ایرانی ها ۵۰۰ میلیارد تومان آدامس می جوند

ایرانیان سالانه ۵۰۰ میلیارد تومان خرج آدامس جویدن می کنند. این جمله شاه بیت گزارشی است که دیروز خبرگزاری ایسنا منتشر کرد، آمار این خبرگزاری البته مربوط به سال ۸۹ است ولی بعید است که این عدد، امسال کمترشده باشد.

از این رقم درشت، حدود ۸۰ درصدش به صورت قاچاق وارد می شود و مارک هایی چون اوربیت و ریلکس، بخش عمده بازار فروش ایران را به خود اختصاص داده اند. این دو رقم معنی دیگری هم دارد و آن بازنده بودن کامل آدامس های داخلی در یک بازار بزرگ و رو به رشد است. بازاری که بخش عمده اش اکنون دست کشورهایی چون لهستان و ترکیه است که اوربیت و ریلکس را تولید می کنند. اوربیت البته آدامس آمریکایی است ولی یکی از ۱۴ کارخانه وابسته به اوربیت که در لهستان خط تولید دارد، ماموریت صادرات این آدامس به ایران را به عهده دارد.

ریلکس؛ سوغات ترک ها

ترکیه به نوعی مهد آدامس جهان است، ۶۰ شرکت در این کشور به تولید آدامس مشغول هستند. «ریلکس» یکی از محصولات شرکت kraft foods ترکیه است که با نام kentGida مطرح است. هرچند این آدامس خیلی بین برندهای مشهور حرفی برای گفتن ندارد اما توانسته در بازار کشورهای همسایه مثل ایران، نام خود را جا بیندازد.


ریلکس در دسته آدامس های بدون قند قرار می گیرد. در آن مواد شیرین کننده ای استفاده شده که برای سلامت دهان و دندان مضر نباشد. بسته بندی خهاص ریلکس هرچند در تمام دنیا می تواندن به نقطه قوت این آدامس تبدیل شود اما سه سال پیش برای این شرکت در ایران دردسرساز شد و می رفت تا به پاشنه آشیل آن تبدیل شود.و در آن مقطع برخی مسئولین اعلام کردند به این دلیل که بسته بندی این آدامس شبیه بسته سیگار است و لوگوی kent روی آن درج شده باید فروشش ممنوع شود. حتی خیلی از تبلیغات محیطی این شرکت هم از سطح شهر تهران جمع آوری شد اما در نهایت خللی در توزیع فروش این آدامس بین شهروندان وارد نشد.

سال ۸۸ هم شایعه ای مطرح شد که این آدامس نیکوتین دارد و درج نام kent هم به این دلیل است اما جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخذر این موضوع را کاملا تکذیب کرد و گفت عنوان کردن این مسئله کار مافیای سیگار است و واردکننده ای می خواسته محصولات رقیب خود را تحت تاثیر قرار دهد و این شایعه را در جامعه پخش کرده است.

اوربیت از دیار یانکی ها

تا قبل از سال ۲۰۰۰ آدامس اوربیت در ایران آنچنان محبوب نبود و کسی این برند آمریکایی را نمی شناخت. این شرکت اما برای کنارزدن رقیبانش با گرفتن نمایندگی در ایران توانسنت در مدت کمی به محبوبیت زیید برسد. قیمت نسبتا مناسب آن نسبت به نمونه های خارجی، بسته بندی جدید و به روز، طعم های متفاوت و متنوع و همچنین تبلیغات گسترده از دلایل پرفروش شدن این برند به حساب می آید.


آدامس اوربیت در اکثر نشریات و روزانه های معتبر کشور تبلیغات خود را انجام می داد و حتی توانست راه به تبلیغات تلویزیونی هم باز کند. با اینکه اوربیت دیگر در تلویزیون آگهی تبلیاتی ندرد اما با تبلیات ماهواره ای و همچنین ویزیتورهای گسترده در سطح شهر همچنان به تبلیات خود ادامه می دهد. آنطور که ایسنا گزارش داده، تاریخچه آغاز تولید آدامس اوربیت به سال ۱۹۴۴ در آمریکا برمی گردد. در جریان جنگ جهانی دوم مواد تشکیل دهنده آدامس اوربیت شامل قند، شربت ذرت، نرم کننده و طعم دهنده های میوه مصنوعی می شد.

شرکت آمریکایی ریگلی نیز که تولیدکننده آدامس اوربیت است، به طور کلی در حوزه صنایع غذایی فعالیت می کند. این شرکت در سال ۱۸۹۱ پایه گذاری شد و در ابتدا اقدام به فروش محصولاتی مانند صابون و بکینگ پودر می کرد. این شرکت هم اکنون محصولات خود را در بیش از ۱۸۰ کشور جهان می فروشد و ۱۴ کارخانه نیز در کشورهای مختلف مانند آمریکا، مکزیک، استرالیا، انگلیس، کانادا، اسپانیا، نیوزلند، فیلیپین، فرانسه، کنیا، تایوان، چین، هند، لهستان و روسیه دارد.


