خواندنی های نوروزی برترین ها

برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها به مناسب نوروز انتخاب های بیشتری پیش روی شما گذاشته ایم در این شماره معرفی شرلی رمانی از شارلوت برونته، مدخلی بر مغز آدمی، کتابی درباره ی انقلاب ایران، مصاحبه ی مفصلی با وودی آلن و... را بخوانید.

شرلی

شارلوت برونته

ترجمه ی رضا رضایی

نشر نی

چاپ اول:۹۳


بسیاری از نقادان گفته اند که رمان شرلی کشش رمان جین ایر و اصالت رمان ویلت را ندارد، اما زندگی خود نویسنده بر رمان شرلی تأثیر گذاشته است. علتش فقط حوادث غم انگیزی نبود که در کارش وقفه می انداخت (مرگ برادر و هر دو خواهر نامدارش، آمیلی و آن، در مدت نه ماه)، بلکه کشف هویت او به عنوان نویسنده ی جین ایر و موفقیت این کتاب موجب شد به ثروت و اعتباری دست یابد و مراوده ی خود با محافل فرهنگی را گسترش بدهد و مسئله «اظهار فردیت نویسنده در اثر» برایش اهمیت پیدا کند...

نکته دیگر، به گفته ی خود نویسنده، این است که شخصیت شرلی بر اساس شخصیتی واقعی ساخته و پرداخته شده است، این شخصیت واقعی هم کسی نیست جز امیلی برونته، خواهر پر آوازه ی شارلوت برونته و خالق رمان جاودانه ی بلندی های بادگیر، منتها در صورتی که امیلی برونته از سلامت جسمی و ثروت برخوردار می بود. البته بعضی از نقادان در این ادعای شارلوت برونته تردید کرده اند و ان برونته را الگوی متناسب تر دانسته اند تا امیلی برونته را.

شاید ذکر این نکته نیز مفید باشد که شرلی تنها رمان در میان چهار رمان شارلوت برونته است که دو قهرمان اصلی زن دارد، و جالب این که یکی از دو قهرمان اصلی که اسمش روی رمان گذاشته شده (شرلی) فقط در پایان بخش اول (یعنی بعد از حدود ثلث رمان) وارد صحنه می شود. به هر حال رمان شرلی برای علاقه مندان و خوانندگان آثار شارلوت برونته جذابیت های بسیار دارد و ما با چهره ی تازه ای از این نویسنده رو به رو می شویم.

سیاست های خیابانی (جنبش تهی دستان در ایران)

آصف بیات

ترجمه ی اسدالله نبوی چاشمی

انتشارات پردیس دانش

چاپ سوم: ۹۳


کتاب حاضر کوششی است برای به تصویر کشیدن مبارزات آن گروه اجتماعی ای که به واسطه ی عدم تعلق به طبقه یا قشر معینی ، مبارزات و تلاش روزمره شان برای بقاء، از دید جامعه شناسی و علوم سیاسی جدید پنهان مانده است.

حاشیه نشینان شهری، فروشندگان دوره گرد، کارگران روزمزد که همگی در این کتاب و تحت عنوان تهی دستان شهری مورد توجه قرار گرفته اند در زمره ی این گروه اجتماعی به شمار می روند تلاش روزمره و پیگیر این گروه برای بهبود وضع مسکن و معیشت، کار و درآمد، این گروه های فرودست جامعه را به اتخاذ راهکارهایی همچون همراهی و همگامی موقت با این یا آن نیروی سیاسی، تأسیس تشکیلات مستقل با عمری بیش و کم کوتاه و همچنین مذاکره و معامله با دولت و حکومت سوق می دهد. راهکارهایی که به آنان امکان پیشروی آرام برای تضمین بقای شان در جامعه ای که در آن فاقد هیچ گونه امتیازی نیستند، می دهد. همین تلاش و پیوستگی های انفعالی ای که زمینه ساز آن ها هستند تحت عنوان سیاست های خیابانی در کتاب حاضر مورد بحث قرار گرفته اند.

