خواندنی ها با برترین ها (۲۲)

برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها معرفی رمانی از جی. ام. کوتزی، درس نامه کارگردانی آیزنشتاین، کتابی از آنتوان دوسنت اگزوپری و... خواهید خواند.

پسرانگی

• جان مکسول کوتزیه
• ترجمه ی شهلا طهماسبی
• نشر کتاب پنجره
• چاپ اول: 93

جان مکسول کوتزیه به سال ۱۹۴۰ در کیپ تاون افریقای جنوبی به دنیا آمد. او تا کنون برای دو کتاب برندهی جایزه ی ادبی من بوکر شده است: زندگی و زمانه ی مایکل ک و رسوایی. از دیگر آثار ادبی او می توان از کتاب های در انتظار بربرها، ارباب سن پترزبورگ، عصر آهن، پسرانگی و جوانی نام برد. کوتزیه در سال ۲۰۰۳ برنده جایزه ی نوبل ادبیات شد.

در پسرانگی، جان مکسول کوتزیه دوباره پا به افریقای جنوبی نیم قرن پیش می گذارد. تا از حال و هوای درونی اش بگوید و از کودکی اش بنویسد. راوی نوجوان ماجرای پسرانگی در مرکز ناحیه ی کوچکی در افریقای جنوبی بزرگ شد. با پدری که شاید در ظاهر سرمشقش بود اما در دل وقعی به او نمی نهاد، و مادری که او هم از جان و دل می پرستیدش و هم مایه ی بیزاری اش می شد.

راهش را در دنیایی پیش گرفت که قوانین بی چون و چرا بودند، اما او می دانست که باید مطیع باشد. در این دنیای ضد و نقیض، پسرانگی ما را به شیوه ای بی واسطه و به یاد ماندنی با دلواپسی ها، شادی ها و هراس های دوران کودکی او همراه می کند. کوتزیه در اینجا با نگاهی جوینده اما بی طرف ردپای کودکی اش را دنبال می کند- شاید تا خود را باز شناسد.

قدرت پنهان زیبایی (چرا خوشبختی در نگاه تماشاگر نهفته است؟)

• جان آرمسترانگ
• ترجمه ی سهیل سمی
• انتشارات ققنوس
• چاپ اول: ۹۳

اگر تجربه ی زیبایی را جدی تلقی کنیم، روان شناسی تکاملی به طور حتم پیام مهمی دارد. عشق به زیبایی یکی از ویژگی های عمیق تجربه ی بشر است. زیبایی همه جا در هر زمانی- چون غذا و رابطه ی جنسی- برای مردم منبع لذت بوده است و دقیقاً همین ویژگی های فراگیر و عمیقاً ریشه دار تجربه بشر است که روان شناسی تکاملی به بهترین نحو آن ها را شرح می دهد. در روان شناسی تکاملی به بهترین نحو آن ها را شرح می دهد. در روان شناسی تکاملی ویژگی های بنیادین ذهن تحت فشارهای [میل به] بقا شکل می گیرند.....

روان شناسی تکاملی به آسانی وابستگی به زیبایی را به اشکال مختلف در خدمت بقای انسان دانسته، و، از این رو، این وابستگی را به مثابه ی یکی از قابلیت های بنیادین ذهن بشر نهادینه شده تلقی کرده اند.

این کتاب مصور، به زبان خودمانی و روشن و با کمک گرفتن از مثال های گویا، اهمیت و جایگاه زیبایی را در زندگی ما عیان می کند و ما را به دقت در جهان پیرامون و بازنگری در آن چیزهایی که از کنارشان می گذریم فرا می خواند.

درس های کارگردانی ایزنشتین

• ولادیمیر نیژنی
• ترجمه ی عباس اکبری
• انتشارات نیلوفر
• چاپ اول: ۹۳

این کتاب به قلم ولادیمیر نیژنی، یکی از شاگردان کلاس درس های کارگردانی ایزنشتین، در چهار فصل تنظیم شده و به شیوه ای مهندسی کارگردانی را آموزش می دهد. در هر فصل موضوعی مشخص آغاز می شود، به صورت جمعی مورد بحث قرار می گیرد و روند آموزش تحقق می یابد.

