بودجه موسسه نشر آثار امام (ره) چه می‌شود؟

روزنامه شرق در گزارشی به بررسی بودجه مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام (ره) پرداخته است.

ودجه پيشنهادي دولت به مجموعه‌هاي «آستان امام خميني»، «پژوهشکده امام خميني» و «مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام» در سال ٩٧، ٧١ ميليارد تومان است. عددي که اعلام جزئيات آن در بودجه پيشنهادي سال ٩٧ در فضاي مجازي با بازخوردهایي متنوع و گاه انتقادي مواجه شد. به‌طور مشخص يكي از كاربران توييتر كه با عنوان سيدامير سياح شناخته مي‌شود و متعلق به پايگاه اصولگرايي است، پیشنهاد كرده بود آمادگي دارد سايت مؤسسه را با پنج درصد رقم تعيين‌شده در بودجه اداره كند، به شرط آنكه مابقي رقم اختصاصي به بيت‌المال بازگردانده شود. سيدحسن خميني روز گذشته در واكنش به نقدهاي فضاي مجازي و در پاسخ به اين كاربر در صفحه اينستاگرام خود توضيحاتي را منتشر كرد.

او در اين توضيحات نوشته است: «من و اعضاي بيت امام تاكنون از مؤسسه و حرم امام حقوق نگرفته‌ايم». در متن سیدحسن خميني آمده است: «از روزي كه رئيس‌جمهور محترم بودجه را به مجلس تقديم داشت نقدهايي از اين امر در فضاي مجازي منتشر شد و بخشي از آن هم متوجه بودجه‌اي بود كه به چند مؤسسه كه به‌نوعي زير نظر من اداره مي‌شوند، اختصاص داشت...

اين چند سطر را مي‌خواستم همان موقع بنويسم، ولي به ذهنم رسيد پس از آنكه فضا اندكي آرامش يافت، اين مطلب را با شما در ميان بگذارم. نخست اينكه آنچه به مجموعه ما تعلق مي‌گيرد در منظر همه شماست، يك گام بلند به جلوست هرچه بيشتر شفافيت صورت پذيرد سلامت بيشتر مي‌شود و اينكه نقدها و تخطئه‌هاي دوستان امكان بازگويي مي‌يابد، پديده‌اي مبارك است. ممكن است چند نفري مرا بنوازند، ولي شك نداشته باشيم كه اين مسير به سلامت سيستم مي‌انجامد و امثال من را نيز از خطا و خطر مصون مي‌دارد. مسئوليت محتاج نظارت يكايك مردم است و به همين جهت حتي اگر تلخي هم كرديد، اميدوارم نرنجم و ديگران هم نرنجند. دوم اينكه هفته آينده دوستان دست‌اندركار در مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام به‌صورت جزئي بخش‌هاي مختلف مربوطه را توضيح مي‌دهند.

يقين دارم مردم كه دلسوزانه و خيرخواهانه موضوع را تعقيب مي‌كنند به‌راحتي مي‌فهمند كه توضيحات مذكور صحيح است يا از صحت برخوردار نيست. دوستي به من پيشنهاد كرده بود كه با پنج درصد بودجه سايت مؤسسه را مديريت كند. از ايشان مي‌خواهم حتما پس از اطلاع از جزئيات آنچه در مجموع پرتال در حال انجام است، نظر خود را به من بدهند، مطمئن باشيد اگر در بخشي زياده‌روي شده باشد جلوي آن را خواهيم گرفت و بخش آخر كه از گفتنش لذت نمي‌برم آنكه لازم است دوستان عزيز بدانيد من و اعضاي بيت امام تاكنون از مؤسسه و حرم امام حقوق نگرفته‌ايم و ريالي از اين بودجه جز در مسير اهداف عمومي خرج نمي‌شود و ذره‌اي از آن به مصرف شخصي نمي‌رسد و دولت‌هاي مختلف و نهادهاي نظارتي با سلايق متفاوت همواره بر مصرف اين بودجه‌ها نظارت داشته‌اند. ممكن است كسي با اختصاص بودجه به يكي از حوزه‌هاي مختلف موافق نباشد، ولي مطمئن باشيد هزينه شخصي در اين ميان وجود ندارد».

