همه فرزندان آیت الله هاشمی؛ از فائزه تا مهدی

روزنامه هفت صبح: راهی شدن مهدی هاشمی به زندان اوین پایانی بر یکی دیگر از پرونده های مهم قوه قضاییه در چند سال گذشته بود. شاید هرگز کسی باور نمی کرد پسر هاشمی رفسنجانی در فضایی چنین مسالمت آمیز با پای خود به زندان اوین بیاید تا حبس 10 ساله خود را آغاز کند.

زمانی سردار قاسمی در سخنرانی های طبق معمول آتشین خود وعده داده بود اگر فائزه هاشمی برای گذراندن حبس شش ماهه خود به اوین برود، ریشش را خواهد زد. در آن دوران یعنی سه سال پیش هنوز خانواده هاشمی دارای مصونیت محسوب می شد اما فائزه هاشمی شش ماه حبس خود را گذراند و بعد آزاد شد و اتفاق خاصی در کشور نیفتاد.


مورد مهدی هاشمی کمی پیچیده تر بود. فعالیت او در وزارت نفت در سال های ابتدایی دهه ۸۰ و سپس درگیری اش در پایگاه های حمایتی خبری و سیاسی از پدرش و دوری سه ساله اش از کشور او را به هدف متحرک رسانه ها و محافل اصولگرای رادیکال بدل ساخته بود. اظهارات نیک آهنگ کوثر در سایت خودنویس و بازگو کردن برخی گفته های مهدی هاشمی کار را بر پسر محبوب هاشمی رفسنجانی سخت کرده بود.

بازگشت او به ایران در مهر ماه ۹۱ خود به یک اتفاق بزرگ سیاسی بدل شده بود. همه خانواده هاشمی به استقبالش رفتند و حمایت همه جانبه از او را به رغم اتهاماتی در مورد معاملات نفتی با توتال و پرونده کرسنت و حاشیه های فعالیت سیاسی او در سال ۸۸ اعلام کردند. ۲۸ جلسه دادگاه در طی سه سال عاقبت به حکم روز ۲۱ خرداد ۹۴ ختم شد که مهدی هاشمی را به ۱۰ سال زندان محکوم کرده بود.

مهدی هاشمی و پدرش هرگز این حکم را قبول نکردند و آیت الله هاشمی رفسنجانی و همسرش خانم عفت مرعشی بارها بر بی گناهی پسرشان تاکید داشتند اما از آن سو اصولگرایان رادیکال حبس مهدی هاشمی را موفقیتی در پازل مواجهه با جبهه اعتدالیون و اصلاح طلبان می دانستند.

تسلیم مهدی هاشمی و خانواده متنفذش به حکم دادگاه پیروزی بزرگی برای قوه قضاییه و نظام سیاسی ایران و حتی آیت الله هاشمی رفسجانی است. پسر محبوب او به زندان می رود. او که قدیمی ترین یار انقلاب بوده است و حالا هم در مسند رییس جمع تشخیص مصلحت است دعایی در گوش پسر خواند و او را همراه با بدرقه برادران و خواهرانش راهی اوین کرد. چه کسی باور می کرد؟


حالا با پایان پرونده مهدی هاشمی، قوه قضاییه به ریاست آیت الله لاریجانی، مجموعه ای از پرونده های سنگین و غیرقابل باور را به سرانجام رسانده اند. حالا در اوین معاون اول رییس جمهور در دولت دهم دوران مجازات خود را باز هم به خاطر جرم های اقتصادی می گذراند و بابک زنجانی و حمیدرضا بقایی در انتظار آغاز محاکمات شان هستند و قاضی مرتضوی هم با دلهره در ادامه محاکمات خود را پی می گیرد...

«بعدازظهر روز گذشته مهد ی هاشمی برای اجرای حکم ۱۰ سال حبس، خود را به اوین معرفی کرد. رسیدگی به پرونده مهدی هاشمی در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه و با برگزاری بیش از ۲۰ جلسه صورت گرفت و بر اساس حکم دادگاه بدوی او به حبس، جزای نقدی، رد مال و انفصال از خدمات دولتی محکوم شده است.»