«درس های ایزنشتین نه تک گویی، که اساساً گفتگویی دو جانبه بود. این درس ها چیزهایی نبود که با حفظ کردن آموخته شود، یا مدرس قوانینی را در آن ها گنجانده باشد که باید پذیرفته شوند. این درس ها شکل تفحص به خود می گرفت. معلم و شاگردان با هم، دست به سفری مشترک برای کشف حقایق می زدند و وقتی به صورت منطقی حقایق می رسیدند، این حقایق بر ذهن دانشجویان حک می شد»

دموکراتیک شدن فرهنگ

• کارل مانهایم
• ترجمه ی پرویز اجلالی
• نشر نی
• چاپ سوم: ۹۳

هر چقدر علیه فرهنگ مدرن سخن بگوییم، یک حسن او فراموش نمی شود و آن هم صداقتش است. فرهنگ های دیگر شاید آرمان های والاتر، مدینه فاضله های جذاب تر، یا واقعیت های رنگارنگ تری مطرح کرده باشند، یا در ظرایف و لطایف فرهنگی غنای بیشتری از خود نشان دهند، اما عصر مدرن همه ی آنها را برای رسیدن به حقیقت بدون آرایش و عادی از کذب فدا کرده است و به همین دلیل است که همه ی فاصله گذاری ها را کنار می گذارد.

فرد در این فرهنگ می خواهد خودش باشد، همان طور که واقعاً هست نه آن طور که پایگاه اجتماعی اش نشان می دهد. و این همان اوجی است که فرد مدرن ممکن است بدان دست یابد، نارضایتی از آن نوع رابطه با خویشتن که توسط جامعه تعیین شده است. البته رسیدن به این تعالی بی هزینه نیست. اول از همه احساس امنیت بر باد می رود،....

دژ

• آنتوان دوسنت اگزوپری
• ترجمه ی پرویز شهدی
• نشر به سخن
• چاپ اول: ۹۳

اگزوپری در سال ۱۹۲۹ قراردادی با موسسه ی انتشاراتی گالیمار امضاء کرد که به موجب آن باید هفت رمان برای این موسسه می نوشت این هفت رمان عبارت بودند از: پیک جنوب، زمین آدم ها، پرواز شبانه، نامه به یک گروگان، شازده کوچولو، خلبان جنگ و دژ. اگزوپری شش عنوان اول را به تدریج نوشت و به موسسه ی گالیمار تحویل داد. اما هفتمی یعنی دژ تا سال ۱۹۴۴ نه تنها چاپ نشد، بلکه حتی به پایان هم نرسید. از نظر نگارش شش عنوان اولیه وضع شان مشخص است، اما دژ از نظر تاریخ نگارش معلوم نیست کجا می توان جا داد...

با توجه به این که دژ داستانی منسجم نیست که با روند معمولی هر رمانی نوشته شده باشد. بنابراین تاریخ نگارش آن مهم نیست به ویژه که پایانی ندارد.

این کتاب تأملات پراکنده سنت اگزوپری که فرصت آن را نیافت که انتشار آنها را ببیند.

برشی از دژ

تو هیچ نشانه ای دریافت نخواهی کرد، زیرا نشانه یا اشارتی که از خداوند طلب می کنی، جز سکوت چیز دیگری نیست. سنگ ها از ماهیت پرستشگاهی که بنا می کنند بی خبرند و نمی توانند از آن چیزی بدانند. تکه ای از پوسته هم با پوسته های دیگر درختی می سازد از چیزی با خبر نیست. نه خود درخت و نه فلان اقامتگاه که با درخت ها و اقامتگاه های دیگر ملکی را تشکیل می دهند. تو هم از خدا چیزی نمی دانی، زیرا ماهیت پرستشگاه با سنگ و درخت با پوسته باید آشکار می شد، موضوعی که هیچ مفهومی ندارد، چون برای سنگ هیچ زبانی برای درک کردن موجود نیست، زبان از جنس درخت است.

این بود کشفی که در سفر به سوی پروردگار نصیبم شد.