این شغل‌ها موجب ریزش مو می‌شوند

روزنامه سایه: برخی شغل‌ها می‌توانند زمینه‌ساز بروز آسیب در موها و باعث ریزش آنها شوند.

مو اساسا به دو قسمت تقسیم می‌شود. قسمت ریشه که زیر پوست قرار دارد بخش زنده‌ مو است و آنچه به عنوان تارهای مو روی سطح سر می‌بینیم بافتی مرده است. این بافت مرده توسط غلافی به نام کوتیکول محافظت می‌شود که اگر به هر دلیلی از قبیل آسیب‌های فیزیکی یا شیمیایی آسیب ببیند، تارهای مو حالت مطلوب خود را از دست داده و شکننده، کدر، وز، دو یا چند شاخه و در کل بد حالت می‌شود. کوتیکول موها را لطیف و خوش‌حالت نگه می‌دارد و به همین علت حفظ این غلاف در برابر آسیب‌ها و تروماهای محیطی بسیار اهمیت دارد. شاید جالب باشد بدانید بعضی از شغل‌ها باعث ریزش مو می‌شوند.

دراین‌خصوص در گفت‌وگویی با دکتر الهیار طاهری، متخصص پوست و مو به این مسأله پرداخته‌ایم. طاهری اشاره می‌کند که گاهی شغل‌ها می‌توانند زمینه‌ساز بروز آسیب در موها و باعث ریزش آنها شوند. باید توجه داشت آسیب‌های وارده به غلاف موها یا فیزیکی یا شیمیایی هستند که در میان آسیب‌های فیزیکی باید به حرارت و نور اشاره کرد، آسیب‌های شیمیایی هم ناشی از ترکیبات شیمیایی است که در سطح موها مانند ژل و تافت استفاده می‌شود.

کشاورزان

کشاورزان به علت آنکه در محیط‌های باز فعالیت می‌کنند در تماس طولانی و مستقیم با آفتاب هستند. باید توجه داشت هر دو نوع اشعه‌های UVA و UVB برای موها مضر هستند و باعث آسیب رسیدن به کوتیکول موها می‌شوند. این آسیب‌ها منجر به تیرگی، خشکی، بد حالت شدن و حتی تغییر رنگ در موها شود. در ایران عموما کشورزها از پوششی مانند کلاه استفاده می‌کنند. این مسأله از این جهت که آسیب ناشی از تابش و نور آفتاب را کمتر می‌کند اما به علت ازدیاد میزان عرق اصلا مناسب نیست. به هر حال کشاورزان به خاطر شغلشان در معرض یک سری عفونت‌ها به‌خصوص عفونت‌های قارچی هستند.

اساساً یکی از اختلالاتی که در موهای کشاورزان دیده می‌شود ناشی از عفونت‌های قارچی است. باید به این نکته اشاره کرد که قارچ‌ها به سه طریق خاک، حیوان و انسان منتقل می‌شوند. کشاورزان قاعدتاً با خاک و حیوان بیشتر در تماس هستند. تماس کشاورز با حیوانی که مثلاً به عفونتی قارچی مبتلاست و گذاشتن کلاه به سر می‌تواند زمینه را برای رشد قارچ و عارضه‌های ناشی از آن در سطح سر و مویشان مساعد کند. حتما توجه کنید که عفونت‌های قارچی که از حیوان منتقل می‌شوند چون بسیار شدید هستند، حتی می‌تواند منجر به از دست دادن دائمی ‌موها شود و دیگر جای آنها مویی در نیاید.

ناجیان غریق

دسته‌ی دیگر از مشاغلی که می‌تواند به موها آسیب بزند در غریق‌های نجات دیده می‌شود، به‌خصوص در تابستان و فصول گرم که کارشان بیشتر است. این افراد نسبت به افرادی که شغل‌شان باعث آسیب رسیدن به موها می‌شود، بیشتر در معرض خطر هستند، زیرا جدای آنکه اساسا در معرض نور آفتاب هستند، مدام در آب هستند و موهای‌شان به طور مرتب شسته می‌شود و موها دیگر هیچ حفاظتی ندارند. باید بدانید که گرد و خاکی که به طور طبیعی روی موها می‌نشیند سدی محافظتی تا حدودی ایجاد می‌کند که یا اشعه‌های خورشید را جذب یا رفلکس می‌کند اما ناجیان غریق چون مدام در آب می‌روند، این حفاظ طبیعی از سطح موهایشان پاک می‌شود و اشعه‌های UV به شدت کوتیکول موهای آنها را تخریب می‌کند.

مسأله دیگری که به موهای ناجیان غریق آسیب می‌رساند کلر موجود در آب استخر است. از آنجا که استخرها به علت میزبانی زیاد از شناگران مجبور به استفاده از میزان بالاتری از کلر هستند، موها در معرض خطر بیشتری هستند. به عبارتی ناجیان غریق نه‌تنها موهایشان در معرض آسیب فیزیکی است بلکه آسیب شیمیایی هم می‌بینند. ضمن آنکه باید به وجود املاح مس در آب استخرها اشاره کرد که ترکیب این ماده با نور آفتاب روی سطح مو می‌تواند باعث تغییر رنگ موها شود. استفاده از کلاه مخصوص شنا در این موارد بسیار کمک‌کننده است.

