ارز دانشجویی و دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم

برترین ها: بخش سبک زندگی مجله اینترنتی برترین ها قصد دارد، سلسله مقالاتی درباره فرآیند اخذ پذیرش در مقاطع عالی تحصیلی در کشورهای مختلف جهان را برای مخاطبان خود ارائه کند. این مقالات تلاش دارد تا به صورت عملی و مصور، اصول و مبانی فرآیند اقدام برای اخذ پذیرش تحصیلی در مقاطع فوق لیسانس و دکترا در دانشگاه های مختلف جهان را آموزش دهد. با توجه به اشتیاق گسترده جامعه جوان ایران برای کسب تجربه تحصیل و تحقیق در مقاطع عالی در دانشگاه های آسیا، اروپا و آمریکا و تخصصی بودن این موضوع، بخش سبک زندگی برترین ها هر هفته موضوعات مختلف مربوط به این فرآیند را به جامعه مخاطبان عزیز سایت ارائه می کند. امیدواریم مخاطبان برترین ها و کلیه عزیزانی که این محتوا ها را مشاهده می کنند، به راحتی بتوانند خود و دیگران را در امر پذیرش تحصیلی و اخذ بورسیه یاری دهند.


در این شماره، به مساله مهم دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم جهت تحصیل در خارج از کشور می پردازیم.

ارز دانشجویی و دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم

برای متقاضیان تحصیل در مقاطع فوق لیسانس و دکترا در خارج از کشور، همواره موضوع تایید مدارک تحصیلی آن ها توسط وزارت امور خارجه و اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. بسیارند دانشجویانی که دوره های مختلف را در دانشگاه های خارچ از کشور سپری کرده اند، اما پس از اتمام دوره، مدارک تحصیلی آن ها به تایید کارشناسان اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم نرسیده است و گواهی مدرک معادل برای این افراد صادر نشده است.

عدم تایید مدارک فوق لیسانس و دکترای دانشجویانی که در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی خارچ از کشور تحصیل کرده اند به این معنا هست که موسسه یا دانشگاهی که مدرک را صادر کرده است، صلاحیت علمی و عملی لازم برای تدریس رشته مورد نظر را بر اساس استانداردها و معیارهای اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم نداشته است یا اینکه بر اساس استانداردهای وزارت علوم ایران، آن مرکز علمی خارجی، هنوز در فرآیند ارزشیابی قرار نگرفته است.

این موضوع سبب می شود تا شما در صورتی که از دانشگاهی که مورد تایید لیست اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم ایران نیست، مدرکی دریافت کرده اید، نتوانید گواهی معادل آن را در تهران دریافت کرده و بتوانید بر اساس آن کار کنید، مقاطع بالای تحصیلی را در داخل بگذرانید، به استخدام دولتی نائل شوید، عضو هیات علمی دانشگاه شوید یا در شرکت های نیازمند مدرک دانشگاهی معتبر برای اخذ رتبه از سازمان مدیریت، عضو هیات مدیره شوید.

این ها بخشی از چالش هایی است که عدم تایید مدارک شما از دانشگاه های خارج از لیست اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم به ارمغان می آورد. اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم، لیست بلند بالایی از هزاران دانشگاه و موسسه آموزش عالی در سراسر جهان دارد و بر اساس شاخص هایی، به ارزیابی دانشگاه ها و مدارک صادر شده بر اساس رشته های مختلف پرداخته است. این فهرست در نشانی مربوطه ۱ قابل دسترس است.

این پرتال در ادرس http://grad.saorg.ir/Credential-Evaluation-Book در دسترس می باشد و تصویر صفحه نخست آن در زیر قابل مشاهده می باشد.


