معرفی ایرانیان موفق در سال ۹۰ (۱)

هفت صبح: جامعه علمی ایران در حالی سال 91 را آغاز کرد که به رغم تمامی مشکلات، کمبودها و محدودیت ها، موفقیت ها و دستاوردهای ارزشمندی را در عرصه های گوناگون علمی و پژوهش به دست آورده است.

تداوم روند رشد کمی و کیفی تولیدات علمی بین المللی کشور و به موازات آن دستاوردها و موفقیت هیا باارزش و بعضا بی سابقه دانشگران و پژوهشگران ایرانی در عرصه فناوری های نوین ازجمله هوافضا، زیست فناوری و پزشکی، فناوری هسته ای، نانو فناوری و... بارقه های امیدبخش در توجه به ساختار کلان مدیریت علمی کشور چشم اندازهای امید بخشی را در افق آینده کشور گشوده که جامعه علمی ما می تواند به رغم محدودیت ها و مشکلات جدی ازجمله سهم همچنان اندک اعتبارات پژوهشی از بودجه کل کشور به مدد اصلاح و ساماندهی نظام پژوهشی و فناوری کشور و افزایش بهره وری روند کنونی حرکت پویا و بالنده خود را ادامه دهد.

به موازات پیشرفت ها و موفقیت های علمی صورت گرفته در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی مختلف کشور، دانشگران ایرانی مقیم خارج نیز طی یک سال اخیر توفیقات علمی فراوانی داشتند که بارها و بارها نام های آشنای ایرانی را در صدر اخبار علمی رسانه های غربی قرار داده اند. در این هفته و در بخش گزارش تصویری، مروری گذرا می کنیم بر منتخبی از دستاوردهای پرشمار محققان ایرانی مقیم خارج که بازتاب گسترده ای در خبرگزاری ها و رسانه ها و پایگاه های علمی جهان داشته اند.

ساخت نمایشگر تاشوی دوطرفه با قابلیت تغییر شکل و اندازه:




همگام با پیشرفت فناوری های تعاملی جهان، دانشمند ایرانی دانشگاه فنی «دارمشتات» آلمان و همکارش موفق به ساخت یک صفحه نمایش تاشو شدند. دستاورد «دکتر محمدرضا خلیل بیگی» و «دکتر اشتایمل» موسوم به «من را تا کنید» شامل یک صفحه لمسی دوطرفه تاشو است که نمایی شبیه به یک کتاب دارد. این دستگاه با هدف کمک به افرادی که همیشه با اطلاعات در ارتباطند، ساخته شده تا بتوانند به راحتی به اطلاعات دسترسی داشته و به کارهای مرتبط با آن بپردازند. تبلت تاشو قادر به ارائه امکانات تعاملی برای نوشتن و همچنین نمایش های تصویری و طراحی است.

گوش کردن به صدای مغز افراد لال:


گروهی از دانشمندان عصب شناسی دانشگاه های برکلی و جان هاپکینز که محققی ایرانی نیز عضو آن بود، موفق به رمزگشایی فعالیت الکتریکی لوب تمپورال مغز در زمان شنیدن صدا توسط انسان شده اند که در آینده ممکن است به شنیدن صدای مغزی انسان های ناتوان از صحبت منجر شود. نیما مسگرانی، محقق پسادکتری دانشگاه برکلی و همکارانش موفق شدند براساس ارتباط میان صوت و فعالیت مغزی، کلماتی شنیده شده را از فعالیت لوب تمپورال پیش بینی کنند. بازسازی گفت و گوهای تصویری از فعالیت های مغزی به ویژه در درمان بیمارانی که مکانیزم سخنگویی خود را در اثر سکته یا بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک از دست داده اند، بسیار حائز اهمیت است.

ارتقای حسگرهای گرافنی:


محقق ایرانی دانشگاه ایلینویز و همکارانش دریافته اند افزایش نقص های ساختاری در گرافن می تواند عملکرد آن را به عنوان یک حسگر شیمیایی بهبود بخشد. هدف «امین صالحی خوجین» و دو همکارش درک عوامل محدودکننده حساسیت رزیستورهای شیمیایی گرافنی دوترمینالی ساده و مطالعه این امر در ابزارهای ارزانی بوده که توسط رسوب دهی شیمیایی بخار ساخته می شوند. نتایج این تحقیق می تواند در تولید حسگرهای گازی ارزان برای کاربردهای مختلف همچون تولید انرژی، سیستم های امنیتی و تشخیص پزشکی به کار رود.