دامداران

از آنجا که دامداران به طور مستقیم با حیوانات در ارتباط هستند ممکن است بیشتر دچار عفونت‌های قارچی بشوند. این عفونت‌ها نه تنها برای پوست مضر هستند بلکه می‌توانند باعث حذف دائمی ‌موها هم شوند که ریزش موی غیرقابل برگشت است.

مکانیک‌ها و کارگران صنعتی

افرادی که در کارخانه‌های صنعتی کار می‌کنند و مکانیک‌ها یا تعویض روغنی‌ها که چون با روغن‌های صنعتی سروکار دارند هم در معرض خطر هستند. در واقع اگر فرد مستعد جوش آکنه باشد و از کلاه مناسب استفاده نکنند و دست چرب و روغنی‌شان رابه موها بزنند هم می‌توانند باعث تشدید بروز جوش‌های آکنه بشوند و هم می‌تواند عفونت شدیدی ایجاد کند که به ریشه موها آسیب زده و ریزش موی غیرقابل برگشت را به وجود بیاورد.

توصیه می‌شود حتما از کلاه مناسبی استفاده کنند که مواد روغنی با پوست و موهای‌شان تماس نداشته باشد. به‌خصوص در ناحیه‌ی پشت گردن. این کارگرها معمولا لباس‌های کاری می‌پوشند که جنس زبر و خشکی دارد و تماس یقه زبر این لباس‌ها با پوست گردن‌شان چنانچه با روغن صنعتی هم آغشته باشد می‌تواند منجر به عارضه جوش گردنی شود که به آن باید ایجاد گوشت اضافه را هم در نژاد ایرانی که نژاد تیره‌ای است در بعضی افراد افزود. به این عارضه «آکنه پس‌گردنی گوشت اضافه‌ساز» می‌گویند.

نکات مهمی‌ که درباره شغل و ریزش موها باید بدانید:

١. یکی از سوالات رایجی که پرسیده می‌شود این است که استفاده از کلاه ایمنی باعث ریزش موها می‌شود؟ باید گفت چه در موتورسواران برای مثال پیک‌های موتوری و چه در کارگران ساختمانی استفاده از کلاه ایمنی حتی به شکل طولانی‌مدت، باعث ریزش موها نمی‌شود، تنها ممکن است به علت تعریق و این سایشی که بین موها و کلاه است، موها کمی‌ بد حالت شود. اتفاقا از این جهت که این افراد ساعات طولانی از روز را در معرض تابش آفتاب هستند، استفاده از کلاه ایمنی نه تنها به سلامتی و امنیت‌شان کمک می‌کند بلکه مانعی بسیار خوب در برابر آسیب‌های ناشی از نور بر موها است و یک عامل بسیار مفید و کمک‌کننده است که اجازه تخریب شدن موها را نمی‌دهد.

٢. هنوز ثابت نشده که استرس بتواند باعث ریزش موها شود و هم‌چنان بر سر این موضوع بحث وجود دارد. آنچه در آن اتفاق نظر وجود دارد این است که اگر استرس که می‌تواند استرس شغلی هم باشد در خواب و خوراکی خود تأثیر منفی و تغییری ایجاد کند می‌تواند باعث ریزش و آسیب به موها شود، در واقع استرس به شکل غیرمستقیم می‌تواند اثرگذار باشد و علت مستقیمی ‌نیست که بگوییم شغل‌های پر استرس باعث ریزش مو می‌شوند.

٣. احتمال این مسأله که عفونت قارچی منجر به ریزش مو در مشاغلی که فردبا فرد تماس و ارتباط دارد مانند پزشکان یا آرایشگران که می‌توانند مراجعه‌کننده بیمار داشته باشند، بسیار اندک است و برای چنین سرایتی باید تماس مکرر با منبع مبتلا به عفونت قارچی داشت.

٤. تماس دست با موادی که ترکیبات قلیایی دارند و بردن دست آلوده به این مواد لابه‌لای موها می‌تواند باعث آسیب و حتی ریزش موها می‌شود.

٥. آلودگی محیطی مانند آلودگی محیط‌های کاری معدنی یا سطح خیابان‌ها به‌خصوص در مورد راننده‌ها باعث آسیب به موها و ریزش موها نمی‌شود.

٦. در میان آسیب‌های فیزیکی علاوه‌بر نور، حرارت هم می‌تواند باعث ریزش موها شود، اما به شرطی که این منبع حرارتی خیلی به فردنزدیک باشد. مثلا فردی که در نانوایی، نان را در تنور می‌گذارد یا از آن بیرون می‌کشد یا آنهایی که در کوره یا ذوب آهن فعال هستند. به همین علت توصیه می‌کنیم حتما از کلاه استفاده کنند.