مخـور غم گذشـته

حتما آدم‌هايي را ديده‌ايد كه با كوچك‌ترين تلنگري به‌هم مي‌ريزند. كافي است در مسير زندگي با يك مانع كوچك روبه‌رو شوند آن‌وقت واي به حال‌شان چون دائم با انتقاد و سركوفت به‌وجود نازنين خود بلا‌يايي بر سر روح و جسم‌شان مي‌آورند كه ديگر محال است بتوانند قد راست كنند. اين ماجرا به‌خصوص در ميان خانم‌ها بسيار شايع است و وقتي دائما تكرارشود چه از طرف آقا باشد و چه خانم زندگي مشترك را به كام همه از جمله فرزندان تلخ مي‌كند. با توجه به اين‌كه بايد مهارت‌هاي زندگي را به فرزندان هم آموخت حالا كه مشكلات و موانع جزو جدانشدني زندگي است پس چه بايد كرد؟ آيا بايد از خير زندگي گذشت يا با آن‌ها پلي به سوي آينده ساخت؟



بدون ‌شك و با جرات تمام بايد گفت همه آدم‌ها در شرايطي از زندگي خود درد پشيماني را تجربه كرده، فرصت‌هايي را از دست داده‌اند، شايدها و اگرها را حس كرده و دچار اشتباه شده‌اند اما روان‌شناسان معتقدند، مي‌توان از اين ناراحتي‌ها به نفع خود استفاده كرد. در يك بررسي كه توسط محققان دانشگاه ميشيگان روي زنان حدود سني 30 سال انجام شد نتايج جالبي به‌دست آمد. زناني كه پس از حس پشيماني از موضوعي در جبران آن عمل كرده‌اند (مثلا در شغل‌شان پيشرفت و تحول ايجاد كرده، مهارت‌هاي جديد كسب كرده يا به تحصيل ادامه داده‌اند) احساس بهتري در زندگي پيدا كرده و در آزمون‌هاي روان‌شناسي مربوطه نمرات بهتري كسب كرده‌اند. تمامي اين زنان كليد موفقيت خود را در شناخت آرزوهاي دست يافتني و حركت در مسير آن‌ها دانسته و مدعي بودند، اصلا روي پشيماني‌ها متمركز نشده بلكه از آن‌ها به‌عنوان محرك و انگيزه براي پيشرفت استفاده كرده‌اند. به عبارتي اين افراد با تجربيات تلخ عاقل‌تر شده و خود آگاهي بيشتري پيدا كرده و پشيماني را به عاملي تبديل مي‌كنند كه سطح زندگي را بهتر مي‌كند. اگرچه افرادي كه چنين روحيه‌اي دارند خودشان در عذابي دائمي به‌سر مي‌برند اما اگر چنين خصوصيتي داشته باشيد شرايط را براي سرد شدن روابط زناشويي، طلاق عاطفي و در نهايت جدايي كاملا مهيا كرده‌ايد. چون با روحيه‌اي رو به گذشته و سركوبگر به‌تدريج محبوبيت خود را از دست مي‌دهيد و اين آغاز مشكلات جدي است كه گاهي عواقب آن جبران‌ناپذير است.



به اين موضوع توجه داشته باشيد، تمركز و تفكر دائمي به آنچه در گذشته اتفاق افتاده و مرور آن‌ها مانعي بزرگ در ذهن‌تان ايجاد مي‌كند و نمي‌گذارد از زندگي و آينده خود لذت ببريد. در نتيجه در تطابق شما با مشكلات هيچ كمكي نمي‌كند. اتفاقا بررسي‌ها نشان مي‌دهد، نشخوار فكري و مرور مسائل گذشته بيشتر حالت فرار و اجتناب از مشكلات را تداعي مي‌كند و اين افراد چون قدرت حل مسئله را ندارند روش گريز از آن‌ را انتخاب مي‌كنند. بعد از مدتي اسير اين چرخه فكري معيوب شده و روح و ذهن‌شان چنان خسته و درمانده مي‌شود كه قدرت زندگي طبيعي را از آن‌ها مي‌گيرد. اتفاقا اين قضيه در مورد خانواده همسر بسيار شايع است و تكرار دائمي مشكلات مربوط به آن‌ها فاصله‌اي عميق بين همسران به‌وجود مي‌آورد.


