امروز در تاریخ
۴ بهمن - ۲۴ ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟
امروز ۴ بهمن برابر با ۲۴ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
رویداد ها:
۴۱ - کالیگولا، امپراتور روم که به خودکامگی و خونریزی مشهور است، توسط محافظان ناراضی خود کشته میشود. نگهبانان سپس عموی کالیگولا، کلودیوس را امپراتور میکنند.
1704 - پيمان شاه سلطان حسين صفوي با لوئي چهاردهم پادشاه فرانسه
در تاريخ ايران، بي عرضگي شاه سلطان حسين صفوي ضرب المثل است، ولي همين بي عرضه در زمان سلطنت خود پيماني را با لوئي چهاردهم مقتدرترين پادشاه وقت اروپا امضاء كرد كه از لحاظ رعايت منافع ايران و ايراني كمتر نظير داشته است.
1966 - سران حزب توده غيابا محكوم به اعدام شدند
يك محكمه نظامي تهران سران حزب کمونيست توده را سالها پس از فرار از زندان قصر غيابا محاكمه و 13 تن از آنان را به اعدام محكوم كرد. اين حكم كه چهارم بهمن1344 (24 ژانويه 1966) انتشار يافت غير قطعي و تجديد نظر پذير اعلام شده بود. اسامي محكومان به اعدام طبق اعلامیه دستگاه قضایی ارتش از اين قرار بود:
دكتر رضا رادمنش، ايرج اسكندري، دكتر فريدون كشاورز، احسان طبري، رضا روستا، عبدالصمد كامبخش قزويني، آرداشس آوانسيان، علي اميرخيزي، پتروس شمعوني، غلامحسين فروتن، يوسف جماراني، محمود بقراطي و غلام بابازاده.
اين عده پس از فرار اززندان قصر با كمك افسران زندان، به خارج از كشور رفته بودند و عمدتا در آلمان شرقي بسر مي بردند.
«متيو بريدي» بنیادگذار حرفه عكس خبري (فتوژورنالیسم) 24 ژانویه 1863 تصمیم گرفت که تصاویر صحنه های جنگ داخلی آمریکا و عکس اجساد کشته شدگان این جنگ را در ویترین هایی در چهارراهها و میدانهای شهرهای بزرگ این کشور قراردهد تا مردم فاجعه برادرکُشی را به چشم ببینند و مصرّانه پایان یافتن آن را خواستار شوند. وی با همین هدف، در اکتبر 1862 نمایشگاهی از این عکس ها در شهر نیویورک دایرکرده بود ولی آن را برای اصلاح نظر آمریکاییان نسبت به جنگ داخلی و بیزاری از آن کافی ندانسته بود. «بریدی» كه در 15 ژانویه 1896 در 72 سالگي درگذشت با ابتکار فتوژورنالیسم، دریچه بزرگی را در حرفه روزنامه نگاري بازکرد. مشاهده صحنه هاي دلخراش جنگ كريمه در سال 1855 «متيو» را به فكر ابداع «حرفه عكس خبري» انداخته بود. فن «گرفتن عکس» در سال 1826 در فرانسه بوجود آمد.
متيو برای پوشش دادن جنگ داخلي آمريكا (1861 ـ 1865) یک گروه عکاس خبری [عکاسی که اصول روزنامه نگاری را بداند و استعداد و اشتیاق این کاررا داشته باشد] مرکب از 23 نفر ایجاد کرد و این گروه ده هزار عکس گرفت ازجمله عکس همه معاریف وقت و بزرگان قبایل سرخپوست را که در کتابهای تاریخ و فیچرنویسی بکار می روند. عکسی را که «بریدی» شخصا از ابراهام لینکلن گرفته بر اسکناسهای 5دلاری چاپ شده است. «بریدی» گفته است كه «دوربین نگاری = شرح ماجرا و رویداد با عکس به جای قلم و نوشته» حقیقت محض را ثبت و منعکس می کند و تأثیرگذار است ولی نوشته ی با قلم را مي توان تحريف كرد. بنابراین، دوربین واقعیت ها را منعكس مي كند؛ زيبا يا زشت. [این بیان متیو، در قرن 21 صداقت پیشین را از دست داده و امروزه با ابزارهای دیجیتال ازجمله فتوشاپ و پینت شاپ می توان تصاویر خبری را هم ادیت و تغییر شکل داد و سانسور کرد].
«متیو» همچنین گفته است: فرق ديگر قلم و دوربین اين است كه نوشته نياز به سواد خواندن دارد ولی درك تصویر به سواد و دانستن زبان خاص نياز ندارد ـ تصویر يك زبان بين المللي براي بازگو كردن حقايق است كه هركس مي تواند آن را درك كند و تصویر خوب آن است که بدون زیرنویس هم ماجرا و داستان را بیان دارد. يك تصویر به تنهایی مي تواند داستاني را بيان كند كه اگر ماجرای مربوط به رشته تحرير در آيد يك كتاب خواهد شد. يك «كتاب عكس» را مي توان در كمتر از يك ساعت خواند، ولي همين كتاب اگر به صورت «نوشته» باشد دست كم يك هفته وقت مي گيرد و مطالب آن هم خيلي زود از ذهن خارج مي شود؛ تازه تاثير عكس را ندارد. به همين دليل متيو «فتوژورنالیست ها = خبرنگاران عکاس» را از ساختن صحنه برای گرفتن تصویر منع كرده و این عمل را خيانت به حرفه روزنامه نگاري خوانده است كه مرتكب، سزاوار اخراج از اين حرفه است.