همان طور که ملاحظه می کنید، اطلاعات مربوط به دانش آموختگان خارج از کشور و کتاب نظام ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاه های خارج از کشور در این پرتال رسمی ارائه شده است و پاسخگوی نیاز مخاطبان می باشد. از طریق بخش :تماس با ما" نیز می توانید سوالات خود را مطرح کرده و از مسئولان مربوطه پاسخ دریافت کنید. همان طور که ملاحظه می کنید، وزارت علوم برای رتبه بندی و ارزشیابی مدارک تحصیلی صادر شده در خارج از کشور، ۵ گروه زیر تعریف کرده است :

گروه الف - عالی

گروه ب - خوب

گروه ج - متوسط

گروه د - ضعیف

گروه ه _ خیلی ضعیف

دانشگاه های مطرح جهان در کشورهای مختلف، معمولا در گروه الف و ب قرار دارند. بنابراین اگر دانشگاه مورد نظر شما در گروه ج یا د بود، بدانید که دانشگاه از نظر علمی در شرایط ممتازی نیست و بهتر است دانشگاه های ردیف الف و ب مد نظر شما قرار بگیرد. در صورتی که دانشگاه مد نظر شما در گروه ه قرار گرفت، بدانید که احتمال تایید مدرک تحصیلی شما بعد از فارغ التحصیلی تقریبا صفر است.

البته این گونه نیست که فکر کنیم ملاحظات سیاسی یا فرهنگی خاصی در تنظیم چنین فهرستی از دانشگاه های خارچی مورد تایید اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم دخیل بوده است و این لیست بر اساس معیارهای غیر آکادمیک تنظیم شده است. به هر حال، این اداره کل هر ساله نسبت به بروز رسانی این فهرست اقدام می کند و دانشگاه های جدیدی را به این فهرست اضافه می کند. مثلا دانشگاهی که از راه دور به شما آموزش مهندسی در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد یا دکترا می دهد و بدون پایان نامه مدرک عالی برای شما صادر می کند، قطعا نامش در این فهرست نیست و در صورتی که چنین مدرکی صادر شود، در ایران ارزیابی علمی نخواهد شد. بنابراین به شما توصیه می کنیم در صورتی که قصد دارید تا از فواید تایید مدرک تحصیلی خارجی خود در ایران استفاده کنید، حتما پیش از انتخاب و اخذ پذیرش از دانشگاه خارجی، نسبت به صلاحیت آن در این فهرست، مطلع شوید. به نظر می رسد هفت مورد زیر می تواند برای شما راهگشا باشد:

نکته ۱ : تنها در صورتی نسبت به ادامه تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور اقدام کنید که نام دانشگاه و نوع مدرک صادره برای شما در آینده، در فهرست ارزشیابی تحصیلی اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم باشد. در غیر این صورت، پیش از انتخاب دانشگاه، صلاحیت آن را با نمایندگی ایران در کشور مطبوع و کارشناسان دانشجویان خارج اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم بررسی و استعلام کنید. به همین خاطر، در دام موسساتی که در رسانه های داخلی، شبکه های اجتماعی و حتی شبکه های ماهواره ای دانشگاه خاصی را تبلیغ می کنند، قرار نگیرید و قبل از هر اقدامی ،صلاحیت علمی دانشگاه مزبور را از وزارت علوم ایران استعلام کنید.

نکته ۲ : تنها در صورتی نسبت به ادامه تحصیل در دانشگاه های خارج از فهرست ارزشیابی تحصیلی دانشگاه های خارج از کشور اقدام کنید که قصدی برای دریافت تاییدیه از نهادهای دولتی ایران نداشته باشید و قصد شما از ادامه تحصیل در این دانشگاه، مسائل دیگری جز تایید مدرک تحصیلی در ایران باشد. این موضوع را باید دانشجویان متقاضی تحصیل در مالزی، هندوستان، بلاروس، اسلواکی و اکراین در نظر داشته باشند.

نکته ۳ : قبل از انتخاب دانشگاه مورد نظر در فلان کشور جهان، به این موضوع توجه داشته باشید که مقطع تحصیلی خاصی که قصد دارید در دانشگاه مورد نظر بگذرانید، مورد تایید این فهرست باشد. بسیار اتفاق می افتد که فلان دانشگاه فقط صلاحیت علمی برای تدریس مقطع لیسانس را دارد و برای مقاطع بعدی، مورد ارزشیابی اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم قرار نگرفته است. بنابراین اگر شما در این دانشگاه مقطع فوق لیسانس یا دکترا را طی کنید، با آن که دانشگاه مورد تایید است، اما مقطع تحصیلی گذرانده شده مورد تایید قرار نخواهد گرفت و در نتیجه مدرک شما ارزشیابی تحصیلی نمی شود. مثلا اگر قصد تحصیل در دانشگاه ایتالیایی Academie di Velle Arti را دارید، مدارک صادر شده توسط این دانشگاه فقط تا مقطع کارشناسی قابل ارزشیابی می باشد. یا مثلا مدرک دکترای صادر شده توسط دانشگاه ایتالیایی باسیل ۲ ، ارزشیابی نمی شود.