آنچه در لايحه پيشنهادي بودجه ٩٧ ارائه شده، تخصيص ٧١ميلياردو ٣٤٢ميليون‌و ٢٠٠ هزار تومان براي مؤسسه نشر و تنظيم آثار امام است که جزئيات آن برابر است با پرتال امام خميني، پنج‌‌ميلياردو ۷۰۰ ميليون‌تومان، آستان امام خميني، ۱۸ ميليارد‌تومان، برنامه حمايت از فعاليت‌هاي تجليل از امام خميني، ۱۸ ميليارد‌تومان، اداره امور حرم و ارائه خدمات به زائران، ۹ ميليارد‌تومان و مراسم سالگرد ارتحال، ۹ ميليارد‌تومان. پس از اعلام اين جزئيات، برخي از کابران فضاي مجازي خواستار اعلام جزئيات عملکرد بودجه‌اي توليت آستان امام شدند. برخي از کاربران هم پيشنهاد هزينه‌کرد بودجه پيشنهادي را با اعداد خيلي نازل‌تر ارائه دادند؛ اما روز گذشته سردبير سايت جماران به اين انتقادها پاسخ داد و با ارائه برخي پيوست‌ها سعي کرد نحوه تخصيص بودجه و نيز هزينه‌کرد آن را توضيح دهد، با اين‌حال ارجاعات سردبير سايت جماران بيشتر ناظر به نحوه اختصاص بودجه به مؤسسه نشر و تنظيم آثار امام است و گزارش عملکرد بودجه‌اي ناظر به برخي مسائل کلي است. همچنين ارجاعاتي که در متن اشاره شده مصاحبه‌هايي است که معاونت مالي - اداري مؤسسه سال گذشته در همين فصل بودجه انجام داده است.

در بخشي از اين ياددشت آمده است: «دستِ دوستان را از هر جناحي که خود را در چارچوب نظام تعريف کرده و ان‌شاءالله با نيت خداپسندانه گفته‌‌اند با بودجه کم حاضرند براي امام و سايت جماران کار کنند به گرمي مي‌فشاريم و از ايشان دعوت مي‌کنيم حتي يک روز هم درنگ نکنند؛ درِ جماران به روي همه باز است. ما اين شجاعت را داريم که بودجه و هزينه‌هاي جماران را به ايشان اعلام کنيم به شرط اينکه آنان نيز شرافت اعلام هم‌زمان بودجه سايت جماران و بودجه ده‌ها سايت و کانال و صفحات متعدد فعالشان در شبکه‌هاي اجتماعي را داشته باشند. مثل هميشه و از امروز بيشتر منتظريم تا تشريف بياورند و ببينند دخل و خرج اين سايت چقدر است و با دو برابر درصد از بودجه واقعي سايت، کارشان را شروع کنند».

توضيح تخصيص بودجه

براساس ارجاعات اين يادداشت، اولا آنچه به‌عنوان بودجه مؤسسه نشر و تنظيم آثار امام از آن ياد مي‌شود، در حقيقت بودجه‌اي است که به مجموعه‌هاي «آستان امام خميني»، «پژوهشکده امام خميني» و «مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام» تعلق مي‌گيرد، اما در لايحه با عنوان مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام ذکر مي‌شود. «علي‌اکبر حبيب محمدمرادي»، معاون
مالي ـ اداري مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، سال گذشته در مصاحبه‌اي با سايت جماران، بودجه‌هاي مؤسسه را با تفکيکي که در بالا به آن اشاره شد، از سال ٩٢ تا پيشنهاد دولت براي بودجه ٩٦ را عنوان کرده بود. طبق سخنان مرادي، بودجه مؤسسه در سال ٩٢ با درنظرگرفتن اعتبارات هزينه‌اي و اعتبارات عمراني در مجموع ١٣,٢ ميليارد تومان اعلام شده بود. او اعتبارات عمراني را «تعمير، تجهيز، مرمت و بازسازي اماکن منتسب به امام شامل مجموعه‌هاي فرهنگي بيت حضرت امام در خمين، قم، جماران، نجف اشرف دانسته و در تشريح پروژه‌هاي فرهنگي- عمراني پنج سال گذشته هم گفته بود: «طرح احيا و توسعه «بيت حضرت امام در شهرستان خمين» که به بهره‌برداري از ١٥ هزار متر‌مربع مجموعه فرهنگي در زادگاه امام انجاميد و همچنين «مجموعه فرهنگي نجف اشرف»، شامل «بيت و دفتر حضرت امام، نگارستان، موزه، مدرسه و کتابخانه تخصصي حضرت امام» که بارِ هزينه‌اي نگهداري و بهره‌برداري از هر دوي اين مجموعه‌هاي بزرگ فرهنگي و راه‌اندازي سايت‌هاي پرتال امام خميني به زبان‌هاي فارسي، عربي، انگليسي، فرانسه و اردو به‌طور طبيعي به هزينه‌هاي مؤسسه اضافه شده است».

