آموزش اسیدپاشی با همکاری نوید، علی و رفقا

برترین‌ها: سینماگران با این تصور که پرداختن به این جنایت در آثارشان به عنوان بخشی از دغدغه مردم، احتمالاً علاوه بر توجه بیشتر در جشنواره، در گیشه نیز تاثیرگذار خواهد بود و مردم را جذب خواهد کرد، به اشکال مختلف به سراغ اسیدپاشی رفته‌اند و این عمل را در تازه‌ترین آثار بلند سینمایی‌شان به تصویر کشیده‌اند.

ترانه بنی‌یعقوب، روزنامه نگار با انتشار گزارشی در روزنامه ایران با عنوان «القای روانی اسید پاشی با فیلم و سریال» می‌نویسد:

اینگزارش یک داستان ساده نیست. بلکه پرداختن به این موضوع است که چقدر در حرف زدن‌مان، در نوشته‌های‌مان و در ساخت فیلم‌ها و سریال‌ها به این موضوع دقت می‌کنیم و چقدر بی‌محابا درباره خشونت حرف می‌زنیم؟ آیا جامعه مخاطب خود را در نظر می‌گیریم؟ این روزها در شبکه نمایش خانگی سریالی به نام «یاغی» در حال پخش است. سریالی که یکی از پیرنگ‌هایش درباره اسید پاشی و انتقام است. در این سریال بارها صحنه اسید پاشی نمایش داده می‌شود. موتورسواری که با شیشه‌ای اسید در دست قصد اسید پاشی دارد. هرچند اسید پاشی رخ نمی‌دهد، اما بارها در این باره صحبت می‌شود. اسید روی لباس قهرمان فیلم می‌ریزد و تنها چند سوراخ بر جا می‌گذارد. روی ماشینی پاشیده می‌شود و تنها رنگ آن را آب می‌کند.

در بخش دیگری بازیگر سریال بارها تکرار می‌کند که می‌خواهد صورت یکی دیگر از شخصیت‌های فیلم را با اسید بی‌ریخت کند. این‌گونه تصویر‌سازی یا حرف زدن از خشونتی که می‌تواند قربانی یا قربانیان را تا پایان عمر درگیر کند چقدر درست است و تا چه میزان می‌تواند بر مخاطبان اثر منفی بگذارد؟ این سؤالات را با یک روانشناس که اتفاقاً با انجمن حمایت از قربانیان اسید پاشی هم همکاری دارد، مطرح می‌کنم. همچنین دو قربانی اسید پاشی درباره احساس‌شان از پخش این سریال می‌گویند. در چند ماه اخیر چند حادثه اسید پاشی در نقاط مختلف کشور رخ داده که آخرین آن اسید پاشی به یک پسر14 ساله و پدرش در شیراز بوده است.

اسیدپاشی در سریال‌ها

«وقتی برای یک عضو خانواده چنین اتفاقی می‌افتد، همه اعضای خانواده دچار اختلالاتی مثل اضطراب و افسردگی می‌شوند و به دوره‌های روان درمانی طولانی مدت نیاز پیدا می‌کنند. قربانی هم به مدت‌ها روان درمانی نیاز دارد و اثرات این ماجرا تا پایان عمر با او هست. درحالی که بعد از این حادثه هیچ حمایت دولتی درباره خدمات روانشناسی افراد نمی‌شود. در انجمن ما من و بقیه کاملاً داوطلبانه فعالیت می‌کنیم.» این را زهرا نیکزاد، روانشناسی که با انجمن حمایت از قربانیان اسید پاشی همکاری دارد ابتدا از آسیب جدی که چنین خشونتی می‌تواند به فرد و جامعه وارد کند، می‌گوید.

او ادامه می‌دهد: «حالا به مسأله دوم می‌رسیم و آن اینکه فرد اسید پاش چطور این موضوع به ذهنش می‌رسد؟ تحقیقات نشان می‌دهد این مسأله حاصل یادگیری است یعنی این فرد از جامعه و اطرافش یاد می‌گیرد که از اسید به عنوان یک سلاح استفاده کند. من چند ماه پیش با یک نفر که می‌خواست این کار را بکند صحبت کردم و از او پرسیدم چطور چنین چیزی به ذهنت رسید که گفت اتفاقاً در اطرافیان و دورو بری‌هایم چنین چیزی نیست و صرفاً از فیلم و سریال‌هایی که دیده‌ام این موضوع به ذهنم رسید.»

