خواندنی ها با برترین ها (۸۷)

برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها با رمانی از جان دوس پاسوس، اثری درباره ابن عربی، پژوهشی درباره سازمان پرورش افکار و... آشنا شوید.

گذار منهتن

• جان دوس پاسوس
• ترجمه ی علی کهرباییی
• کتابسرای نیک
• چاپ اول: 95

«اگر پاره‌اي از ذهني‌ ترين و تاريك ‌ترين جريان‌هاي ادبي قرن بيستم نسب خود را به جويس مي ‌رسانند، در عين حال پاره‌اي از زنده‌ترين و روشن‌ترين جريان‌ها نيز ـ به ويژه در آمريكا ـ باز از جويس سرچشمه مي‌گيرند. فاكنر و همينگوي و دوس پاسوس و تورنتون وايلدر همه شاگرد جويس محسوب مي‌شوند؛ و پيروان آن‌ها نيز به سنت جويس تعلق دارند؛ اما از اين ميان دوس پاسوس از لحاظ گرفتن و منتقل كردن شيوه‌هاي جويس و به ويژه از لحاظ دنبال كردن روحيه آزمايشگري او، بيش از ديگران شايان توجه است.

دوس پاسوس در دوران مترقي خود، يعني پيش از جنگ داخلي اسپانيا (زيرا پس از جنگ مرتجع شد)، آزمايشگرترين نويسنده آمريكا بود. در رمان‌هاي بزرگ او «يو.اس.اي.» و «منطقه كلمبيا» و «منهتن ترنسفر» (گذار منهتن)، قهرمان داستان فرد معيني نيست، بلكه خود جامعه آمريكاست. نويسنده در توصيف و زنده ساختن صحنه‌اي اجتماعي همان قدر تلاش مي‌كند كه رمان‌نويسان ديگر به پروراندن سيرت قهرمانان خود مي‌پردازند.

آدم‌ها، در برابر جامعه، در مرتبه دوم قرار مي‌گيرند. نويسنده مي‌خواهد تاثير محيط اجتماعي و به ويژه محيط اقتصادي را بر افراد نشان دهد؛ بنابراين بايد محيط را زنده و در حال حركت ترسيم كند. تكه‌هايي از ترانه‌هاي روز، نطق‌هاي سياسي، تيترهاي روزنامه‌ها، بيوگرافي اشخاص واقعي و «تاريخي» ـ كه زندگي‌شان با زندگي آدم‌هاي داستان درآميخته است ـ لاي داستان برمي‌خورد. ديد «دوربيني» و «امپرسيونيستي» و حتي «فيلم خبري»، همه مواد كار دوس پاسوس را تشكيل مي‌دهند.

اين وارستگي از قيد و بند‌هاي متداول رمان‌نويسي، اين خطر كردن، اين آمادگي ـ يا دست كم اين داوطلب شدن ـ براي طبع آزمايي در انواع شيوه‌ها، در یک كلام اين «مدرنيسم»، درسي است كه دوس پاسوس از جويس آموخته است؛ و جوهر اين درس عبارت است از پاسخ دادن به مقتضيات موضوع كار.»


سازمان پرورش افکار و هنرستان هنرپیشگی

• جلال ستاری
• نشر مرکز
• چاپ اول: 95

سازمان پرورش افکار به فرمان رضاشاه و بنا به تصویب نامه ی هیئت وزیران در ۱۲ دی ماه ۱۳۱۷ در تهران بنیان یافت و مشتمل بود بر هیئت مرکزی در تهران به ریاست کفیل وزارت فرهنگ و نظارت احمد متین دفتری، وزیر دادگستری، که اعضای برجسته اش عیسی صدیق و عیلی شایگان، دکتر قاسم غنی و بدیع الزمان فروزانفر و غلامرضا رشید یاسمی بودند و شعبه هایی در شهرستان ها و پنج کمیسیون فرعی رادیو و نمایش کتاب های درسی و موسیقی و مطبوعات و نیز آموزشگاه هایی در تهران برای تربیت سخنران و نویسنده و تعلیم پرورش افکار داشت.

سازمان پرورش افکار که آینه ی تمام نمای آمال حکومت رضاشاه و «مرکز تجمع آرمان ها و برایند نهایی فعالیت فرهنگی» بود، ایدئولوژی یکسان سازی فرهنگی را مد نظر داشت و لاجرم با نگاهی تمرکزگرا و اقتدارطلبانه به امور و شئونات اجتماعی می نگرسیت یعنی قائل به اعمال نظر یک جانبه از بالا به پایین با زور و اجبار و بی توجه به نیازهای طبقات اجتماعی بود. نتیجتاً این آینه ی پندار با زمانه تیره شده و سازمان پرورش افکار در پی حمله ی متفقین به ایران و فروپاشی نظام رضاشاهی در ۱۳۲۰، فروریخت.