مرادي همچنين سرجمع اعتبارات هزينه‌اي و جاري و اعتبارات عمراني مؤسسه در هريک از سال‌هاي ٩٢ تا ٩٦ را اين‌چنين اعلام کرده بود: «در سال ٩٢ بودجه ١٣.٢ ميليارد و در سال‌هاي بعد تا سال ٩٦ به ترتيب ١٥.٢، ١٨.٩، ٢٠ و نهايتا ٢٧ ميليارد در لايحه بودجه پيشنهادي سال ٩٦». او توضيح داده بود اين اعداد فقط مربوط به بودجه مؤسسه نشر و تنظيم آثار امام است و بودجه کلي در سال ٩٢ يعني آخرين سال دولت دهم، ٤٧.٧ ميلياردتومان بوده است. به گفته او، اين عدد در سال ٩٣، يعني سال آغازبه‌کار دولت آقاي روحاني ٤١.٧ ميلياردتومان شده است که حدود «١٧ درصد کاهش» را نشان مي‌دهد.
به گفته مرادي، در پنج سال اين عدد از ٤٧,٧ در سال ٩٢، به ٧٦.٩ در سال ٩٦ مي‌رسد؛ يعني در پنج سال، اين بودجه فقط حدود ٦١ درصد افزايش يافته و حتي به دو برابر هم نرسيده و به‌طور متوسط سالانه حدود ١٢ درصد افزايش داشته است. طبق جدولي که در ارجاعات يادداشت آمده، بودجه سال ٩٢، ٤٧ ميلياردتومان، سال ٩٣، ٤١ ميلياردتومان، سال ٩٤، ٥٥ ميلياردتومان، سال ٩٥، ٦٢ ميلياردتومان و پيشنهاد ٩٦، ٧٦ ميلياردتومان بوده است.

تخصيص پرداخت وام و اقساط بازسازي حرم در بودجه

همچنين به گفته مرادي، «٢٤ ميلياردتومان از اعتبار پيش‌بيني‌شده در رديف آستان مقدس امام خميني(س) در سال ٩٦ بابت پرداخت اقساط وام دريافتي سال ٩٣ (که دولت براي تکميل پروژه حرم مطهر در سال‌هاي قبل از طريق بانک‌ها متعهد به آن بوده است)، کسر مي‌شود يعني در واقع هرگز در اختيار مجموعه فرهنگي آستان قرار نمي‌گيرد، بلکه بازپرداخت ديون دولت به بانک است». او در توضيح بيشتر گفته بود: «دولت تصميم گرفته است که پروژه فرهنگي حرم را در سال ٩٤ به پايان برساند. براي دستيابي به اين هدف در سال آينده،(٩٦) مقرر شده به روند اجراي پروژه در سال جاري سرعت بخشيده شود. اين اقدام نيازمند تأمين اعتبار ويژه‌اي در سال جاري از سوي دولت بود. به همين دليل، در قالب ماده ٥٦ قانون «الحاق موادي به قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت» مقرر شد مبلغ ٤٠ ميليارد تومان از منابع بانکي دريافت شود و بازپرداخت اين تسهيلات در رديف بودجه مؤسسه در سال ٩٤ گنجانده شود. به‌اين‌ترتيب ٢٠ ميليارد تومان از اعتباراتي که در بودجه ٩٤ مؤسسه آمده است، مربوط به بازپرداخت وام آستان مقدس امام به بانک است، نه مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(س).

