وسایل نقلیه بی نظیری به نام قطار زمینی

وب سایت پدال - امیر دهقان دستگردی: در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی شرکت آمریکایی LeTourneau ساخت وسایل نقلیه‌ای بنام قطار زمینی را آغاز نمود. چهار دستگاه (بعلاوه یک پروتوتایپ) از این وسیله نقلیه در اندازه‌های مختلف ساخته شد که درازترین آن‌ها حدود ۱۷۴ متر طول داشت و رکورد طویل‌ترین وسیله نقلیه زمینی را نیز در اختیار دارد.

این قطار وسیله نقلیه‌ای با نیروی دیزل-الکتریک بود که ایده ساخت آن در اوایل دهه ۵۰ توسط همین شرکت جهت استخراج چوب از جنگل‌ها بدون نیاز به ساخت جاده یا راه‌آهن مطرح شد. شیوه کار این وسیله بدین‌صورت بود که یک موتور دیزل قدرتمند در کشنده (یا لوکوموتیو) آن نصب‌شده بود که نقش ژنراتور را داشت و نیروی تولیدی آن به برق تبدیل می‌شد. در هرکدام از چرخ‌های قطار نیز موتور الکتریکی مجزایی تعبیه‌شده بود که نیروی موردنیاز خود را از برق تولیدی موتور دیزل دریافت می‌کردند بدین ترتیب نیروی تولیدی موتور دیزل در سراسر قطار پخش و باعث کشش بسیار بهتر آن می‌شد. به‌طورکلی سیستم کاری این وسیله نقلیه شبیه به لوکوموتیوهاست با این تفاوت که بجای چرخ‌های فولادی و ریل، مجهز به چرخ‌های لاستیکی است و نیازی به ریل ندارد.

VC-۱۲ Tournatrain

اولین نمونه ساخته‌شده از این وسیله VC-۱۲ Tournatrain نام داشت که شامل یک کامیون کشنده با موتور دیزل ۵۰۰ اسب بخاری کامینز و سه تریلر با ظرفیت هرکدام ۲۰ تن می‌شد. VC-۱۲ دارای ۱۶ چرخ بود که هر یک توسط موتور الکتریکی مجزا به حرکت درمی‌آمد. این قطار زمینی برای اولین بار در فوریه سال ۱۹۵۳ آزمایش شد و یک سال بعد چهار تریلر دیگر به آن اضافه‌شده که تریلر آخر مجهز به موتور دومی جهت قدرت دادن بیشتر به‌قطار بود. مدل جدید که ۳۲ چرخ داشت در فوریه ۱۹۵۴ با حمل ۱۴۰ تن بار آزمایش شد.



VC-۲۲ Sno Freighter
در همین سال‌ها ارتش ایالات‌متحده مشغول احداث ایستگاه راداری موسوم به DEW Line در قطب شمال جهت شناسایی جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های شوروی در دوران جنگ سرد بود و نیاز به ارسال قطعات و تدارکات به این منطقه داشت درحالی‌که در آن ناحیه هیچ جاده‌ای وجود نداشت و همچنین در اقیانوس منجمد شمالی هم امکان کشتیرانی وجود نداشت به همین دلیل شرکت LeTourneau به ارتش پیشنهاد داد که قطار زمینی این شرکت می‌تواند تدارکات موردنیاز را به ایستگاه راداری قطب شمال برساند اما باید به چرخ‌های بیشتری مجهز شود.


LeTourneau-VC-۲۲-Sno-Freighter-۰۱
ارتش با این پیشنهاد موافقت نمود و بودجه موردنیاز جهت ساخت نمونه جدید را در اختیار LeTourneau قرارداد. بدین ترتیب قطار جدیدی بانام TC-264 Sno Buggy ساخته شد که کشنده آن دارای هشت چرخ بود (چهارچرخ دوبل) و به دلیل تماس بیشتر با زمین می‌توانست به‌راحتی در برف حرکت کند. TC-264 در ژوئن 1954 رونمایی و برای آزمایش به گرینلند فرستاده شد. البته TC-264 یک نمونه آزمایشی بود و بکار گرفته نشد اما به دلیل موفقیت‌آمیز بودن آزمایش‌ها، ارتش قراردادی را جهت ساخت نمونه باری این وسیله با سازنده منعقد نمود. در این قرارداد شرایط این وسیله بدین گونه ذکرشده بود:

ازآنجا که LeTourneau قبلاً مدل VC-12 که تقریباً به‌طور کامل با شرایط ارتش هماهنگی داشت را ساخته بود و آمادگی کامل جهت ساخت چنین وسیله‌ای را داشت، به‌سرعت ساخت وسیله موردنیاز ارتش را آغاز نمود به‌طوری‌که در 17 فوریه 1955 قطار زمینی تکمیل و رنگ شد و در 21 فوریه راهی قطب شمال گردید.


قطار جدید که VC-۲۲ Sno Freighter نام گرفت، ۸۴ متر طول داشت و جهت تولید برق برای کشیدن ۵ تریلرش، مجهز به دو موتور دیزل کامینز بود که مجموعاً ۴۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کردند. چندی بعد شرکت LeTourneau قدرت VC-۲۲ را به ۶۰۰ اسب بخار افزایش و تریلرها را نمونه‌های دامپ تراک (کمپرسی) تغییر داد. این وسیله به‌خوبی وظیفه خود را انجام داد و خدمات زیادی را به ارتش ایالات‌متحده ارائه کرد و هم‌اکنون در آلاسکا در وضعیت بدی رهاشده است.