دام گستر

• اووه تیم
• ترجمه ی حسین تهرانی
• نشر چشمه
• چاپ اول: 95

شخصیت اصلی رمان دام گستر فرد منحرفی است که فقط از قواعد و مقررات خودش پیروی می کند و به تنهایی دست به اعمال اغراق آمیز می زند، اما پس از اندک زمانی برای خود همدستی انتخاب می کند که با یکدیگر به صورت هماهنگ عمل کرده و از همدیگر پشتیبانی می کنند. از آن جا که نویسنده در طول داستان به دوران کودکی، نوجوانی و جوانی او اشاره می کند، به نحوی مراحل شکل گیری این انحراف اخلاقی، و عواملی که این امر را تشدید کرده اند و به خوبی نمایانگر نظریه ادوین اچ ساترلند جامعه شناس است که می گوید برای آن که شخصی تبهکار شود نخست باید یاد بگیرد چگونه تبهکار شود.

اووه تیم ار در ادبیات امروز آلمان خَلَف «هاینریش بل» کبیر می‌دانند. بیشتر رمان‌های او در زمره‌ی بهترین رمان‌های ادبیات آلمان در سی سال اخیر قرار گرفته است. از جمله «سرخ»، «مثلا برادرم»، «کشف سوسیس کاری»، «شب تولد یحیای نبی» و...

«دام گستر» یکی از درخشان‌ترین آثار این نویسنده است که سال ۱۹۹۱ چاپ شد. رمان، روایت فساد و تباهی مردی است که تا گردن در شر فرو رفته. او به کودکی‌اش باز میگردد و ماجراهایی نفس‌گیر را که بر او و اطرافیانش رفته روایت می‌کند و از انتظار برای اتفاقی می‌گوید که در کمین اوست… رمان، مملو از آدم‌ها و رویدادهای عجیب است و شکواییه‌ای علیه فساد و اختلاس‌های هولناک مالی در آلمان سال‌های دهه‌ی هشتاد.


چرا E=mc2 ؟ و چرا باید برایمان مهم باشد؟

• برایان کاکس و جف فورشاو
• ترجمه ی بهرام معلمی
• انتشارات مازیار
• چاپ اول: 95

«هدف از نگارش این کتاب عبارت است از تشریح نظریه فضا و زمان انیشتین به ساده ترین راه و زبان ممکن و در عین حال روشن کردن زیبایی های ژرف این نظریه، سرانجام، در این کتاب برای شما این امکان فراهم می آید که با بهره گیری از ریاضیاتی که پیچیده تر از قضیه فیثاغورث نیست، به معادله مشهور اینشتین وارد شوید. و اگر قضیه ی فیثاغورث یادتان نیست نگران نباشید، زیرا آن را هم توضیح خواهیم داد. این موضوع مهم است که می خواهیم هر خواننده ای که خواندن این کتاب کوچک را به پایان می رساند پی ببرد که فیزیکدانان امروزی چگونه درباره ی طبیعت می اندیشند و چگونه آن را می بینند و به نظریه هایی می پردازد که عمیقاً مفید واقع می شوند و سرانجام زندگی ما را متحول می کنند.»


ابن عربی وارث انبیا

• ویلیام چیتیک
• ترجمه ی قاسم کوهدار
• نشر نامک
• چاپ اول:94

«ابن‌عربی از عرفای برجسته و به نظر عده بسیاری بزرگترین عارف جهان اسلام و پدر عرفان نظری است. دغدغه اصلی او شناخت انسان و عالم وجود است. او تلاش می‌کند سطح اندیشه و آگاهی را به پایه‌ای برساند تا آدمی حقیقت را همان گونه که هست مشاهده و تجربه نماید. منظومه فکری او بر مکاشفات الهی و قوه شگفت‌انگیز خیال استوار است.

این مکاشفات بسیار بنیادین و دیریاب ولی به غایت چجذاب است. او پیوندی را میان حق و خلق کشف می‌کند که بر عشق، محبت و رحمت مبتنی است. افق‌های بلندی که این اندیشه‌های دینی و عرفانی به روی انسان می‌گشاید به قدری بدیع و قابل تأمل است که پیوسته آنها را در معرض نقد و بررسی قرار داده و موضع‌گیری‌های مختلف و گاه متعارض را موجب شده است. به نظر عده ی زیادی از اندیشمندان ابن‌عربی اندیشه‌ های عرفانی را به نقطه ‌ای رساند که پس از او کسی بالاتر از آن نگفته است و به همین دلیل او را شیخ اکبر و محی‌الدین نامیده‌اند.»

«مجله اینترنتی برترین ها» از تمامی ناشران، نویسندگان، مترجمان، منتقدان و علاقه مندان به حوزه نشر و کتاب دعوت می نماید مطالب خود را در حوزه معرفی و یا نقد و بررسی کتاب به آدرس زیر ارسال نمایند:


همچنین برای ارتباط و هماهنگی های لازم می توانید با شماره ۲۳۰۵۱۴۹۲ تماس بگیرید. منتظر پیشنهادات و انتقادات سازنده شما عزیزان می باشیم.