آدامس های ایرانی؛ گزارش یک شرکت

سال هاست با پرشدن بازار از آدامس های خارجی نشانی از آدامس های ایرانی نیست و از برخی نام ها فقط سایه روشنی در ذهن ما مانده است. هرچند از بعضی از آنها خاطرات خوشی داریم. هنوز طعم آدامس عسلی پرستو زیر زبان ما مانده اما امروز حتی نمی دانیم کجا می توانیم یکی از آنها را پیدا کنیم اما علبت شکست شرکت های ایرانی چیست؟ شاید باید علت آن رادر قبضه شدن بازار توسط برندهای خارجی جست و جو کرد که البته عمده آن هم به صورت قاچاق وارد کشورمان می شود شاید هم تقصیر خود تولیدکننده های داخلی است که هیچ ایده جدیدی را رو نکردند. اخیرا شرکت «پارس مینو» سعی کرد با تولید آدامسی با بسته بندی شبیه «ریلکس» با برندهای خارجی رقابت کندف حتی تبلیغات محیطی این آدامس تازه وارد در شهر نصب شده اما بازهم به نظر نمی رسد این محصول جدید، چندان موفقیتی کسب کرده باشد.

آدامس های نوستالژیک، طعم های نوستالژیک

قدیم ترها یعنی همین 10، 15 سال پیش بسته بندی آدامس ها مثل امروز اینقدر شیک و رنگارنگ نبود و روی آنها هم نوشته شده بود No suger. آن موقع ها بیشتر از آنکه بدون شکر بودن آدامس ها اهمیت داشته باشد، عکس برگردان های دامس ها و مقدار بادشدن شان برای ما اهمیت داشت. زمانه اما کم کم عوض شد و آدامس ها رنگ و بوی دیگری به خود گرفتند، رنگ و بویی که دیگر نشانه ای از دوران کودکی ما ندارد...

* آدامس خرسی


اینکه چرا اسم آدامس «خرسی»، شیر، اسب یا حیوان دیگری نشده را نمی دانیم. آدامی نرم و شیرین که بسیاری از اوقات بچگی مان صرف بادکردن این نوع آدامس و مسابقه دادن با دوستان مان برای بیشتر بادکردن آدامس ها می شد. آدامسی با طرح یک خرس سیاه که عکس برگردانش از خود آدامس محبوب تر بود. آدامس را هنوز کاملا نجویده بودیم که عکس برگردانش را با تف به روی دستمان می چسباندیم و مشتاقانه منتظر می ماندیم تا ببینیم عکس برگردان چه شکلی می شود. البته اکثر مواقع هم عکس برگردان خوب درنمی آمد و نصفه و نیمه شکل می گرفت! آدامس خرسی هنوز هم در بازار آدامس ها خودش را حفظ کرده و مشتریان ثابتش را هم دارد.

* آدامس موزی

آدامسی با رنگ زرد خوش رنگ که پوشش آن هم زردرنگ بود و در یک بسته شش تایی قرار گرفته بود. آدامسی که مدتی بعد طعم توت فرنگی آن هم در بازار پیدا شد و البته هیچ گاه نتوانست به محبوبیت طعم موزی خود برسد. هنوز هم نمی دانیم چرا با اینکه آدامس های موزی نه خوب باد می شدند و نه طعم ماندگاری داشتند و بعد از چند دقیقه جویدن هم سفت می شدند، اما بازهم آنها را می خریدیم و از جویدن آن لذت می بردیم! از کشور سازنده این آدامس اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، روی بسته بندی آن به زبان انگلیسی و عربی نوشته شده اما گفته می شود کشور سازنده آن کره جنوبی است!

* آدامس خروس نشان

آدامس خروس هم مشتریان و دنیای خودش را داشت، آدامسی که گفته می شود برای رقابت با آدامسی به نام طوطی نشان وارد بازار شده بود. مهم ترین عامل برتری آدامس خروس نشان تبلیغات وسیع آن بود که توانست با شعار آدامس دهان را خوشبو، هضم را آسان، اعطاب را آرام و هوش را زیاد می کند، مشتریان زیدی را به سمت خودش جلب کند.