LCC-۱
هرچند مدل TC-264 بکار گرفته نشد اما به‌قدری عملکرد خوب و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشت که ارتش را تحت تأثیر قرارداد، به همین دلیل تصمیم گرفت ویژگی‌های آن را با VC-12 جهت ساخت نمونه‌ای کوچک برای حمل نقل ترکیب کند و بدین ترتیب در اواخر سال 1954 سفارش ساخت چنین وسیله‌ای را به شرکت LeTourneau داد. سازنده نیز سریعاً ساخت قطار جدید که نام Army Sno Train YS-1 را برایش انتخاب کرده بود آغاز کرد. علیرغم اینکه پروژه YS-1 قبل از VC-22 آغازشده بود اما ساخت آن تا ژانویه 1956 طول کشید و پس از تست در کارخانه در ماه مارس به ارتش تحویل داده شد.


LeTourneau-LCC-۱-۰۱
این وسیله جدید که ارتش آن را LCC-1 می‌نامید، یک لوکوموتیو و 4 تریلر داشت و می‌توانست تا 45 تن بار را حمل نماید. لوکوموتیو یا کشنده دارای دو قسمت بود؛ یک کابین برای راننده و سه خدمه و بخش عقبی که شامل یک موتور دیزل 600 اسب بخاری، ژنراتور و مخازن سوخت می‌شد. البته در LCC-1 برخلاف مدل آزمایشی TC-264، چرخ‌ها دوبل نبودند.


همانند نمونه‌های قبلی قدرت موتور به‌تمامی چرخ‌ها منتقل می‌شد که LCC-۱ را به‌وسیله ای ۱۶×۱۶ تبدیل می‌کرد. پس آزمودن توسط ارتش، این قطار به شمالگان فرستاده شد و سال‌ها در سراسر قطب شمال به خدمت‌رسانی پرداخت. این نمونه سرانجام آخرین محموله خود را در سال ۱۹۶۲ حمل کرده و بازنشست شد و پس از سال‌ها رها شدن در آلاسکا، در حال حاضر بازسازی‌شده و در موزه حمل نقل یوکان ایالات‌متحده بنمایش درآمده است.

TC-۴۹۷ Overland

LCC-۱ آن‌قدر موفق عمل کرد که در سال ۱۹۵۸ ارتش سفارش ساخت مدلی بزرگ‌تر با طول و تعداد تریلر بیشتر را به LeTourneau داد. تغییر مهمی که در TC-۴۹۷ نسبت به LCC-۱ به وجود آمد حذف موتور دیزل کامینز و جایگزینی آن با موتورهای توربین گازی بود که وزن کمتر و قدرت بیشتری داشتند. TC-۴۹۷ مجهز به چهار موتور توربین گازی بود که یکی در کشنده و سه عدد دیگر در تریلرها نصب‌شده بودند. هرکدام از این موتورها ۱۱۷۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کردند (درمجموع ۴۶۸۰ اسب بخار). همانند نمونه‌های قبلی این نیروی عظیم به برق تبدیل و به‌تمامی ۵۴ چرخ قطار منتقل می‌شد.


این غول زمینی ۱۲ تریلر داشت که دو تریلر آخری به جهت نصب موتورها و ژنراتور اشغال‌شده بود. فرمان این قطار مانند قطارهای ریلی ثابت بود که این امر باعث ایجاد مشکل در دور زدن قطار و شکل‌گیری قوسی طولانی می‌شد. برای رفع این مشکل تریلرها به چرخ‌های هدایت‌شونده مجهز شدند که دستور فرمان گرفتن هریک، از سوی کابین راننده فرستاده می‌شد و به همین دلیل این قطار از قدرت مانور بالایی برخوردار شده بود.


کشنده TC-۴۹۷ بزرگ‌تر از LCC-۱ بود به‌طوری‌که ۶ چرخ و ۹ متر ارتفاع داشت و به دلیل به‌کارگیری موتورهای توربین گازی که کوچک‌تر از موتور دیزل بودند فضای داخلی آن بسیار جادار بود به‌گونه‌ای که ۶ خدمه را در خود جای می‌داد و مجهز به ۴ تخت خواب، آشپزخانه و سرویس بهداشتی نیز بود.


این قطار ۱۷۴ متر طول داشت و بر روی زمین مسطح می‌توانست ۱۵۰ تن بار را با سرعتی حدود ۳۲ کیلومتر در ساعت حمل و با یک‌بار سوخت‌گیری مسافت ۶۰۰ کیلومتر را طی کند. البته می‌شد با اضافه کردن تریلرهای سوخت اضافه برد آن را افزایش داد. ساخت TC-۴۹۷ در سال ۱۹۶۰ به پایان رسید و پس از انجام تست‌های اولیه در سال ۱۹۶۱، سرانجام در فوریه ۱۹۶۲ به ارتش تحویل داده شد.


علیرغم اینکه این قطار زمینی ویژگی‌های فوق‌العاده‌ای داشت و بسیار موفق عمل کرد و وظایف خود را به‌خوبی انجام داد اما با ساخت هلیکوپتر Sikorsky S-۶۴ در همین سال که به‌راحتی و با سرعت زیاد به قطب شمال پرواز می‌کرد و به حمل‌ونقل و رساندن تدارکات می‌پرداخت، TC-۴۹۷ کنار گذاشته شد و پرونده ساخت چنین وسایل نقلیه‌ای برای همیشه بسته شد. در حال حاضر این شاهکار حمل‌ونقل بدون تریلرهایش در موزه‌ای در شهر یوما ایالت آریزونای امریکا نگهداری می‌شود اما از سرنوشت VC-۱۲ و TC-۲۶۴ خبری در دست نیست.