همین خبر چند خطی روز گذشته مانند بمب خبری در میان رسانه ها و کاربران شبکه های اجتماعی صدا کرد و دست به دست میان مردم می چرخید.

مهدی هاشمی که چهارمین فرزند آیت الله هاشمی رفسنجانی است از گذشته دور تاکنون همواره مورد انتقاد مخالفان هاشمی رفسنجانی بود... او حالا در زندان است و باید ۱۰ سال را در آنجا سپری کند. مهدی رفسنجانی تا در زندان اوین توسط محسن، یاسر و فاطمه هاشمی و مادرش عفت مرعشی مشایعت شد، انبوهی از خبرنگاران اطراف او را احاطه کردند، عکس های فوتوژنیک انداخت و برخی خبرگزاری های اصولگرا دست روی این نکته گذاشتند که کفش های او با فاطمه هاشمی ست هستند!


مهدی هاشمی پس از ورود به زندان هم یک بیانیه خواند. او در این بیانیه گفت: «ملت بزرگ و فهیم ایران اکنون که براساس حکم محاکم قضایی برای تحمل کیفری... مهیا گشتم، به عنوان یک عضو بزرگ خانواده انقلاب اسلامی که همواره در خدمت انقلاب و نظام جمهوری اسلامی بوده و خواهم بود، به منظور صیانت و دفاع از حیثیت و شخصیت مبارز و نستوه یار دیرین و وفادار حضرت امام خمینی (ره) و همراه و وفادار همیشگی مقام معظم رهبری، پدر مظلوم و بزرگوارم، با توجه به عدم پذیرش درخواست اینجانب مبنی بر علنی برگزار شدن دادگاه، بار دیگر درخواست اجازه پخش کامل و بدون حاشیه کلیه جلسات محاکمه اینجانب از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را دارم و امیدوارم که این تقاضا مورد پذیرش واقع شود و رجاء واثق دارم که این اقدام از سوءاستفاده افراد افراطی و مغرض و ضربه زدن به یکی از ارکان مهم جمهوری اسلامی پیشگیری خواهد کرد.»

در ادامه برخی فعالیت های پنج فرزند آیت الله هاشمی رفسنجانی را مرور می کنیم.


فرزند اول؛ فاطمه هاشمی

او بزرگترین فرزند خانواده رفسنجانی است که در سال ۱۳۳۸ متولد شد. فعالیت های سیاسی او نسبت به سایر فرزندان خانواده هاشمی کمتر است اما در طوفان بی امان حاشیه های خانواده رفسنجانی، هر از گاهی او هم وارد این حیطه می شود و تا به حال چند گفتگوی اساسی داشته است.

با این وجود فاطمه هاشمی تلاش می کند بیشتر در حوزه های دیگری مانند پزشکی فعال باشد. او نیز مانند خواهر کوچکتر خود عروس خانواده لاهوتی ها شد و با خواهر خود جاری شد. همسر او دکتر سعید لاهوتی است که پسر بزرگتر آیت الله حسین لاهوتی بودند که از مبارزن انقلاب بود و هاشمی رد زندان با او انس گرفته بود.

فاطمه هاشمی البته در اوایل انقلاب فعالیت بیشتری در حوزه سیاست داشت و حزب اعتدال را نیز تاسیس کرده بود؛ با این وجود او تمرکز خود را بر بیماری های خاص گذاشت و در سال ۱۳۷۳ فعالیت در بنیاد بیماری های خاص را آغاز کرد.

در سال ۱۳۷۷، فدراسیون ورزشی بیماران خاص تاسیس و تحت نظر فدراسیون ورزش های همگانی قرار گرفت. او در سال ۱۳۸۴ ریاست این فدراسیون را بر عهده گرفت. با اوج گرفتن دامنه انتقادها نسبت به خانواده رفسنجانی، در سال ۱۳۸۸ از سمت خود استعفا داد و متن گلایه آمیزی منتشر کرد.

