان، ممکن است در بعضی از موارد توجه کمتری به جزئیات مربوط به ناهنجاری‌های دندانی در طول درمان صورت گیرد. این موضوع می‌تواند منجر به عدم برطرف شدن مشکلاتی شود که نیازمند توجه دقیق‌تری هستند. بنابراین لازم است دندانپزشک پس از معاینه کامل برای انجام این روش تصمیم‌گیری کند.

محدودیت‌های درمانی و دامنه عملکرد

ارتودنسی کوتاه‌مدت، به دلیل ماهیت سریع و هدفمند خود، دارای محدودیت‌هایی در دامنه عملکرد است. این روش بیشتر بر روی اصلاحات ظاهری دندان‌ها یا ناهنجاری‌های جزئی در ناحیه قدامی دندان‌ها تمرکز دارد. این بدان معناست که مشکلات پیچیده‌تر مانند ناهنجاری‌های فکی با روش ارتودنسی کوتاه مدت برطرف نمی‌شود.

ارتودنسی کوتاه مدت برای چه کسانی مناسب است؟

ارتودنسی در مدت زمان کوتاه معمولا برای کسانی است که تنها دندان‌های جلویی آن‌ها با مشکلاتی از جمله فاصله میان دندان‌ها ، بهم ریختگی و دندان‌های روی هم، عدم تقارن و خطوط لبخند معکوس روبه‌رو بوده و دندان‌های دیگر آن‌ها با مشکلی مواجه نیستند.  به‌طورکلی می‌توان گفت  این روش برای افراد زیر مناسب است:

• افراد با شلوغی جزئی دندان‌های جلویی

• افراد با فاصله‌های کوچک بین دندان‌ها

• افرادی با جابه‌جایی جزئی پس از ارتودنسی قبلی

• افرادی که به دنبال درمانی سریع و کم‌هزینه هستند

• افرادی که مشکلات فکی یا بایت شدید ندارند

طول درمان ارتودنسی کوتاه مدت چقدر است؟

دوره درمان از طریق ارتودنسی در زمان کوتاه بسته به نوع دندان‌ها و قرار گرفتن آن‌ها در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. البته همانطور که گفتیم طول درمان ارتودنسی کوتاه مدت و رسیدن به نتیجه دلخواه از طریق آن به طور میانگین ۴ الی ۹ ماه زمان می‌برد.

اگر میزان به هم ریختگی و یا فاصله میان دندان‌هایتان چندان زیاد نباشد، بعد از حدود ۶ ماه به نتیجه دلخواه خود خواهید رسید، اما در صورتی که دندان‌هایتان به هم ریختگی بیشتری داشته باشد زمان زیادی برای ایجاد نظم بین آن‌ها نیاز است و طول مدت درمان می‌تواند تا ۹ ماه نیز به طول انجامد.

ارتودنسی کوتاه مدت، چه مراقبت هایی نیاز دارد؟

اگر قصد انجام ارتودنسی کوتاه مدت را دارید، یا به تازگی از این روش استفاده کرده‌اید، باید بدانید که ارتودنسی کوتاه مدت به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد تا بهترین نتیجه از آن حاصل شود.

• استفاده صحیح از مسواک و نخ دندان مخصوص ارتودنسی

در دوران ارتودنسی، به‌خصوص اگر براکت دارید، مسواک زدن کمی پیچیده‌تر می‌شود. باید از مسواک‌های مخصوص ارتودنسی استفاده کنید تا هم سطح دندان‌ها و هم اطراف براکت‌ها تمیز شوند. بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و حداقل 2 دقیقه وقت بگذارید.استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی هم بسیار مهم است.

• استفاده از دهانشویه

دهانشویه‌های حاوی فلوراید به  جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کنند، به‌خصوص در نقاطی که دسترسی به آن‌ها با مسواک سخت‌تر است. دهانشویه‌های ضد باکتری هم به کاهش باکتری‌ها و پیشگیری از التهاب لثه کمک می‌کنند. هر چند روز یک بار بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، از دهانشویه استفاده کنید.

• مراجعه منظم به ارتودنتیست

حتی در ارتودنسی کوتاه‌مدت، دندانپزشک  نیاز دارد به‌طور منظم (مثلاً هر 4 تا 8 هفته یک بار) دندان‌های شما را چک کند. این مراجعات برای تنظیم سیم‌ها، تعویض براکت‌ها (در صورت نیاز) و بررسی پیشرفت درمان است. در این جلسات، ارتودنتیست مشکلات احتمالی را برطرف می‌کند تا روند درمان دچار وقفه نشود.

• استفاده از واترجت دندانی

واترجت با استفاده از پاشش آب پرفشار، می‌تواند ذرات غذا و پلاک را از بین براکت‌ها، سیم‌ها و بین دندان‌ها بیرون بیاورد. این کار به‌خصوص برای کسانی که در استفاده از نخ دندان مشکل دارند، بسیار مفید است. جریان آب  علاوه بر تمیز کردن، لثه‌ها را نیز ماساژ می‌دهد.

چه زمان برای انجام ارتودنسی کوتاه مدت مناسب است؟

دوران کودکی تا اوایل نوجوانی و بین 7 تا 13 سالگی مناسب‌ترین زمان برای ارتودنسی در زمان کوتاه است. علت این موضوع این است که در این سنین رشد فک و دندان‌ها تکامل نیافته است پس در نتیجه ارتودنسی کوتاه مدت بهتر نتیجه خواهد داد. آغاز درمان ارتودنسی در سنین بالاتر می‌تواند با مشکلات و ناراحتی‌هایی همراه بوده و مدت زمان بیشتری به طول انجامد.

آیا در ارتودنسی کوتاه مدت سرعت حرکت دندان‌ها بیشتر است؟

خیر. اصلی‌ترین تفاوت ارتودنسی در زمان کوتاه با ارتودنسی بلند مدت، این است که ارتودنسی کوتاه مدت تنها روی هشت دندان جلویی فرد متمرکز است و همین موضوع سبب می‌شود که مدت زمان کمتری صرف اصلاح فرم دندان‌ها و تصحیح موقعیت آن‌ها شود.

 

چگونه زمان ارتودنسی را کاهش دهیم؟

با رعایت برخی نکات و استفاده از روش‌های نوین، می‌توان به طور چشمگیری در زمان درمان صرفه‌جویی کرد. کاهش زمان ارتودنسی، به دو عامل اصلی بستگی دارد؛  همکاری کامل بیمار و استفاده از فناوری‌های پیشرفته.  در نهایت، کاهش زمان ارتودنسی ترکیبی از همکاری کامل شما و تخصص پزشک است. هدف اصلی ارتودنسی تنها سریع تمام شدن نیست، بلکه رسیدن به یک لبخند زیبا، سالم و پایدار است.

هزینه ارتودنسی کوتاه مدت چقدر است؟

هزینه‌ ارتودنسی کوتاه‌مدت مانند هر خدمات دندانپزشکی دیگری، یک رقم ثابت نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل مثل قطعات پازل کنار هم قرار می‌گیرند تا رقم نهایی هزینه را بسازند. به طورکلی می‌توان گفت این هزینه در حدود 40 تا 100 میلیون تومان است.