مردی که این روزها فرشته نجات تلویزیون شده!

برترین‌ها: سریال‌های رمضانی دهه هشتاد خاطره‌انگیزترین به گزارش هنرآنلاین، تلویزیون هر سال با آغاز ماه رمضان برنامه‌ها و سریال‌های مناسبتی متعددی را درنظر می‌گیرد تا روزه‌داران و مخاطبان با تماشای این برنامه‌ها و سریال‌ها، از دقایق بعد از افطار تا ساعاتی از شب، اوقات فراغت خود را سپری کنند. ساخت سریال‌های مناسبتی برای این ایام در سه دهه اخیر مرسوم بوده است اما اوج آن را باید در دهه ۸۰ جستجو کرد؛ دهه‌ای که پخش سریال‌های رمضانی درِ دکان‌ها را می‌بست و کوچه و خیابان را به هوای تماشای تلویزیون خالی از رهگذر می‌کرد، دهه‌ای پر از طنزهای رضا عطاران و داستان‌های سورئال علیرضا افخمی.

اگر بخواهیم بررسی گسترده‌ای از خاطره‌انگیزترین سریال‌های رمضانی داشته باشیم باید با «خانه به دوش» رضا عطاران آغاز کنیم؛ این سریال در ماه رمضان ۱۳۸۳ روی آنتن شبکه سه سیما رفت و داستان ماشاالله فرد بی‌پول و فقیری را روایت می‌کرد که مشکلات مالی او را در وضعیت سختی قرار داده ‌است، او برای اینکه مشکلات مالی خود را حل کند و بتواند تنها از راه حلال پول در آورد، با آقای بیات، که با او به‌طور اتفاقی آشنا شده است، همکاری می‌کند و پولی را برای سفر به مالزی پرداخت می‌کند اما آقای بیات کلاهبردار از آب در می‌آید و به ماشاالله و احمد بلیط جعلی می‌فروشد و آن‌ها نمی‌توانند به مالزی سفر کنند. احمد، ماشاالله را در یک کارگاه کفاشی می‌برد تا در آن جا کار کنند که در این مسیر اتفاقاتی برای آن‌ها رخ می‌دهد.

بازیگران اصلی این مجموعه تلویزیونی حمید لولایی، رضا عطاران، غلامحسین لطفی، علی صادقی، مریم امیرجلالی، آناهیتا همتی، فلور نظری و بهنوش بختیاری هستند.این سریال با استقبال بسیاری از سوی مخاطبان همراه و بارها توسط شبکه‌های مختلف تلویزیون بازپخش شده است.

«متهم گریخت» سریالی به کارگردانی رضا عطاران و تهیه‌کنندگی ایرج محمدی و مهران مهام است که در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۸۴ از شبکه سه پخش شد. این سریال روایتگر زندگی یک خانواده است که از شیراز به تهران آمده و ماجرا‌هایی برای‌شان رقم می‌خورد. در این مجموعه سیروس گرجستانی، مریم امیر جلالی، علی صادقی، سعید آقاخانی، محمود بهرامی، رضا عطاران، شهربانو موسوی، علیرضا جعفری، ملیکا زارعی و... به ایفای نقش پرداختند. این سریال نیز همچون اثر پیشین رضا عطاران با استقبال خوب مخاطبان همراه بود که نشان‌ می‌داد، اکثر افراد جامعه متقاضی سریال‌های طنز پای سفره افطار هستند.

روزنامه خراسان در این باره می‌نویسد: در حالی که از دومین روز ماه رمضان امسال، شبکه تماشا مجموعه «خانه به دوش» ساخته رضا عطاران را در جدول پخش خود قرار داده بود، شبکه آی‌فیلم نیز از دوشنبه‌شب و پس از نهمین افطار ماه رمضان 1401، پخش مجموعه «بزنگاه» دیگر ساخته این فیلم ساز را آغاز کرد. محصولات دهه 80 شبکه سه سیما که به ترتیب در سال‌های 83 و 87 روی آنتن رفتند و در زمان پخش، پربیننده بودند.

رقابت شبکه‌ها برای آثار عطاران؟

برنامه کنونی این دو شبکه در پخش دو سریال رضا عطاران، در حالی است که در ابتدا قرار بود «خانه به دوش»، سریال رمضانی آی‌فیلم باشد، اما سه روز پس از آن که حتی اطلاع‌رسانی رسمی بازپخش این سریال انجام شد، ناگهان این مجموعه از جدول پخش شبکه آی‌فیلم خارج شد و به شبکه تماشا دیگر شبکه اختصاصی سریال‌های تأمینی رفت و آی‌فیلم جای خالی آن را با «بزنگاه» پر کرد! به نظر می‌رسد در کمبود سریال‌های طنز جدید، شبکه‌های مختلف تلویزیون رقابتی نامحسوس در پخش سریال‌های عطاران دارند تا جایگزینی برای آثار کمتر محبوب جدید داشته باشند. جالب این جاست که سیدمحسن رفیعی‌پور مدیر تأمین برنامه شبکه تماشا وقتی در 17 فروردین، خبر پخش «خانه به دوش» را از این شبکه داد، علت پخش این مجموعه را «فقدان بار طنز در سریال‌های امسال شبکه‌های سیما» دانست؛ گویا مدیران تلویزیون نیز متوجه اتفاقاتی هستند که در سال‌های اخیر در رسانه ملی رخ داده است.