نکته ۴: تایید مدرک و ریز نمرات شما در دانشگاه های خارج از کشور توسط سفارت جمهوری اسلامی در کشور متبوع، به معنای تایید نهایی مدرک تحصیلی نیست و تاییدیه سفارت، تنها گواهی مالکیت مدارک به شخص شما می باشد.

نکته ۵ : برای آن که در فرآیند ارزشیابی مدارک تحصیلی شما وقفه ای ایجاد نشود و پس از اتمام مقطع تحصیلات تکمیلی در خارج از کشور، تایید مدارک و ریز نمرات شما با کم ترین اشکال رو به رو شود، توصیه می شود که پیش از عزیمت به کشور مورد نظر، حتی اگر دانشگاه و مقطع تحصیلی شما مورد تایید اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم هست، صلاحیت فهرست واحدهایی که باید در آن کشور بگذرانید را نیز با کارشناسان مربوطه چک کنید.

این بدان خاطر است که به عنوان مثال، اگر شما ۱۵ واحد از ۱۲۰ واحد مقطع فوق لیسانس خود را زبان اسپانیایی در مقطع فوق لیسانس مهندسی فیزیک کاربردی در یکی از دانشگاه های اسپانیا بگذرانید، امکان تطبیق واحد و تایید آن توسط اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم کاهش می یابد و شاید مدرک شما، مهندسی ارزشیابی نشود و مثلا فیزیک کاربردی ارزشیابی شود. چون معمولا دانشگاه های اروپایی در مقاطع فوق لیسانس، به دانشچویان خود اجازه می دهند یک ترم را به صورت دانشجوی مبادله ای ۳ باشند و هر واحدی که علاقمند هستند در این ترم بردارند و بگذرانند. اما این قضیه بعدها در صورتی که دانشجو، استانداردهای اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم را رعایت نکرده باشد می تواند با مخاطراتی همراه شود.

نکته ۶: فهرست ارزشیابی تحصیلی دانشگاه های خارچ از کشور توسط اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم و حتی وزارت بهداشت، فهرستی تقریبا دقیق و کارشناسی شده است و بهتر است دانشگاه هایی که برای ادامه تحصیل استفاده می کنید، حتی اگر قصد تایید مدارک را در آینده توسط این وزارت خانه ها ندارید، از میان این فهرست باشد تا حتی اگر ده درصد قصد ارزشیابی مدرک خود را در داخل داشتید، با مشکلی مواجه نشوید که داستان چرا عاقل کند کاری که . . . . . می باشد!

نکته ۷: در صورتی که علاقمند به تایید مدارک تحصیلی خود در آینده توسط اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم هستید، حتما فرم تشکیل پرونده دانشجویی ایرانیان خارج از کشور را که در سایت سفارت ایران در کشور مطبوع قرار دارد، تکمیل و به نشانی سفارت ارسال کنید تا مقدمات کار شما برای کارهای بعدی فراهم شود. تخفیف در خرید بلیط هواپیمایی و خدمات کنسولی به دانشجویان ایرانی، از دیگر خدمات قابل ملاحظه برای دانشجویانی است که این فرم را تکمیل می کنند.

چند سالی است که بر اساس قوانین مصوب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، دانشجویانی که با هزینه شخصی قصد ادامه تحصیل در مقاطع فوق لیسانس و دکترا را دارند، ارز دانشجویی با نرخ مبادله ای پرداخت می شود. این سهیمه ارزی تنها به دانشجویانی تعلق می گیرد که در یکی از دانشگاه های مورد تائید فهرست اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم یا بهداشت مشغول به تحصیل بوده و مدارک آن ها به تایید نمایندگی ایران در کشور مطبوع رسیده باشد.

در صورتی که دانشجویی با هزینه شخصی خود قصد ادامه تحصیل در مقاطع عالی را در دانشگاه های مورد تایید اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم داشته باشد و نامه پذیرش (admission letter) یا گواهی ثبت نام (Certificate of registration) یا گواهی پرداخت شهریه (Statement of payment) ارائه کند، می تواند نسبت به دریافت معرفی نامه ارز اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم جهت دریافت ارز از شعب ارزی بانک های تجارت (www..tejaratbank.ir) و سامان (www..sb۲۴.com)در سراسر کشور اقدام کند .