با روی کار آمدن دولت روحانی او اعلام کرد قصد ندارد دوباره به عرصه های دولتی بازگردد اما در فروردین امسال دوباره به عنوان رییس فدراسیون بیماری های خاص انتخاب شد.

فاطمه هاشمی یک بار نیز تا چند قدمی زندان هم پیش رفت... او در شهریور ماه سال ۹۲ به اتهام انتساب مطالب خلاف واقع به روسای قوای قضاییه و مقننه به دادسرا احضار و حدود یک ماه بعد برای او قرار مجرمیت صادر و پرونده وی به شعبه اول دادگاه انقلاب ارسال و در نهایت دادگاه فاطمه هاشمی در دی ماه همان سال برگزار شد.

خبرهای دادگاه او برخلاف خبرهای دادگاه برادرش چندان رسانه ای نشد و در نهایت یکی از وکلای او اعلام کرد که فاطمه هاشمی به شش ماه حبس تعزیری محکوم شده که اجرای آن به مدت دو سال معلق شده است.

فرزند دوم؛ محسن هاشمی

محسن هاشمی یکی از مشهورترین فزندان آیت الله رفسنجانی محسوب می شود و متولد سال ۱۳۴۰ است. او بیشترین تمرکز خود را روی فعالیت های عمرانی و اجرایی گذاشت و البته نسبت به سایر اعضای خانوده خود معمولا انتقادهای کمتری را متحمل می شد.

محسن هاشمی با وجود آن که در انتخابات شورای شهر سال ۹۲ رد صلاحیت شد اما به عنوان یکی از گزینه هیا اصلی اعضای شورای شهر برای شهرداری تهران انتخاب شد. اصلاح طلبان شورای شهر همه جانبه از او دفاع کردند و پیش بینی ها نشان می داد او در سال ۹۲ خواهد توانست رقیب اصولگرای خود یعنی قالیباف را کنار بزند. با این وجود در روز رای گیری برخی اعضای شورای شهر ناگهان نظر خود را تغییر دادند و در نهایت او با اختلاف یک رأی نتیجه را به قالیباف واگذار کرد.

بنابراین به نظر می رسد او نسبت به سایر برادران و خواهران خود در عرصه سیاسی کشور مقبولیت بیشتری دارد و راحت تر می تواند در مناصب مختلف حضور داشته باشد. شاید به همین دلیل بود که او ۱۳ سال ریاست هیات مدیره و مدیرعامل شرکت متروی تهران را برعهده داشت و حتی در زمان قالیباف نیز همچنان عهده دار این سمت بود.


او در نهایت در اسفند ماه سال ۱۳۸۹ با فشارهای نزدیکان دولت وقت تصمیم گرفت از مسئولیت خود استعفا دهد. او مدرک کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک خود را از دانشگاه پلی تکنیک مونترال کانادا گرفته و در گذشته در پست های مختلفی مانند رییس دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام، رییس بازرسی ویژه ریاست جمهوری و عضو هیات مدیره سازمان صنایع دفاع اشتغال داشته است.

گفته می شود در دولت یازدهم عضویت در هیات مدیره شرکت مادر تخصصی حمل و نقل ریلی کشور نیز به او واگذار شده است.

محسن هاشمی که یکی از پرکارترین فرزندان رفسنجانی محسوب می شود، همزمان یک موسسه انتشاراتی به نام دفتر نشر معارف انقلاب را اداره می کند که ناصر کتب تخصصی تالیف او و خانواده او، به ویژه دوره خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی از قبل و بعد از انقلاب اسلامی است.

محسن هاشمی همچنین رییس هیات مدیره اتحادیه قطارهای شهری کشور بوده و ریاست هیات مدیره انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران را هم برعهده داشته است.