عملکرد بودجه مؤسسه تنظيم و نشر

گرچه در برخي از ارجاعات به برخي از فعاليت‌هاي مؤسسه در پوشش نشست‌هاي خبري برخي از مسئولان اين مؤسسه اشاره شده است اما كاش به‌طور مشخص اعلام مي‌شد مبلغ ايکس براي پروژه ايگرگ هزينه شده است. برای نمونه، در يکي از اين ارجاعات به نقل از علي داستاني، معاون پژوهشي مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(س)، آمده است: در معاونت پژوهشي مؤسسه دفتري به عنوان دفتر ارزشيابي متون در آن تاکنون بيش از دوهزارو ٥٠٠ عنوان کتاب بررسي شده که با سخنان و بيانات حضرت امام تطبيق داده مي‌شود تا صدور مجوز انجام شود و سالانه بيش از ٧٠ تا صد عنوان کتاب در اين دفتر بررسي ارزشيابي و صدور مجوز مي‌شود. حميد غفاري، مديرعامل مؤسسه چاپ و نشر عروج، بهمن ٩٥، تعداد آثار توليدي چاپي را ٦٥٠ تا ٧٠٠ عنوان اعلام کرده و گفته بود علاوه بر اين تعداد، ٢٥٠ عنوان به ٢٣ زبان خارجي ترجمه و چاپ شده است. ظاهرا بخشي از عملکرد نیز مربوط به سامان‌دادن اوضاع گردشگراني است که از حرم امام و اماکن مربوط به امام بازديد مي‌کنند. در همين زمینه، حجت‌الاسلام مرودشتي، نماينده مؤسسه در شهر خمين، گفته بود: «در سه‌ماهه دوم سال ٩٦، حدود ۱۷۰هزار گردشگر داخلي در قالب کاروان‌هاي مردمي و نهادهاي دولتي و غيردولتي و بيش از صد توريست از کشورهاي مختلف ازجمله کانادا، چين، آمريکا، روسيه، عراق، سوئيس و... از بيت و زادگاه امام خميني(س) بازديد کرده‌اند». به گفته او، همچنين برگزاري مسابقات بين‌المللي شطرنج جام آفتاب ۹۶، موجب حضور و آشنايي ورزشکاران، داوران و هئيت‌هاي ورزشي خارجي از مجموعه بيت تاريخي حضرت امام‌خميني(س) شد.

اين مؤسسه همچنين ٢٦ عنوان کتاب چاپ اول را راهي سي‌امين نمايشگاه بين‌المللي کتاب تهران در سال ٩٦ کرد که احتمالا ارجاع به اين مطلب اشاره به هزينه‌کرد بخشي از بودجه ٩٦ بوده است. به گفته حجت‌الاسلام کمساري، چاپ مجدد ٢٢ عنوان کتاب از اقدامات ديگر مؤسسه در حوزه نشر است و علاوه بر عناوين اعلام‌شده، ٣٣ عنوان کتاب در حوزه زبان‌هاي خارجي از ديگر منشورات مؤسسه است که از اين تعداد ١١ عنوان کتاب به عنوان چاپ اول ترجمه و منتشر شده است. اين کتب به زبان‌هاي اردو، انگليسي، فرانسه، عربي، آلماني و ترکي استانبولي است. همچنين به گفته حجت‌الاسلام حسن پويا، معاون پژوهشي مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام(ره) در قم، هر سال بين ٢٥ تا ٣٥ عنوان کتاب با رويکرد و محوريت سخنان و انديشه‌هاي امام(ره) در زمينه فقه، اصول و مذهب که جنبه اخلاقي و عرفاني دارند، منتشر مي‌شود. برگزاري سالانه جشنواره شعر ياد و يادگار، انتشار رمان با موضوع امام و مباحث مربوط به انقلاب اسلامي، انتشار آلبوم «شکوه» با صداي محمد اصفهاني، ساخت سمفوني روح‌الله، بازسازي خانه پدري امام در خمين و ايجاد مجتمعی فرهنگي که ظرفيت سالانه ٥٠٠ هزار گردشگر ايراني و خارجي را دارد، پروسه تملک ساختماني که امام در نجف در آن مستقر بود و بازسازي آن، مجموعه شهر آفتاب که خدمات مختلف ازجمله بيمارستان و هتل و موزه دارد، انتشار آلبوم عکس امام (دهه فجر امسال رونمايي خواهد شد)، برگزاري بيش از ٤٠ عنوان همايش ملي و بين‌المللي در سال‌های گذشته، توليد مجموعه ٥٠جلدي تبيان در حوزه‌هاي مختلف، مجموعه ٢٢جلدي صحيفه امام، دوره ٢٢جلدي اسناد مبارزاتي امام، دوره ٥٠جلدي موسوعه امام خميني (مجموعه آثار حوزوي امام) و مجموعه يادها (خاطرات ياران امام)، چاپ ٤٣ عنوان از مجموعه يادها، صدور بيش از دوهزارو ٥٠٠ عنوان مجوز براي کتاب‌هايي که به امام ارجاع مي‌شود و تدوين دانش‌نامه امام از سال ٧٩ تاکنون که امسال به پايان خواهد رسيد، مجموعه مواردي است که در ارجاعات يادداشت مزبور به عنوان برخي از عملکرد بودجه‌اي مؤسسه اشاره شده است.