برای اطلاع از شعبه ها و بانک های ارائه دهنده خدمات ارزی به دانشجویان خارج از کشور در سال ۱۳۹۴، همواره از بانک مرکزی یا وزارت علوم استعلام کنید. به هر حال، این معرفی نامه هر شش ماه یکبار بعد از تایید مدارک ثبت نامی متقاضی از طریق سامانه "نشا" و فقط یک بار صادر می شود و معمولا به ازای هر ماه، دانشجو می تواند هزار دلار، ارز مبادله ای دریافت کند. به دلیل آن که برای شمار گسترده ای از متقاضیان تحصیلات تکمیلی در خارج از کشور، دریافت ارز به نرخ مبادله ای از اهمیت بالایی برخوردار است و بعضا این عزیزان برای دریافت این نامه، با چالش هایی رو به رو هستند، نکات نه گانه زیر می تواند کمک شایانی باشد:

نکته ۸ : برای دریافت معرفی نامه ارزی، حتما باید از طریق سایت نشا، مدارک درخواستی را آپلود کنید.این سایت در نشانی اینترنتی نشا ۴ قرار دارد و برای استفاده از خدمات آن، ابتدا باید در این پایگاه ثبت نام کرده و شناسه کاربری دریافت کنید. خدمات مربوط به معافیت تحصیلی و دیگر تسهیلات غیر ارزی نیز در این پایگاه در اختیار حجم انبوهی از متقاضیان قرار گرفته است . همان طور که در شکل زیر ملاحظه می کنید، باید در سایت نشا با حوصله ثبت نام کرده و مدارک را بر اساس سایز و فرمت مورد نیاز، ارائه دهید. بخش سوالات متداول پرتال ،به همه پرسش های احتمالی شما پاسخ داده است.


نکته ۹ : مدارکی که برای دریافت معرفی نامه ارزی نیاز دارید، مدارکی است که در این پایگاه ارائه شده است و حتما باید اسکن این مدارک را بر اساس کیفیت و حجم درخواستی در سایت آپلود کنید و در صورت اشتباه یا ارائه اطلاعات خلاف واقع، شانس خود را برای دریافت معرفی نامه از دست می دهید یا پروسه دریافت نامه، بسیار طولانی می شود.

نکته ۱۰ : دانشجویان ترم اول که تنها پذیرش تحصیلی در اختیار دارند و ویزای کشور مطبوع را در ایران گرفته اند، نیاز به تاییدیه مدارک خود توسط سفارت ایران در کشور مطبوع را ندارند. اما برای ترم های بعدی باید مدارک آن ها به تایید سفارت برسد و سپس در سایت آپلود کنند. این به آن معنی هست که شما برای ترم اول، در صورتی که هنوز به کشور مقصد مراجعه نکرده و گواهی دانشجویی خود را به تایید سفارت ایران در کشور مقصد نرسانده اید، نمی توانید ارز دانشجویی برای ترم اول دریافت کنید. برای انجام این کار، باید پس از مراجعه به دانشگاه و کشور مقصد، نسبت به اخذ گواهی ممهور به مهر سفارت ایران اقدام کرده و ان را با پست به ایران ارسال کنید تا مراحل بعدی قابل انجام باشد.

نکته ۱۱: باید بدانید در صورتی که مدرک تحصیلی شما که در سایت نشا آپلود کرده اید، هنوز تاییدیه سفارت ایران را ندارد و شما کماکان علاقمند به دریافت معرفی نامه ارزی هستید، پس از ارائه معرفی نامه ارزی اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم به بانک های مربوطه، از شما در قبال پرداخت ارز مبادله ای، ۳۰ درصد وثیقه نقدی اخذ می شود. این وثیقه پس از آن که مدرک تحصیلی شما به تایید سفارت ایران در کشور مطبوع رسید و به شعبه ارزی بانک ارسال شد، آزاد می شود.

نکته ۱۲: دریافت نامه معرفی به بانک و دریافت ارز دانشجویی به نرخ مبادله ای، منوط به حضور دانشجو در ایران نیست و والدین وی نیز می توانند نسبت به انجام فرآیندهای مربوطه اقدام کنند.