درآمدی کوتاه به مغز

عمار الچلبی، مارتین ترنر، شین دلمونت

ترجمه ی محمد یوسفی

نشر نی

چاپ اول: ۹۳


مغز پیچیده ترین ساختار شناخته شده است؛ نیروگاهی الکتروشیمیایی که به نحو کاملاً هدفمند، پیام هایی را به نقاط مورد نظر ارسال می کند. این اندام نرم خاکستری تقریباً یک و نیم کیلوگرمی نه فقط جایی است که جهان را تجربه و دست کاری می کنیم، بلکه جایی است که عهده دار کنترل تنفس، دمای بدن، فشار خون و هرمون ها ست. ماهیت مغز عبارت از میلیارد ها سلول عصبی است که هر یک به نحو خاصی با هزاران سلول دیگر ارتباط یافته اند.

زنده و سالم نگه داشتن این سلول ها در سراسر عمر مستلزم میزان عظیمی از مساعدت های پیچیده از جانب بقیه ی بدن و سیستمی یک پارچه از پشتیبانی حیات است. برای محافظت مغز از جهان خارج این اندام در جداره ای آکنده از یک مایع ضربه گیر شناور است و درون جعبه ای استخوانی جا گرفته....

توجه به مغز و دستاوردهای عظیمی که طی دهه های اخیر نصیب دانشمندان شده است نتایجی تأثیرگذار در همه حوزه های دانش بشری داشته است؛ از زودودن بسیاری از خرافات نزد عامه گرفته تا هشیار شدن محققان در حوزه های علوم انسانی و فلسفه. در عصر حاضر، هر مطالعه و تحقیقی که چنین دستاوردهایی را نادیده بگیرد در مقطعی ناگزیر به تصحیح مفروضات خود خواهد بود. پس خردمندانه این است که پیش از به کار بستن مغزمان در هر تحقیقی- چه علمی چه فلسفی- ابتدا با آن آشنا شویم! این کتاب مدخلی است بر این مهم.....

آدم های عوضی (مجموعه داستان)

پوریا عالمی

انتشارات مروارید

چاپ اول: ۹۳


مجموعه داستان «آدم های عوضی» داستان های تازه ای است از پوریا عالمی طنزنویس که ستونی ثابت در روزنامه ی شرق دارد.

پیش از این از او رمان «پنجره زودتر می میرد» منتشر شده بود.

برشی از داستان جشن لیلا از مجموعه ی آدم های عوضی

برای بچه ها یک سفره پهن کرده اند تو اتاق لیلا. اتاق لیلا قشنگ است. دیوارهاش صورتی است. مثل بالای لپ هاش هم رنگ گل های ریز سفره است، یک کمی روشن تر. فکر می کنم چه قدر رنگ صورتی خوب است، می فهمم دیگر از رنگ قرمز بدم می آید. توی سفره یک ظرف بزرگ سالاد کاهو است. سس سفید چرب ریخته اند روش؛ آدم که می بیند اشتهاش باز می شود. سالاد را که می خوری، اشتهات بند می آید.

ظرف پلوی همه مان نصفه می ماند. مرغ ها را خورده ایم. سر بال و سینه اش دعوای کوچکی کرده ایم. من جلو در نشسته ام. جا نیست. خانه ی لیلا از خانه ی ما بزرگ تر است، اما این جا هم جا نیست. تنگ هم، کیپ کیپ نشسته ایم. من زانوم چسبیده به زانوی لیلا. دامن آبی پفی پوشیده و چهار زانو نشسته است. دامنش کشیده شده بالا. پف هاش رو جمع شده است و زانوش افتاده بیرون. جورابش سفید است. توری گل گلی دور تا دور جورابش تا شده است روی هم. مامانم می گوید خواهرم به این جوراب ها می گفته جوراب تول تولی. جوراب تورتوری لیلا تا پایین زانوهایش است.....

با تردید و تغییر زیبا زندگی کنید (نگاهی بودایی به زندگی)

پما چدرن

ترجمه ی مهین خالصی

انتشارات ققنوس

چاپ اول: ۹۳


«ما انسان ها هر وقت تشخیص می دهیم که همه چیز در اطرافمان در بی ثباتی به سر می برد، برای یافتن یقین تلاش می کنیم. انگار در ایام گرفتاری تنش حاصل از تلاش برای یافتن زمین سفت- چیزی قابل پیش بینی و امن تا رویش بایستیم- تشدید می شود. ولی در حقیقت ماهیت واقعی وجود ما برای همیشه در حال تغییر است. همه چیز همچنان تغییر می کند، خواه ما از آن آگاه باشیم خواه نباشیم.