فرزند سوم؛ فائزه هاشمی

بدون شک فائزه هاشمی نیز مانند مهدی، یکی از فرزندان جنجالی آیت الله رفسنجانی به حساب می آید. او برخلاف محسن و یاسر، چهره ای به شدت رسانه ای است و خودش نیز فعالیت های گسترده ای داشته است. اگر نام فائزه رفسنجانی را در اینترنت جستجو کنید، با انبوهی از مصاحبه و گفتگوهایی جنجالی و بی پرده از او روبرو خواهید شد که بدون هیچ محافظه کاری سیاسی، نقطه نظرات خودش را بیان می کند. رویه ای دقیقا برخلاف پدرش که در اکثر برهه های سیاسی سکوت مصلحتی را به جنجال رسانه ای ترجیح می داد.

همین حاشیه ها در آخر کار دست فائزه داد و مدت شش ماه را در زندان گذراند. او در مورد دوران زندان خود گفته: ««خیلی دوره خوبی بود. با افراد بسیاری از نزدیک آشنا شدم. هر کدام یک تاریخ بودند. تاریخ گویا یک تجربه جدیدی بود. دوره مفیدی برایم بود. مطالعاتم بیشتر شد. بحث ها و برنامه هایی که داشتم اینها همه خوب بود. دوران مفید و پربار و دوست داشتنی بود.


در بند زنان زندان سیاسی بیشتر از ۳۰ نفر خانم بودیم. آنجا در داخل زندان بین زندانیان دموکراسی حاکم بود. همه چیز براساس رأی گیری، بحث و مشاوره انجام می شد. هر کاری می خواستیم بکنیم بر اساس نظر جمع بود. فضای خیلی خوبی بود. شما هر چقدر درباره این چیزها بخوانید یا بشنوید تا زمانی که تجربه نکنید، متوجه نخواهید شد. برای خود من چنین بود. من آن دوره را خیلی دوست داشتم. دو بار می خواستند به من مرخصی بدهند و از شر من خلاص شوند که نپذیرفتم.»

او هم در سیاست فعال بود، هم در ورزش و هم در مطبوعات. فائزه هاشمی در سال ۱۳۷۷ اولین روزنامه مربوط به زنان یعنی روزنامه زن را منتشر کرد و مدیر مسئول آن بود که در نهایت توقیف شد. در دوره پنجم مجلس شورای اسلامی نیز با رأی بالایی نماینده مردم تهران شد و نماینده دوم تهران در مجلس پنجم بود. همچنین از سال ۱۳۶۹ ریاست فدراسیون اسلامی ورزش زنان را برعهده داشت که تا سال ۱۳۹۰ ادامه پیدا کرد. دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد و همچنین حکم دادگاه او در سال ۱۳۹۰، مهر پایان موقتی است بر فعالیت های او. طبق این حکم فائزه هاشمی به پنج سال محرومیت از فعالیت های سیاسی، فرهنگی و مطبوعاتی محکوم شد.

مهدی هاشمی؛ فرزند چهارم

چهارمین فرزند آیت الله رفسنجانی و پرحاشیه ترین آنها، متولد سال ۱۳۴۸ است و عمده فشارهای سیاسی بر روی هاشمی رفسنجانی نیز مربوط به همین پسر او است. در هر برهه زمانی که به نظر می رسید گروهی از سیاسیون قصد دارند فشارها بر روی آیت الله هاشمی رفسنجانی را افزایش دهند، فشارها بر مهدی هاشمی نیز بیشتر می شد.

او با دختر عموی خود فرشته هاشمی ازدواج کرده و دو پسر به نام های فؤاد و یاسین دارد و در سال های پایانی جنگ ایران و عراق، مدتی نیز در جبهه حاضر شده بود.

در همه انتخابات های جنجالی او عهده دار مسئولیت نامزدها و کاندیداهای مقابل اصولگرایان بود. از انتخابات سال ۱۳۸۴ در ستاد انتخاباتی پدرش اکبر هاشمی رفسنجانی فعالیت می کرد تا انتخابات سال ۱۳۸۸ نیز به عضویت کمپین اصلی کاندیدای اصلی رقیب احمدی نژاد درآمد و کمیته صیانت از آرا را تشکیل داد.

