نه به تعلیق، احترام به ورزش غیردولتی

شهروند: اساسنامه فدراسیون‌های ورزشی همان‌طور که از نامش پیداست، دستورالعملی است که متن پیشنهادی تازه‌ترین نسخه آن در رسانه‌ها منتشر شده است. به این ترتیب در صورت تصویب اساسنامه جدید تمامی فدراسیون‌های ورزشی ملزم خواهند بود که اساسنامه خود را با تغییرات جدید به وجودآمده در اساسنامه فدراسیون‌های ورزشی مطابقت دهند. موضوعی که در تمامی سال‌های گذشته محل اختلاف بسیاری از فدراسیون‌ها با وزارت ورزش بوده است که به‌عنوان جزیره‌ای مستقل اساسنامه‌های متفاوت برای خودشان نگارش و در مجمع تصویب می‌کردند؛ اما اساسنامه جدید با تمام ابهامات و تغییراتی که در آن وجود دارد، زلزله‌ای اساسی در مدیریت ورزش ایران ایجاد خواهد کرد. این تغییرات و مهمترین مفاد اساسنامه چیست؟ با مطالعه این گزارش به جواب این سوال و چگونگی تغییر‌ها خواهید رسید.

اتمام حجت در فصل اول؛ غیردولتی هستیم!

فدراسیون‌های ورزشی جمهوری اسلامی ایران موسسه‌ای غیرانتفاعی، غیردولتی و دارای شخصیت حقوقی مستقل با مدت فعالیت نامحدود و دارای استقلال مالی بوده و به‌عنوان بالاترین مرجع ذیصلاح عهده‌دار اداره رشته/رشته‌های ورزشی تحت پوشش در کشور است و از سوی وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک به رسمیت شناخته شده تا بر مبنای منشور المپیک و رعایت قوانین و مقررات ملی و فدراسیون بین‌المللی در چارچوب اساسنامه فعالیت کند. تأکید این قانون بر غیردولتی بودن فدراسیون‌ها عملا شرایطی را فراهم می‌کند که نهادهای قضائی نتوانند مثل گذشته خواهان اجرای تمامی قوانین در فدراسیون‌ها باشند. به این ترتیب فدراسیون‌ها با تأکید بر غیردولتی بودن خود می‌توانند از انجام دستورالعمل‌ها خودداری کنند.

رئیس فدراسیون دیگر رئیس مجمع نیست

تبصره یک ماده ١٧ اساسنامه درباره ریاست مجمع فدراسیون‌ها تغییراتی جدی داشته است. در این بند به صراحت آمده است: «رئیس فدراسیون جلسه مجمع عمومی را شروع نموده و رئیس جلسه توسط اعضا انتخاب و براساس دستور جلسه مجمع را اداره می‌‌کند. به این ترتیب رئیس مجمع عمومی دیگر قطعا رئیس یک فدراسیون نخواهد بود تا بتواند همه چیز را طبق برنامه‌هایی که دارد مهندسی کند.»با توجه به حضور وزیر ورزش و یا یکی از معاونانش در جلسه مجمع عمومی، رأی افراد حاضر در جلسه بالطبع به سود وزارت ورزش خواهد بود (مگر آن‌که اتفاق نادری رخ دهد) و این بدان معناست که رئیس فدراسیون در این جلسه ریاست را برعهده نخواهد داشت و رئیس مجمع وزیر یا معاون وزیر خواهد بود. این موضوع از آن‌جا مهم است که هم‌اکنون در فدراسیون تیراندازی با کمان رئیس مجمع، رئیس فدراسیون است و همین امر باعث شده وزارت ورزش تاکنون نتواند انتخابات این فدراسیون را برگزار کند. در این فدراسیون طبق اساسنامه قبلی رئیس فدراسیون حتی در حضور وزیر هم ریاست مجمع را برعهده دارد. به نظر می‌رسد با این تغییر ایجاد شده قدرت روسای فدراسیون‌ها در مقابل وزارت ورزش در برگزاری مجامع کاهش پیدا خواهد کرد و این اعضای مجمع هستند که نقشی تعیین‌کننده درباره تمامی امور ایفا می‌کنند.

وزارت اختیاری برای عزل و نصب در فدراسیون‌ها ندارد

ماده ١٨ اساسنامه اما به اختیارات مجمع عمومی اشاره می‌‌کند. در این بند به صراحت قید شده که انتخاب، عزل یا پذیرش استعفای رئیس فدراسیون جزو اختیارات مجمع عمومی است. در حالی این بند در اساسنامه وجود دارد که پیش از این، سابقه عزل و پذیرش استعفا از سوی وزیر را در ورزش کشور داشته‌ایم. به این ترتیب وزارت ورزش به‌عنوان نماینده مستقیم دولت به هیچ عنوان دیگر نمی‌تواند در عزل و نصب روسای فدراسیون ورزشی دخالت مستقیم داشته باشد و این مسأله بسیاری از چالش‌ها را با فدراسیون‌های بین‌المللی برطرف خواهد کرد.

مجمع چگونه می‌تواند رئیس را حذف کند؟

فرض بگیرید که اعضای مجمع یک فدراسیون ورزشی از عملکرد رئیس رضایت ندارند یا این‌که هیأت‌رئیسه به‌عنوان اعضای منتخب مجمع به فعالیت‌های رئیس ایراداتی اساسی می‌گیرد. به این ترتیب در قانون مثل گذشته بندی وجود دارد که این فرصت را به مجمع می‌دهد تا رئیس فدراسیون را از خدمت عزل کند. تبصره سه ماده ١٨ اساسنامه فدراسیون‌های ورزشی می‌گوید: «برای عزل رئیس فدراسیون، ‌درخواست حداقل یک‌سوم اعضای مجمع عمومی برای تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده و رأی‌گیری اکثریت نسبی اعضای حاضر (نصف به اضافه یک) در مجمع لازم است. اگر هیأت‌رئیسه درخواست برگزاری مجمع فوق‌‌العاده داشته باشد باید دوسوم اعضا این درخواست را با دستور جلسه تأیید کنند. گفتنی است اگر رئیس فدراسیون ظرف مدت ٢١ روز کاری اقدامی برای برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده نداشته باشد، بازرس فدراسیون اختیار پیدا می‌کند که مجمع را برگزار کند.