چه گرفتاری ای! انگار ما محکومیم که عذاب بکشیم فقط به این دلیل که ترسی دیرینه داریم از پی بردن به ماهیت راستین مسائل. تلاش ما برای یافتن لذت پایدار، امنیت پایدار، با این حقیقت مغایر است که ما بخشی از سیستم پویایی هستیم که در آن همه چیز و همه کس در حال تغییر است.
بنابراین ما خودمان را درست در وسط یک دو راهی می یابیم. و با چند سؤال تحریک آمیز به حال خود رها می شویم: چگونه می توانیم علی رغم ناپایداری، علم به اینکه روزی قرار است بمیریم، با تمام وجود زندگی می کنیم؟

اگر تشخیص بدهیم که هیچ گاه نمی توانیم به طور کامل و در نهایت همه چیز را سر و سامان دهیم چه می شود؟ آیا می شود تحمل خود را در برابر بی ثباتی و تغییر زیاد کنیم؟ چگونه می توانیم با پیش بینی ناپذیری و تردید طرح دوستی بریزیم و آن ها را به منزله ی ابزاری برای دگرگون ساختن زندگی مان بپذیریم؟.....»

گفت و گو با وودی آلن

اریک لکس

ترجمه ی گلی امامی

انتشارات کتاب پنجره

چاپ اول: 93


وودی آلن درست برعکس شخصیت سینمایی اش که معمولاً عصبی است و درگیر مشکلات، کاملاً بر کار و زمانش احاطه دارد. تعریف خودش دقیق تر است:« آدمی جدی، کارگری با اصول، علاقه مند به نوشتن، علاقه مند به ادبیات، و علاقه مند به سینما و تئاتر هستم. من به اندازه ی شخصیت کمیک فیلم هایم دست و پا چلفتی نیستم. می دانم که زندگی ام یک رشته مشکلات خانمان برانداز نیست که از شدت مسخره بودن خنده دار باشد؛ زندگی من به مرابت کسالت بار تر است.»

دهه های متمادی موفقیت پیاپی ، او را آرام تر کرده و به طور کلی از خجول بودنش کاسته و ملاقات های ما خیلی سرخوشانه و در آرامش می گذرند. در عین حال همکار فعالی است. وقتی در سال ۱۹۹۱ مشغول پژوهش زندگی نامه اش وودی آلن بودم، حساب کرده بودم که زمان مصاحبه ها وقتی به سر می رسد که خودش را تکرار کند. سه سال طول کشید تا به این مرحله رسیدیم؛ در آن زمان یک سال اززمان تحویل کتاب سر آمده بود. روزی در حالی که کتاب در دست ویرایش بود به من تلفن کرد.

گفت «داشتم در مورد موضوعی که اخیراً با هم صحبت کردیم فکر می کردم و فکرهای جدیدتری دارم؛ علاقه مند هستی؟»

گفتم: «متأسفم فرصت ات را از دست دادی.»

از دست داده بود؟

همکاری اش در مورد این کتاب هم همان گونه بود. بین آوریل ۲۰۰۵ تا اوایل ۲۰۰۷، ساعت های طولانی برای مصاحبه حاضر شد، تا گفتگوهای مان روزآمد باشد. متن را خواند و نکاتی را اصلاح کرد. هرگاه احساس کرد مانند مربی بیس بال نیویورک یانکی ها، کیسی استنگل حرف می زند، که معروف بود مغلق و نا مفهوم حرف می زده، آن را تصحیح کرد. به مروز نیز هر نکته ی تازه ای به نظرش می رسید می افزود. این مصاحبه ها طوری تقسیم بندی شده است که هر هفت جنبه ی اساسی فیلم سازی (ایده، نوشتن، بازیگری، فیلمبرداری، کارگردانی، تدوین و موسیقی متن) را در بر می گیرد.

آن ها را می توان به توالی یا جداگانه خواند. ولی به آن گوش فرادهید: این صدای وودی آلن است.