از اینجا به بعد اوضاع برای مهدی هاشمی به شکل دیگری گذشت و حتی در اعترافات برخی از سیاستمداران، در حوادث انتخابات سال ۱۳۸۸ از مهدی هاشمی به عنوان یکی از خط دهندگان نام می بردند. البته از سال ۸۶ زمزمه های انتقادها در مورد مهدی هاشمی روز به روز بلند و بلندتر می شد. در سال ۲۰۰۷ مدیرعامل و چند کارمند شرکت نفتی توتال، توسط مقامات قضایی فرانسوی به اتهام پرداخت حدود ۶۰ میلیون یورو رشوه به مقامات ایرانی برای مشارکت در احداث میدان گازی پارس جنوبی بازداشت شدند و نام مهدی هاشمی به عنوان فردی که بخشی از این مبلغ را دریافت کرده، مطرح شد.

توتال در سال ۱۹۹۷ به همراه شرکت گازپروم روسیه و پتروناس مالزی در مناقصه احداث این میدان گازی پیروز شده بود و در سال ۲۰۰۴ پلیس سوئیس متوجه شده بود که حدود ۷.۸ میلیون یورو از اموال شرکت توتال به حساب یک ایرانی مقیم سوئیس واریز شده که به گفته رسانه های فرانسوی از کارمندان مهدی هاشمی رفسنجانی بوده است.


با وجود آن که این ادعاها هیچ زمان تایید نشد اما زمینه را برای فشار بیشتر بر روی او مساعدتر کرد. او که در گذشته مسئولیت های دیگری در وزارت نفت مانند ریاست سازمان بهینه سازی مصرف سوخت را برعهده داشت، در شهریورماه سال ۱۳۸۸ از ایران خارج شد. توضیحی که در آن زمان از سوی آیت الله هاشمی رفسنجانی، خانواده مهدی هاشمی و نزدیکانش عنوان می شد، خروج او از کشور برای سر و سامان دادن به شعب خارج از کشور دانشگاه آزاد اسلامی و تحصیل مهدی در مقطع دکترا در دانشگاه آکسفورد بود.

با افزایش فشارها و تشکیل دادگاه، او در تاریخ دوم مهر ۱۳۹۱ به ایران بازگشت. در فرودگاه مورد استقبال محسن، یاسر و فاطمه هاشمی قرار گرفت. همچنین نماینده دادستانی تهران نیز با حضور در فرودگاه، اقدام به ابلاغ احضاریه به حضور در دادستانی تهران به او کرد.

پس از برگزاری ۲۸ جلسه دادگاه، حکم او سرانجام در ۲۱ خرداد ماه ۱۳۹۴ اعلام شد. حکم او به نقل از خبرگزاری فارس به این شرح است: «بر اساس ماده ۵ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، نامبرده متهم به اخذ رشوه و اختلاس ۶۰۰ میلیون تومانی بود که بر اساس این ماده قانونی، وی به ۱۰ سال حبس، رد مال ۶۰۰ میلیونی و ۱.۲ میلیارد تومان جزای نقدی و همچنین انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم شد.

بر اساس ماده ۳ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، این فرد متهم به ارتشاء به مبلغ پنج میلیون و ۲۰۰ هزار دلار بود که بر تاساس همین ماده قانونی به ۱۰ سال حبس، رد مال به مبلغ ۵.۲ میلیون دلار و جزای نقدی معادل همان مقدار (۵.۲ میلیون دلار) و انفصال دائم از خدمات دولتی به همراه ۵۰ ضربه شلاق محکوم شد. براساس ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی، نامبرده به پنج سال حبس محکوم شد. با رعایت ماده ۱۴۳۴ قانون مجازات اسلامی در مقام اجرا، اشد این احکام که همان ۱۰ سال است، اجرا خواهد شد.»