* آدامس لاویز

آدامسی محبوب که خیلی ها علاقه زیدی به جمع کردن عکس های آن داشتند و برای خودشان کلکسیون جمع آوری می کردند. کلکسیونی که بعدها با آمدن آلبوم این آدامس هم بیشتر از گذشته محبوب شد و طرفداران لاویز بعد از جویدن آن، عکس درون آداسم را در جای مخصوص آلبوم شان می چسباندند. گفته می شود نوشته های داخل این آدامس در واقع بخشی از یادداشت هایی بود که به صورت یادداشت های عاشقانه بین «کیم کازالی» و نامزدش «روبرتو» آغاز شد و بعد از ازدواج شان هم ادامه پیدا کرد. به خاطر کمرویی، کیم کاریکاتورهایی را که از خودشان دوتا می کشید، به هرماه نوشته های کوتاهی که زیر آنها می نوشت زیر بالش یا توی جیب روبرتو می گذاشت، روبرتو هم تمام آنها را نگه می داشت؛ کاریکاتورهای کیم برای اولین بار در سال ۱۹۷۰ در لس آنجلس تایمز منتشر شد و به سرعت محبوب شد. این کتاب خیلی زود به یکی از پرطرفدارترین و مردمی ترین مجموعه های کاریکاتور تبدیل شد.


* آدامس شیک

آدامس شیک، جزو معدود آدامس های قدیمی ایرانی است که توانسته همچنان بقای خودش را حفظ کند و در بقالی ها و سوپرمارکت ها پیدا می شود. کاربرد آدامس شیک هم البته بیشتر به بقیه پول و پول خرد تبدیل شده و فروشنده ها به جای بقیه پول به شما یک عدد آدامس شیک می دهند. طعم های نعناع، اوکالیپتوس، موز، هلو، دارچین، توت فرنگی و... همگی جزو طعم های شیک هستند و طرفدارانشان را دارند.

* آدامس قلقلی

برگ برنده این آدامس شکل و ظاهر متفاوتش بود که در بسته بندی های سه و پنج تایی و با ظاهر گردش توانست محبوب شود و خیلی ها با نام قلقلی یا توپی آن را می شناسند. آدامسی با رنگ های قرمز، سبز، آبی، زرد و... که بعد از چند دقیقه جویدن شیرینی اش نزدیک به صفر می رسید و سفتی اش مانند لاستیک. این نکات اما باعث نمی شد که با رفتن به بقالی ها بازهم برای خریدن آدامس قلقلی وسوسه نشویم و یک بسته از آنها را نخریم.


* آدامس پرستو

از محبوب ترین آدامس های ایرانی که بیشتر از آنکه طعم آدامسش محبوب باشد، عکس های فوتبالی داخلش محبوب بود و کودکان و نوجوانان زیادی را طرفدار خودش کرد. سال های ۷۶ و ۷۷ درحالی که جو عمومی جامعه تحت تاثیر رفتن ایران به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه بود، آدامس های پرستو با عکس های مهدوی کیا، علی دایی، عابدزاده و... به شدت محبوب شدند و نوجوانان زیادی به عشق فوتبالیست های محبوب خود آدامس پرستو را می خریدند. افسوس که دیگر نه تیم ملی به جام جهانی می رود و نه آدامس پرستویی تولید می شود.



آدامس های محرک و مخدر

در چند سال اخیر شاهد حضور برخی انواع آدامس های تحت عنوان آدامس های محرک و مخدر در سطح گسترده هستیم که بارها توسط مسئولان و سازمان های بهداشتی مختلف به مصرف نکردن آنها هشدار داده شده است. این آدام ها که براساس ادعای شرکت های تولیدکننده و فروشندگان به خصوص در بخش آدامس های محرک از مواد اولیه کاملا گیاهی تهیه و تولید شده اند درحقیقت ماده ای غلیظ و سرخ رنگ از ریشه نوعی گیاه است که به آن «پان» اطلاق می شود و قابلیت اضافه شدن به انواع آدامس و خوشبوکننده های دهان را دارد.


ماده پان از گروه آمفتامین ها است که خاصیت توهم زایی را در مصرف کننده ایجاد می کند. ضمن آنکه برخی از کارشناسن فعال در حوزه اعتیاد به وجود انواع دیگر آدامس هایی اشاره می کنند که به واسطه افزودن داروهای شیمیایی دست ساز به مواد اولیه آدامس ها تولید شده و مصرف آنها نیز عوارضی همچون توهم زایی و سرخوشی کاذب را برای مصرف کننده به همراه دارد. از سوی دیگر در چند سال اخیر انواع دیگری از آدامس ها تحت عنوان آدام های محرک جنسی به بازار کشور راه یافته اند که کارشناسان حوزه بهداشت و درمان کشور بر جلوگیری از فروش آنها در مراکز درمانی و داروخانه ها تاکید دارند.

این کارشناسان معتقدند این آدامس ها به واسطه داشتن مواد شیمیایی و ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی در بدن فرد مصرف کننده می تواند به مرور زمان مشکلات عدیده ای را برای مصرف کننده آن موجب شوند. البته مبداء تولید این آدامس ها کاملا مشخص نیست اما براساس اطلاعات موجود، اغلب آنها در اماکن مخفی و زیرپله ای در کشورهای پاکستان و افغانستان و به صورت دست ساز ساخته شده و از همان مرزها وارد کشور می شوند.

منبع: روزنامه هفت صبح

باز نشر: مجله اینترنتی Bartarinha.ir