نکته ۱۳: هر شش ماه یکبار، دانشجوی متقاضی دریافت ارز دانشجویی موظف است، کلیه مدارک ارائه شده قبلی خود را به انضمام مدارک جدید، در سایت نشا آپلود کند.

نکته ۱۴: سایت نشا برای شهریه ای که دانشجویان ایرانی به دانشگاه های خود پرداخت می کنند نیز، ارز مبادله ای پرداخت می کند. یعنی دانشجو می تواند هم برای اقامت و هم برای شهریه، ارز دانشجویی بگیرد. در صورتی که متقاضی دریافت ارز مبادله ای برای پرداخت شهریه دانشگاه می باشید، ابتدا باید شهریه دانشگاه را پرداخت کنید و گواهی پرداخت را به تایید دانشگاه و سفارت ایران رسانده و در سایت نشا آپلود کنید. حتما دقت کنید که در متن گواهی پرداخت صادر شده توسط دانشگاه، کلماتی مانند payment , paid ارائه شود و زبان نوشتاری گواهی، حتما به انگلیسی باشد. میزان ارز تخصیصی برای مدت اقامت و شهریه دانشچو، در نامه اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم قید نمی شود و این موضوع به بانک پرداخت کننده ارز دانشجویی مرتبط است.

نکته ۱۵: شعب ارزی بانک های پرداخت کننده ارز دانشجویی به دانشجویان، برای خدمات خود ۱ % کارمزد دریافت می کنند . هر از چند گاهی، میزان این کارمزد را از بانک مرکزی به نشانی : www..cbi.ir استعلام کنید.

نکته ۱۶: اداره کل امور دانش آموختگان وزارت علوم در نامه معرفی به بانک برای دریافت ارز دانشجویی، مبلغ ارزی که باید به شما اختصاص داده شود و چگونگی آن را قید نمی کند. بنابراین هیچ مسئولیتی در قبال میزان ارز قابل پرداخت به شما ندارد و این موضوع کاملا موضوعی بانکی به شمار می رود. در صورتی که با مشکلی رو به رو شدید با نشانی پست الکترونیکی : nesha.msrt@amnpardaz.com در تماس باشید.

نکته ۱۷ : طبق اطلاعیه جدید وزارت علوم، بر اساس مجموعه مقررات ارزی بانک مرکزی ج.ا.ایران شماره ۶۰/۱۰۰۷ مورخ ۹۱/۴/۸ جهت اخذ ارز دانشجویی : با عنايت به هماهنگي صورت گرفته از سوي بانك مركزي ج.ا.ا و در جهت رفاه حال شما خانواده هاي محترم و برطرف نمودن بخشي از مشكلات جابجايي و انتقال ارز دانشجويان به خارج از كشور، سازمان امور دانشجويان تصميم گرفته است تا در قالب خدمتي جديد همگام با نظام بانكي كشور نسبت به حواله مستقيم ارز مورد نياز دانشجويان خارج از كشور، به حساب دانشگاه محل تحصيل اقدام نمايد، لذا از دانشجويان و خانواده هاي محترم آنها كه تمايل به استفاده از اين خدمت جديد دارند،‌ تقاضا مي شود ضمن مراجعه به سامانه نشا و ارسال درخواست خود، تصوير برگه شهريه (كه به تاييد نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در كشور محل تحصيل رسيده است) و شماره حساب و آدرس دانشگاه محل تحصيل خود و همچنين موارد Banker, IBAN, Swift را در محل پيش بيني شده وارد نمايند.

امیدواریم مطالبی که در این بخش درباره ارز دانشجویی و اعتبار دانشگاهی که قصد apply کردن را در آینده دارید، معرفی شد، راهگشای برخی از نیازهای اطلاعاتی مخاطبان عزیز پرتال باشد. در مقالات بعدی، به موضوع مدارک داخلی مورد نیاز، مدارک بین المللی مورد نیاز متقاضیان تحصیل در خارج از کشور و معرفی فرصت های تحصیلی و تحقیقاتی در دانشگاه های اروپایی به تفکیک کشور می پردازیم.

۱. http://grad.saorg.ir/Credential-Evaluation-Book

۲. Universitả degli studi della Basilicata

۳. Exchange student

۴. http://nesha.msrt.gov.ir/nesha