یاسر هاشمی؛ فرزند پنجم

او که متولد سال ۱۳۵۰ است، ترجیح داده از حاشیه های سیاسی به دور باشد و فعالیت های خود را بیشتر در زمینه های اقتصادی گسترش دهد. در موارد سیاسی موضع او معمولا سکوت است و از کنار آنها به آرامی عبور می کند. خیلی هم کم تن به گفتگو و مصاحبه می دهد.

در سایت هواداران یاسر هاشمی در شرح فعالیت های او آمده است: «یاسر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی) رییس دفتر هیات امنای دانشگاه آزاد و رییس دفتر اکبر هاشمی رفسنجانی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت است. یاسر هاشمی کوچکترین فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی است.


او تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان نیکان و تحصیلات دانشگاهی را در دانشگاه تهران و علم و صنعت گذرانده و دارای مدرک فوق لیسانس MBA از دانشگاه علم و صنعت است. یاسر در زمان ریاست محمد دادکان بر فدراسیون فوتبال، مشاور اقتصادی فدراسیون فوتبال بود. نام وی در سال ۱۳۹۲ به عنوان یکی از کاندیداهای تصدی وزارت ورزش و جوانان در کابینه حسن روحانی مطرح شد.

در وب سایت رسمی اکبر هاشمی رفسنجانی آمده است که در دورانی که ایران نیازمند واردات پنیر بود و کسی به کار کردن در اینگونه صنایع علاقه نداشت، یاسر هاشمی برای خودکفایی صنعت پنیر ایران با غلامرضا فروزش، وزیر سابق جهاد سازندگی در این زمینه همکاری داشت.»

برخی خبرگزاری های خارجی و اصولگرا اما از فعالیت های دیگر او در زمینه پرورش اسب، واردات و صادرات در زمینه خرید و فروش غذای بچه، آب معدنی و ماشین آلات صنعتی خبر می دهند که هیچ گاه به طور رسمی تایید نشده است.

نکته

مهدی هاشمی در آخرین پست فیس بوکی خود چه نوشت؟

مهدی هاشمی در صفحه فیس بوک خود نوشت: «آخرین پست فیس بوک را در شرایطی می نویسم که تا ساعاتی دیگر با وجود عدم دریافت اجراییه، خود را برای اجرای احکام زندان اوین معرفی می کنم. این درگاه ارتباطی با شما باز خواهد ماند و پرینت همه پیام ها و نظرات توسط یکی از اعضای خانواده در ملاقات های هفتگی به اطلاعم خواهد رسید و به فراخور ضرورت پاسخ خواهم داد. یک پست مفصل هم درباره روند دادگاه نوشته ام که به زودی منتشر خواهد شد. گاهی هم عکس یا موضوعی خاص که به ذهنم می رسد یا خاطره ای از زندان را می دهم در فیس بوک بگذارند تا بدانید زندان اوین چگونه روزی میزبان پدر است و روزی پسر. با این تفاوت که اوین گویا ماندگار است و از میان ما نمی رود...»

پدر به پسر چه گفت؟

در روز گذشته هر لحظه تصاویر و فیلم های جدیدی مربوط به زندان رفتن مهدی هاشمی منتشر می شد. یکی از این فیلم ها مربوط به خداحافظی آیت الله هاشمی با فرزندش است که پایگاه اطلاع رسانی دفتر او آن را منتشر کرد.


در این ویدئوی کوتاه آیت الله هاشمی برای فرزندش دعا می خواند و همچنین به فرزندش گفته است: «من به روشنی می بینم که انشاءالله به زودی سالم و با نشاط بیرون می آیی و وارد جامعه می شوی، برای خدمت. خداوند اجر زحمات طولانی ات را فراموش نخواهد کرد. جامعه هم بحمدالله تاکنون متوجه شده و بیشتر متوجه خواهد شد که بر تو ظلم رفت.»