کاهش تعداد نواب رئیس؛ تاج، بهاروند را حذف می‌‌کند؟

با اساسنامه جدید، تمام فدراسیون‌ها باید تنها دو نایب‌رئیس داشته باشند. درحال حاضر برخی فدراسیون‌ها مثل فوتبال از سه نایب‌رئیس بهره می‌برند. ماده ٢٤ هیأت‌رئیسه را تعریف می‌کند و در بند شماره ٢ می‌گوید: «دو نفر نواب رئیس که الزاما یک نفر باید از بین بانوان باشد. مجمع عمومی نایب اول را تعیین می‌‌کند.» به این ترتیب با توجه به این‌که فدراسیون فوتبال هم باید از اساسنامه جدید تبعیت کند، با تصویب این اساسنامه پیشنهادی، عملا شاهد نایب‌رئیس دوم از فدراسیون فوتبال خواهیم بود. این کاهش تعداد نایب‌رئیس البته در فیفا هم اتفاق افتاده است و هیچ بعید نیست که مهدی تاج با این تغییر قوانین بخواهد پست نایب‌رئیسی دوم را از فدراسیون فوتبال حذف کند و به این ترتیب با انحلال سازمان لیگ و احیای کمیته مسابقات، دوباره به عنوان رئیس فدراسیون با انتصاب رئیس جدید برای کمیته مسابقات، همه‌کاره لیگ برتر و مسابقات برگزار شده هم باشد.

مجوز ریاست، شرط سنی و مدرک تحصیلی

پیش‌بینی می‌شد برای اساسنامه جدید فدراسیون‌های ورزشی، ‌مقدماتی فراهم شود که جلوی فعالیت یک رئیس فدراسیون در دوره‌های متوالی گرفته شود. درست عین همان اتفاقی که در فدراسیون جهانی فوتبال(فیفا) رخ داده است. اما در این اساسنامه هم در بند ١ ماده ٢٨ به صراحت ذکر شده: «رئیس فدراسیون توسط مجمع برای یک دوره چهار ساله انتخاب می‌شود و انتخاب مجدد او برای ادوار بعدی بلامانع است.» با این حال شرایط برای تکیه زدن یک نفر بر مسند ریاست نسب به گذشته بسیار سخت‌تر شده است. نخستین مسأله تأکید اساسنامه به داشتن «تابعیت جمهوری اسلامی ایران، نداشتن تابعیت مضاعف و ساکن در ایران بر اساس بند ٢-٢ است. در سال‌های اخیر هم شاهد این مسأله بودیم که مدیران دوتابعیتی زیادی از بدنه ورزش کشور با دستور اکید سازمان بازرسی حذف شدند و حالا با اساسنامه جدید دو تابعیتی‌ها اصلا نمی‌توانند در فدراسیون‌ها پست بگیرند. همچنین رئیس فدراسیون طبق بند ٢-٤ حداقل ٣٠‌سال و حداکثر ٧٠‌سال سن داشته باشد که بر این اساس تمامی روسای فدراسیون ورزشی که بالای ٧٠‌سال سن- مانند مشحون، میرسلیم و ناطق نوری- دارند باید از سمت خود کناره‌گیری کنند. اما ماده ٢-٥ هم به صراحت عنوان کرده که رئیس فدراسیون ورزشی باید مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد معتبر داشته باشد. درحال حاضر تحصیلات برخی از روسا کارشناسی است و با اجرایی شدن اساسنامه جدید، چنین روسایی باید عطای ریاست را به لقایش ببخشند و دیگر نمی‌توانند در انتخابات حضور پیدا کنند. موضوعی که عملا باعث تغییرات اساسی مدیریتی در ورزش ایران خواهد شد.

دبیرکل با مدرک معادل نمی‌تواند فعالیت کند!

در ماده ٣٢ اساسنامه دبیرکل فدراسیون‌‌های ورزشی تعریف شده است. دبیرکل باید فعالیت تمام‌وقت در فدراسیون داشته باشد. مهمترین بند ماده ٣٢ مربوط به بخش ٢-٢ است که تأکید دارد دبیرکل باید حداقل مدرک کارشناسی - ترجیحا در رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی یا مدیریت - و همچنین آشنایی کامل به زبان انگلیسی داشته باشد. به این‌ترتیب دبیرکل تمامی فدراسیون‌های ورزشی دیگر نمی‌توانند با مدرک معادل فعالیت داشته باشند. مدرک معادل عملا از دایره اساسنامه‌ فدراسیون‌ها حذف شده و تمامی مدیران از رئیس گرفته تا دبیرکل و ... باید مدرک معتبر دانشگاهی داشته باشند. با اجرایی شدن این اساسنامه نیز قطعا برخی از دبیران باید محل کار خود را ترک کنند؛ چرا که سطح تحصیلاتشان پایین‌تر است. البته همان‌طور که عنوان شد، این اساسنامه به دست برخی فدراسیون‌ها رسیده و دبیران آنها از حالا به دنبال بالا بردن مدرک تحصیلی خود افتاده‌اند.