این روانشناس تأکید می‌کند: «با یک حساب سرانگشتی متوجه می‌شوید، فیلم‌های این چند ساله شبکه نمایش خانگی پر از خشونت است. سریال یاغی، قورباغه، زخم کاری، فیلم شنای پروانه که اتفاقاً کارگردان سریال یاغی، کارگردان این فیلم هم هست اشاعه‌دهنده خشونت هستند. آیا جامعه ما به این همه نمایش خشونت نیاز دارد؟ اینها به نوعی القای روانی مفهوم انتقامند که حالا در این سریال خاص این القا با اسیدپاشی اتفاق می‌افتد. بیشتر مخاطبان این سریال که الان درحال پخش است، جوانان هستند. من در مراجعات خودم تغییر شکل حرف زدن و رفتار تحت تأثیر این سریال را در این قشر می‌بینم. پیشنهاد می‌کنم به صفحات تتو سری بزنید و ببینید چقدر لوگوی این سریال بین الگوهای تتو استفاده شده که عموماً هم بین سن 15 تا 20 ساله هستند.»

او ادامه می‌دهد: «الان سؤال ما این است که یک کارگردان و نویسنده چقدر دغدغه اجتماعی دارد و چقدر برایش مهم است کلام یا رفتاری که در فیلمش استفاده می‌کند بر جامعه تأثیر می‌گذارد؟ آیا این فیلمساز از خودش می‌پرسد که با جامعه هدفش چه می‌کند؟ الان چه تضمینی وجود دارد که این جامعه هدف که بیشترشان هم جوانان هستند پتانسیل دیدن چنین خشونتی را داشته باشند و اگر در زندگی‌شان زمینه‌ای به وجود آمد که انتقامی را می‌طلبید دست به چنین اقدامی نزنند؟ این فیلم‌ها پر از خشونت و روح انتقام‌گیری است. قرارداد بازیگران این فیلم‌ها تمام می‌شود و آنها با دستمزد کلانی که گرفته‌اند از صحنه خارج می‌شوند و ما دیگر نمی‌بینیم‌شان اما افراد عادی جامعه باید تاوان بدهند. اگر قرار است درباره موضوع اسید پاشی فیلمی ساخته شود باید آموزنده و اثر بخش باشد یا تجربه زیسته سخت این افراد یا درگیری‌ها بر سر مجازات را نشان دهد نه اینکه در هر فیلمی وقتی می‌خواهند مفهوم انتقام را نشان دهند، اسید پاشی را مطرح کنند. این‌گونه فقط جامعه تاوان می‌دهد. درحالی که مردم نباید هزینه نیاز به شهرت و قدرت یک مجموعه فیلم‌سازی را بپردازند.»

جملات تحریک کننده انتقام

الهام سلطانی، قربانی اسید پاشی که چند سال پیش همسر سابقش بر او اسید پاشید، می‌گوید: «بجز سریال یاغی در چند فیلم دیگر هم صحنه اسیدپاشی را دیده‌ام و همین طور گفت‌و‌گو درباره اسید پاشی. مثلاً در یک فیلم سینمایی به نام «مغزهای کوچک» زنگ زده شنیدم که یکی از شخصیت‌ها می‌گفت بروم با یک شیشه اسید ریختش را پایین بیاورم. همین یک جمله شاید به چشم نیاید و خیلی‌ها آن را در ظاهر مهم نبینند اما می‌تواند در باطن خیلی بد و تأثیر‌گذار باشد. باید خیلی محتاطانه از کلمه اسید پاشی استفاده کرد. الان خیلی از افراد روی رفتارشان کنترل ندارند و اگر ما از موضوعی مثل اسید پاشی در فیلم‌، نمایش یا کتاب استفاده کنیم، باید نتیجه‌ای داشته باشد. مثلاً باید مجازاتی در این قصه باشد و تأثیر زشت این کار درباره کسی که آن را انجام می‌دهد، مشخص باشد و نشان داده شود وگرنه اصلاً دلیلی ندارد بخواهیم از اسید نام ببریم یا درباره‌اش شوخی کنیم. اینها برای همه بازخورد منفی دارد، دیگر چه برسد برای کسانی که دنبال انتقام‌گیری هستند.»