کافه اروپا

اسلاونکا دراکولیچ

ترجمه ی نازنین دیهیمی

نشر گمان

چاپ اول: زمستان ۹۳


در کشورهای اروپای شرقی تفاوت بین «ما» و «من» بسیار فراتر از تفاوتی در دستور زبان است. من همراه این «ما» بزرگ شدم. در مهد کودک، در مدرسه، سرکار. با گوش دادن به سخنرانی سیاستمدارانی که می گفتند: «رفقا، ما وظیفه داریم...» و ما رفیق ها همان کارهایی را می کردیم که به ما می گفتند. فردی که از یک جامعه توتالیتر بیرون می آید با «نه» گفتن است که مسئولیت فردی و ابتکار عمل می آموزد. و این راه با گفتن «من» شروع می شود. با اندیشیدن در قالب «من» - هم در محیط خصوصی و هم در ملاء عام. «ما» به معنی ترس، تسلیم و سر فرود آوردن است. به معنای جمعیتی ملتهب و یک نفر که سرنوشتشان تصمیم می گیرد. «من» به عکس، یعنی دادن فرصتی به فردیت و دموکراسی.

شاگرد قصاب

پاتریک مک کیب

ترجمه ی پیمان خاکسار

نشر چشمه

چاپ اول: زمستان ۹۳


رمان شاگرد قصاب بسیار تحسین شده، علاوه بر نامزدی بوکر و برنده شدن جایزه ی ادبی آیریش تایمز، در فهرست ۱۰۰۱ کتابی که پیش از مرگ باید خواند گاردین هم آمده. آیریش سنترال هم شاگرد قصاب را درلیست بیست تایی برترین های تاریخ ادبیات ایرلند آورده، در کنار اولیس جویس و تصویر دوریان گرین اسکار وایلد و سفرهای گالیور جانتن سویفت و سومین پلیس فلن اوبراین. راوی کتاب و شکل روایت اوست که شاگرد قصاب را به اثری منحصر به فرد تبدیل کرده است. ترکیبی از اول شخص و جریان سیال ذهن.

زمینه های اجتماعی انقلاب ایران

دکتر حسین بشیریه

ترجمه ی علی اردستانی

نشر نگاه معاصر

چاپ اول: ۹۳


انقلابی که در سال ۱۳۵۶ ناگهان در ایران آغاز شد و به سقوط نظام سلطنت و استقرار جمهوری اسلامی انجامید، یکی از مقاطع عمده ی منازعه را در تاریخ سیاسی ایران سده ی بیستم تشکیل می دهد. کانون توجه مطالعه ی حاضر توضیح علل این انقلاب و مراحل آن همراه با تأکید بر وجوه اجتماعی این منازعه است. در این تلاش، فصل اول به تحلیل تحول ساخت دولت در ایران از آغاز این سده تا تحکیم رژیم شاه در ۱۳۴۲ می پردازد. از همین رو، این بخش انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ را در زمینه ی سیاسی تاریخی قرار می دهد که از انقلاب مشروطه ی ۱۱-۱۹۰۵ آغاز شد. در فصل دوم، ماهیت رژیم سلطنتی موجود در پیش از انقلاب بر حسب بنیان های قدرت و ثباتش در دوره ی ۱۳۴۲-۱۳۵۶ مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. ثروت نفتی، ثبات اقتصادی، همکاری میان دولت و طبقه ی بالا، سرکوب و حمایت سیاسی آمریکا پایه های قدرت شاه را تشکیل می دادند. در مقابل، فروپاشی این بنیان های قدرت نهایتاً به از هم پاشیدگی رژیم او انجامید. در فصل های ۳، ۴ و ۵ ما به توضیح علل اصلی انقلاب خواهیم پرداخت....

رژه پیروزی در بندر آرتور (داستان کوتاه ژاپنی از آغاز تا امروز)

گروه نویسندگان

ترجمه ی اشکان کاظمیان مقیمی

نشر شور آفرین

چاپ اول: ۹۳


«رژه پیروزی در بندر آرتور» برگزیده یی است از همه ی دوره های داستان نویسی ژاپن، از آغاز تا امروز: دوره ی کهن، دوره ی کلاسیک، دوره ی میانه، دوره ی پیشا مدرن و دوره ی مدرن و پسا مدرن. در این کتاب سعی شده تا ازهر دوره، داستان هایی ترجمه شود تا خواننده ی فارسی زبان بتواند سیر تحول داستان نویسی ژاپن و بالاخص داستان کوتاه ژاپنی را دنبال کند، با این نکته که هر داستان نیز نمایانگر دوره ی خاص خودش است. ...