هدایت صندلی چرخدار با نوک زبان:


محقق ایرانی دست به ساخت یک دستگاه بی سیم و قابل پوشش زده که به مبتلایان به جراحت های ستون فقرات کمک می کند بدون کمک دیگران به هدایت ویلچر برقی خود با زبان بپردازند. سیستم رانش با زبان «میثم قوانلو»، دانشیار موسسه فناوری جورجیا که شبیه به یک نگهدارنده دندانی دارای حسگر است با یک مغناطیس روی زبان کنترل شده و کاربران خود را به مرحله جدید از استقلال چه در ارتباط و در حمل و نقل هدایت می کند. در نسخه اخیر برخلاف نسخه های پیشین با انتقال حسگرها به درون دهان این مشکل رفع شده و سیستم رانش با زبان با پایداری مکانیکی و سهولت چشمگیر حاصل شده است.

دستیابی به خواص جدیدی از پیزو الکتریک برای ساخت نانو مواد:


محقق ایرانی دانشگاه نورث وسترن و همکارانش، خواص پیزوالکتریک جدیدی برای ناتوسیم نیترید گالیم یافته اند که می تواند در ساخت نانوادوات مورد استفاده قرار گیرد. نتایج تحقیق «مجید میناری» و همکارانش در دانشکده مهندسی «مک کرومیک» دانشگاه نورث وسترن بسیار موردتوجه قرار گرفته به ویژه اینکه اخیرا ثابت شده که از نیمه هادی های نیترید گالیم می توان در ساخت نسل جدید نانوژنراتورها استفاده کرد که قادرند انرژی مکانیکی مانند حرکت زیست مکانیکی را به جریان الکتریسیته تبدیل کنند. نیترید گالیم در عناصر اپتوالکتریک نظیر لیزرهای آبی و در نتیجه در دیسک های بلوری و دیودهای نشر نور (LED) به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.

نانو دینامیت، انقلابی در تولید انرژی:


استاد ایرانی دانشگاه RMIT استرالیا موفق به ارائه دستاوردی جدید در حوزه ذخیره انرژی و تولید نیرو شده که در آن میزان انرژی تولیدی به نسبت اندازه منبع، سه تا چهار برابر بهترین باتری های لیتیوم یون کنونی است. دکتر کوروش کلانترزاده، دانشیار دانشکده مهندسی برق و رایانه RMIT با همکاری مایکل استرانواز گروه پژوهشی نانوفناوری موسسه فناروی ماساچوست با اندازه گیری شتاب یک واکنش شیمیایی درون یک نانو لوله دریافتند این واکنش منجر به تولید نیروی می شود. تحقیقات آنها با عنوان «نانو دینامیت: نانو لوله های پوشیده شده از سوخت با توانایی ارائه نیرو در کوچک ترین سیستم ها» در مجله IEEE Spectrum منتشر شده است.

حذف کم خطر کیست گردن با شیوه ابداعی:



جراح جوان ایرانی موفق به ابداع شیوه جدید حذف کیست مجرای تیروگلوس با حداقل تهاجم شده که یک جراحی با حداقل آسیب را به بیماران عرضه می کند. دکتر بابک لاریان. رئیس مرکز جراحی پیشرفته سر و گردن «بورلی هیلز» کالیفرنیا که در زمینه شیوه های جراحی غیرتهاجمی و درمانی بیماری های ناحیه سر و گردن ازجمله جراحی تیروئید کتومی با حداقل تهاجم، جراحی غیرتهاجمی حذف غدد پاراتیروئید و جراحی غیرتهاجمی پاروتید کتومی تخصص دارد. در شیوه جدید موفق به حذف کیست مجرای تیورگلوس به شکل سرپایی شد. کیست تیرو گلوس، شایع ترین توده مادرزادی گردن در کودکان است.

ساخت ابرچسب زیستی با الهام از باکتری:


محقق ایرانی دانشگاه آکسفورد و همکارش با الهام از عملکرد باکتری عامل بیماری «خوره» موفق به ساخت نوعی چسب قدرتمند شدند که قادر به چسباندن مولکول ها به شکلی جدانشدنی به یکدیگر بوده و چشم انداز جالبی را برای فناوری زیستی و نانوفناوری پیش رو دارد. بیژن ذاکری با همراهی دکتر «مارک هوارث» از دپارتمان بیوشیمی دانشگاه آکسفورد با الهام از شیوه اتصال باکتری Streptococcus Pyogenes به سلول های انسانی با استفاده از پروتئین خود دست به ساخت این چسب زده اند. در این شیوه، مولکول ها بدون نیاز به شیوه های مورد استفاده در اتصال مولکول های زیستی به هم متصل می شوند.