در ادامه به به معرفی چند اثر هعنری با مضمون اسیدپاشی در سینمای ایران می‌پردازیم:

لانتوری

رضا درمیشیان که با «عصبانی نیستم» مدت‌ها درگیر حاشیه بود، با «لانتوری» دوباره سرزبان‌ها افتاد و در این فیلم نیز به دغدغه اسیدپاشی پرداخت. لانتوری» درباره پسر جوانی بزهکاری از طبقه اجتماعی پایین است که عاشق دختری از طبقه مرفه می‌شود اما نظیر حوادث معمول اسیدپاشی در کشورمان، وقتی از وصال دختر محبوبش ناامید می‌شود و دست رد به سینه‌اش می‌خورد، اقدام به اسیدپاشی به این دختر می‌کند.

علاوه بر باران کوثری بازیگر تمامی فیلم‌های درمیشیان و نوید محمدزاده بازیگری که با «عصبانی نیستم» درخشید، مریم پالیزبان، اردشیر رستمی، نظام الدین کیایی، حسین پاکدل، رضا بهبودی، بهناز جعفری، مهدی کوشکی، نادر فلاح، ستاره پسیانی، بهرنگ علوی، بهرام افشاری، کاظم سیاحی، سیاوش چراغی پور، سجاد تابش و یسنا میرطهماسب در ترکیب بازیگران این فیلم بلند سینمایی هستند.

این زن حقش را می‌خواهد

«این زن حقش را می‌خواهد» به کارگردانی محسن توکلی اثری است که با چنین مضمونی ساخته شده و داستان زندگی دختر قربانی اسیدپاشی است که به سختی می‌کوشد تا هزینه لازم برای پرداخت دیه قصاص اسیدپاش را فراهم کند.

در این فیلم که به نظر می‌رسد ملتهب‌ترین اثر با مضمون اسیدپاشی باشد، میترا حجار، کامران تفتی، لعیا زنگنه، افسانه پاکرو، روشنک عجمیان، مینا جعفرزاده، رسول توکلی و رضا آشتیانی نقش آفرینی می‌کنند.

پری‌سا

فیلم پری سا به کارگردانی محمدرضا رحمانی در سال 1399 ساخته شده است. این فیلم و در ژانر خانوادگی اجتماعی می‌باشد. در این فیلم عباس غزالی، بهاره افشاری، ترلان پروانه، شقایق فراهانی، حمید گودرزی، مارال فرجاد و صحرا اسدالهی به هنرمندی پرداخته‌اند.

«پری سا» فیلمی در ژانر اجتماعی به کارگردانی «محمدرضا رحمانی» و محصول سال 1399 است. در این فیلم بازیگرانی چون «حمید گودرزی»، «بهاره افشاری»، «عباس غزالی»، «ترلان پروانه»، «مارال فرجاد» و... به ایفای نقش پرداخته اند. «شب لرزه» نامی بود که در ابتدا برای این فیلم انتخاب شد که به پری سا تغییر کرد. پری سا دختر جوان و زیبایی که به خاطر ظاهر جذابش به عنوان مدل برای معرفی برندهای لوازم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. اما فرد ناشناسی ناغافل بر روی صورتش اسید پاشیده و متأسفانه پری سا زیبایی اش را از دست می دهد. پلیس به چندین نفر مظنون شده و شروع به تحقیقات می کند...

یاغی

در سکانسی از قسمت ششم سریال «یاغی» عده‌ای موتورسوار برای انتقام از علی شادمان (جاوید) قصد دارند به طناز طباطبایی (طلا) اسید بپاشند. صحنه‌ای از قسمت ششم سریال «یاغی» به کارگردانی محمد کارت، با حضور علی شادمان در نقش جاوید و طناز طباطبایی در نقش طلا در فضای مجازی پربازدید شده است. در این سکانس عده‌ای موتورسوار برای انتقام از علی شادمان (جاوید) قصد دارند به طناز طباطبایی (طلا) اسید بپاشند. یاغی روایتی از زندگی جوانی است گرفتار سیاهی زاغه‌های جنوب شهر که می‌خواهد خود را از آن منجلاب نجات دهد.

پارسا پیرزفر، امیر جعفری، طناز طباطبایی، فرهاد اصلانی، آبان عسگری و عباس جمشیدی‌فر از دیگر بازیگرانی هستند که در این سریال حضور دارند. یاغی را محمد کارت کارگردانی کرده و از محبوب‌ترین آثار این روزهای نمایش خانگی‌ست.