وقتي موضوعي حس پشيماني در شما ايجاد كرد از خودتان بپرسيد آيا مي‌توان آن‌را جبران كرد يا خير؟ اگر در برابر همسر يا فرزندان موقعيتي را از دست داده‌ايد و ناراحت هستيد مثلا ممكن است از اين‌كه در كارتان سرمايه‌گذاري بيشتري كرده‌ايد پشيمان هستيد، به‌جاي افسوس و غصه به راهكارهايي فكر كنيد كه بتوانيد در سال بعد سرمايه‌گذاري را افزايش دهيد. برنامه‌ريزي خود را به اجزاي قابل اجرا تقسيم كنيد. شايد فكر كنيد مرحله‌بندي باعث سختي فرآيند مورد نظر مي‌شود اما چون امكان مديريت و اجراي آن‌ها بيشتر است، اعتماد به نفس افراد را تقويت مي‌كند و احتمال موفقيت را در دراز مدت افزايش مي‌دهد.



يكي از مهم‌ترين مسائل در سلامت و حفظ روان خانواده و زندگي زناشويي تغيير ديدگاه نسبت به گذشته است.
در بسياري از موارد، مشاوره با همسراني روبه‌رو مي‌شويم كه به هيچ وجه از مشكلات و تقصيرات خود با همسرشان كه در طول زندگي مشترك‌شان در گذشته رخ داده چشم پوشي نكرده و دائما آن‌ها را بازخواني مي‌كنند و همين قضيه باعث مي‌شود، پيشرفت‌ها و تغييرات مثبت زندگي مشترك را نبينند، چون دائما معتقدند،اگر فلان تصميم را مي‌گرفتند زندگي‌شان وضع بهتري داشت. توجه كنيد حتي اگر اين روحيه را داشته باشيد و بدون بروز آن به همسر، فقط درون خودتان آن‌ را تكرار كنيد چه بخواهيد و چه نخواهيد اثرات آن روي زندگي مشترك مخرب خواهد بود چون روحيه‌اي كسل، نااميد و كلافه نمي‌تواند بار سنگين زندگي مشترك را حمل كند و به سلامت به مقصد برساند و اگر اين روحيه را از خود دور نكنيد با عواقبي روبه‌رو مي‌شويد كه شايد هيچ وقت جبران‌پذير نشود.


اگر پشيماني شما قابل جبران نيست مثلا«دختر مورد علاقه‌تان با فرد ديگري ازدواج كرده يا دوست‌تان درگذشت بدون آن‌كه بتوانيد احساسات و حرف‌هاي دل‌تان را با او در ميان بگذاريد، يا اشتباهي در زندگي مشترك انجام داده‌ايد كه عواقب بدي داشته است» متخصصان ۲ راهكار موثر به شما پيشنهاد مي‌كنند و هر دوي آن‌ها بر اين پايه استوار است: وقايع گذشته را به‌صورت مطلوب بازسازي كنيد و جوانب مثبت آن‌ها را ببينيد. به‌خودتان بگوييد اين اتفاقات در زندگي من رخ داده اما اجازه نمي‌دهم تعيين‌كننده مسير زندگي من باشند و افسار آن‌ را در دست بگيرند. در نخستين راهكار توصيه مي‌شود، در مورد مسائل، بهترين و مطلوب‌ترين جنبه را درنظر بگيريد. نكته كليدي در اين راهكار آن است كه در وقايعي كه پشيماني به‌دنبال داشته‌ايد نكاتي را مشخص كنيد تا به اين وسيله براي‌تان روشن شود، همين مسائل ناگوار چه تاثيرات مثبتي روي زندگي شما داشته‌اند يا مي‌توانند داشته باشند.

راهكار دوم كه به آن رسيدن به خط پايان مي‌گويند و به كار و تلاش بيشتري احتياج دارد. در اين مرحله بايد با وجود اتفاقات و هر آنچه رخ داده به يك آرامش برسيد. خودتان را ببخشيد و از سر تقصيرات كساني كه به‌نحوي مشكل ساز بوده‌اند بگذريد. اگر به چنين ديد گاهي برسيد آرامش را به‌خوبي حس مي‌كنيد. مثلا به‌خود بگوييد درست است كه در سال‌هاي پاياني عمر مادرم به‌دليل كوچك بودن فرزندانم نتوانستم آنطور كه بايد به او رسيدگي كنم اما نه تقصير من بود و نه فرزندانم. آن‌ها به كمك من نياز بيشتري داشتند چون حيات‌شان در دستان من بود و من در آن شرايط به وظايف مادري به نحو احسن عمل كردم. از هر روشي كه استفاده كنيد براي موفقيت بايد خودتان در اولويت باشيد يعني پيشرفت بايد از خودتان شروع شود. اگر بخواهيد و سعي كنيد، گذشتن و فراموش كردن پشيماني‌ها، حسرت‌ها و شايد و اگرها ممكن مي‌شود؛ بشر قدرت انجام هر كاري را دارد!