انتخاب ولیعهد تشدید تنش با ایران

محمد شریعتی در آرمان نوشت:انتخاب ولیعهد جدید عربستان، گویا نشانگر ایجاد و بروز تغییرات بزرگی در ساختار قدرت و سیاست در عربستان آتی خواهد بود. با روی کار آمدن ملک سلمان، او خیز بزرگ خود را برای تغییر میراث و سنت ملک عبدالعزیز شروع کرد. از زمان تاسیس پادشاهی آل‌سعود، انتخاب پادشاه از میان فرزندان ملک عبدالعزیز صورت گرفته است.

در سال‌های گذشته نیز مساله پادشاه آینده عربستان با توجه به کهولت سن فرزندان ملک عبدالعزیز و همچنین پایان حیات آنان به موضوع چالش‌برانگیزی برای این کشور تبدیل شده بود و عربستان با این سوال مهم و در عین حال بنیادین روبه‌رو بود که انتخاب پادشاه آتی، در فقدان نبود فرزندان ملک عبدالعزیز و با وجود سنت او چگونه صورت خواهد گرفت؟

ملک سلمان اما با شروع دوران سلطنتش عزم خود را برای تغییر در این میراث نشان داد. او ابتدا با تعیین محمد بن نایف، بردارزاده خود، به عنوان ولیعهد و همچنین محمد بن سلمان، پسر خود، به عنوان جوان‌ترین وزیر دفاع این کشور و جهان، تغییر بزرگی در سیستم انتخاب پادشاه آینده کشور ایجاد کرد. عربستان در این دوران ضمن تغییر در رویه انتخاب پادشاه، سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی خود را نیز مورد بازبینی قرار داد. تا دوران صدرات ملک عبدا...، عربستان مشی و سیاستی محافظه‌کارانه در پیش گرفته بود. اما با ورود سلمان و پسر جوانش به کانون اصلی قدرت در عربستان، دکترین و مشی این کشور از اسلاف خود جدا شد. این کشور سیاست خود در قبال تحولات خاورمیانه و حتی تعامل با آمریکا را نیز تغییر داد. به یمن حمله کرد. در سوریه به ترویج رادیکالیسم پرداخت و سیاستی تهاجمی در قبال ایران و جنبش‌های مردمی در منطقه خاورمیانه پیشه کرد.

اکنون و بعد از گذشت نزدیک به سه سال از تحولات جدید در عربستان، آنها گامی دیگر از این تغییرات خود را نشان دادند. روز گذشته روز پایان میراث ملک عبدالعزیز برای انتخاب پادشاه در عربستان و آغاز دوران سلطنت اخلاف ملک سلمان بود. اما نکته قابل تامل بروز تنش در درون شاهزادگان سعودی و سیاست این کشور در قبال ‌جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. اکنون برخی فرزندان بنیانگذار عربستان در قید حیات هستند و برخی از نوادگان مقتدر او همچون محمد بن نایف نیز در صحنه حضور دارند. این احتمال وجود دارد که آنان نسبت به این رویه جدید واکنش منفی نشان دهند و روابط داخلی شاهزادگان سعودی را با تنش روبه‌رو سازند. ایران نیز یکی از مهم‌ترین مسائل مورد توجه تیم جدید اداره عربستان خواهد بود. براساس رویکرد و دکترین ولیعهد جدید، قدرت و اقتدار ایران در منطقه خاورمیانه رو به افزایش است و اگر پادشاهی عربستان برای این مساله چاره‌اندیشی نکند، در آینده نزدیک گسترش حوزه نفوذ ایران برای عربستان به بزرگ‌ترین چالش این کشور تبدیل خواهد شد.

براساس همین تئوری، نیروهای ارتش عربستان به رهبری محمد بن سلمان دو سال پیش یمن را مورد تاخت‌و‌تاز قرار دادند. آنان همچنین به ایجاد ائتلاف نظامی عربی و اسلامی اقدام کردند. مدتی پیش نیز با دعودت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا، به ریاض، برای ایجاد جبهه‌ای ضد ایرانی در منطقه تلاش کردند. با توجه به اینکه ملک سلمان سیاست‌های رادیکالی در قبال مسائل مختلف منطقه و همچنین‌ جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته است، با تثبیت قدرت در درون خاندان ملک سلمان و ولیعهد جدید بروز تنش با ایران و کشورهای منطقه قابل پیش‌بینی خواهد بود. مگر اینکه تیم جدید مدیریتی عربستان سیاست میانه‌روی و عدول از تندروی در پیش بگیرد.