۲ سریال محبوب عطاران

«خانه به دوش» همچنان از جمله سریال‌های خاطره‌انگیز و پربیننده سیماست. جالب این جاست که چند سال پیش، مریم امیرجلالی در یک برنامه تلویزیونی تأیید کرد که طرح این سریال را اصغر فرهادی نوشته و برای آن که در آن سال‌ها نمی‌خواسته در تلویزیون فعالیت کند، اسمی از خودش به میان نیاورده است. این سریال ماجرای مرد عیالواری به نام «ماشاءا...» را روایت می‌کند که برای سفر به مالزی، مورد کلاه‌برداری قرار می‌گیرد و ماجراهایی برایش رخ می‌دهد.

در «بزنگاه» ساخته دیگر عطاران که در رمضان سال 87 از شبکه سه پخش شد، این بار خود رضا عطاران ایفاگر نقش اصلی است و چهره‌هایی چون حمید لولایی، مرجانه گلچین، غلامرضا نیکخواه، علی صادقی و نیکی نصیریان که در آن زمان پنج ساله بود، در کنار او ایفای نقش کرده‌اند. فیلم نامه این سریال را زوج سروش صحت و ایمان صفایی نوشته‌اند که بعدها مجموعه‌های موفق دیگری چون «چک برگشتی»، «شمعدونی» و چند سری «لیسانسه‌ها» را نیز به کارنامه خود اضافه کردند. این سریال، داستان مردی معتاد به نام «نادر» را روایت می‌کند که با خواهر و برادرهایش، بر سر تقسیم ارث و میراث پدر مرحوم شان به اختلاف می‌خورد.

روزنامه شهرآرا درباره آخرین اثر عطاران در تلویزیون می‌نویسد: بعد از پخش قسمت پنجم اعتراض ها به آن به طور گسترده ای آغاز شد. این اعتراض ها به پخش سریال «بزنگاه» به مجلس شورای اسلامی، و نامه رسمی شورای نظارت بر صداوسیما هم کشیده شد و آن ها خواستار توقیف این سریال بودند؛ اما آن روزها پشتوانه محکمی مثل عزت ا... ضرغامی اجازه نداد زحمت یک گروه بزرگ از بین برود و آخرین سریال رضا عطاران در تلویزیون با جرح و تعدیل های زیادی تا انتها از شبکه سوم پخش شد. سریالی که باعث شد عطاران برای همیشه عطای ساخت سریال را به لقایش ببخشد. هرچند «بزنگاه» در مقایسه با باقی آثارش ضعیف تر است و حتی از فیلم نامه نحیفی برخوردار بود؛ اما توانست با اقبال مخاطبان روبه رو شود.

حالا تلویزیون می خواهد دوباره این سریال را پخش کند. پخش صدباره فیلم ها و سریال های تلویزیونی مدت هاست که صاحب شبکه شده و «آی فیلم» سال هاست که برای مخاطبان داخلی و خارجی سریال تکراری پخش می کند. عجیب تر اینکه، هنوز مخاطبانی وجود دارند که به همین شبکه پیام می دهند که سریال های صدبار پخش شده را دوباره پخش کنند و آن ها هم دوباره پخش می کنند. حالا در تازه ترین تکرار های این شبکه، قرار است سریال «بزنگاه» از تلویزیون پخش شود. این سریال البته دوسه بار دیگر هم از تلویزیون پخش شده است؛ اما هربار دچار سانسور شده و از شکل و شمایل اولیه اش کاملا دور شده است. این بار هم روشن نیست تلویزیون می خواهد چه مقدار از صحنه های سریال را حذف کند. شاید به همین دلیل است که برخی ها این پرسش را مطرح کرده اند که اگر تلویزیون با این سریال مشکل دارد؛ چرا اصلا می خواهد دوباره آن را پخش کند؟ سکانس های عزاداری سر قبر میت، شکل صحبت کردن مرجانه گلچین و نمایش زشت طبقات فرودست از مواردی بود که معترضان از آن یاد می کردند.

«بزنگاه» آخرین کار رضا عطاران در تلویزیون بود که داستان مردی معتاد به نام نادر (رضا عطاران) است که به همراه دخترش درسا در کرج زندگی می کند و از همسرش جدا شده است. او پس از فوت پدرش «اوس احمد» با خواهر و برادرانش بر سر تقسیم ارث و میراث پدری که یک خانه و یک نانوایی است به اختلاف برمی خورند. با همه این صحبت ها، نمایش این سریال حتی با وجود تکرارهای پیاپی، همیشه از سوی مخاطبان با واکنش های مثبتی همراه بود. به قول یکی از آن ها: «اصلا ماه رمضون با سریال های بعد از افطار رضا عطاران یه حس و حال دیگه است.»