متيو بریدی درجريان جنگ خونين و پرتلفات داخلي آمريكا كه نوعي برادركُشي بود از افراد گروه خود خواسته بود كه صرفا سراغ گرفتن عكس از افسران و ژنرالها و رژه سربازان نروند؛ از خرابيها، چاله هاي انفجار، اجساد رهاشده و زخمي ها عكس بردارند تا هركس كه تصاویر را مشاهده كند از هر جنگي متنفر شود و عمر جنگ پايان يابد. بی طرفانه و منصفانه از هر دو طرف جنگ (دو نیروی متخاصم) عکس بگیرند. تبعیض ناقض اصول ژورنالیسم است. با همين فكر، وي عكسهايش را در سر چهار راهها در ويترين قرار مي داد تا تنفر عمومي از جنك برانگيخته شود. عكسهاي متيو به صورت كتاب درآمده و در هر موزه يك تالار را به خود اختصاص داده است.
«متيو بريدي» برای راه اندازی فتو ژورنالیسم، به پول آن روز یکصد هزار دلار وام گرفته و هزینه کرده بود ولی کنگره آمریکا برای کمک به او تنها 25 هزار دلار تصویب کرد و متیو دچار ورشکستگی شد و آخر عمر در فقر، بیماری و تنهایی درگذشت. انعکاس این وضعیت غم انگیز او بود که دولتهارا در سراسر جهان وادار به حمایت از هنرمند، نویسنده، مبتکر و مخترع کرد ازجمله گرفتن پرستار و منشی در اواخر عمر برایشان، تامین مسکن، امکانات رفاهی، تالار معاریف، گورستان اختصاصی و .... رسم براین شده است که سران دولتها اعلامیه مرگ این قبیل افرادرا که به میهن خود و بشریت خدمت کرده اند امضاء کنند.
توضیحات و توصیفات «متیو بریدی» بود که بعدا نشریات را پُر از عکس کرد و تیراژها بالارفت، به علاوه، تالیفات تصویری (کتاب های تماما عکس ـ بازتاب یک موضوع صرفا با عکس) وارد بازار کتاب و نشریات شد. در پی پیدایش آنلاین ها از آخرین دهه قرن 20 و کم حوصله شدن مخاطبان، سردبیران روزنامه ها برمیزان چاپ عکس افزوده و صفحات عکس خبری [اخبار از دریچه دوربین، عکسها و خبرها و ...] بوجودآورده اند که صد درصد مخاطب [مخاطب راضی] دارد.
۱۹۱۴ - ورود سپاه روسيه به ايران در جريان جنگ جهاني اول
هنوز مدتي از تاجگذاري احمدشاه قاجار نگذشته بود كه جنگ جهاني اول آغاز شد. در اين جنگ، دولتهاي روسيه، انگلستان و فرانسه با دولتهاي آلمان، اتريش، مجارستان و ايتاليا به نبرد برخاستند و پس از مدتي حكومت عثماني نيز اتّحاد خويش را با آلمان اعلام كرد و عملاً وارد جنگ گرديد. طرفين جنگ تلاش زيادي به عمل آوردند تا در دولت ايران نفوذ كرده و آن را به نفع خويش وارد كارزار نمايند و از منطقه سوقالجيشي ايران، ضربه سهمگيني به دشمن خود وارد كنند. در اين زمان، مستوفيالممالك، رياست دولت را در اختيار داشت. وي گرچه بيطرفي ايران را در جنگ اعلام نمود، اما هيچ كدام از طرفين جنگ، اعتنايي به اين امر نكرده و وارد خاك ايران شدند. انگلستان از جنوب و روسيه از شمال كشور متجاوزانه وارد ايران شدند و منطقه وسيعي را در اشغال خويش قرار دادند. روسيه پس از هجوم به ايران، به جنگ با نيروهاي عثماني كه در آذربايجان به خاك ايران تجاوز كرده بودند پرداخت و هر دو اشغالگر به جان هم افتادند تا اينكه نيروهاي امپراتوري عثماني شكست خوردند. حاكميت ايران در اين زمان به ضعيفترين درجه رسيد و اوضاع سياسي و اقتصادي كشور به شدت پريشان و بحرانزده بود. اشغال قسمت شمالي ايران از سوي دولت تزار روس به مدت سه سال طول كشيد. در نهايت در سال ۱۲۹۶ شمسي (۱۹۱۷ ميلادي) انقلاب كمونيستي روسيه به وقوع پيوست و نيروهاي روسي به دليل اوضاع پريشان داخلي روسيه، شمال ايران را تخليه كردند.
۱۹۲۴ - نقض وصیتنامه لنین ۳ روز پس از درگذشت او!
برغم وصيتنامه لنين، سه روز پس از فوت او، ۲۴ ژانویه ۱۹۲۴ شهر سن پترزبورگ را به لنينگراد تغيير نام دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام سابق بازگشت داده شده است. به باور بسیاری از مورخان، بی توجهی به وصیتنامه مفصل لنین و عدم رعایت آن از دلایل فروپاشی شوروی بوده است. لنین به نظرات مردم و اصحاب نظر و نامه های آنان توجه خاص داشت برای دریافت و تنظیم این نامه و به اطلاع مقامات مربوط رساندن و دادن پاسخ در مهلت مقرر و انتشار برخی از آنها در روزنامه ها دفتری ویژه با دهها کارمند دایر کرده بود که پس از درگذشتش تعطیل و آه و ناله ها در سینه ها حبس شد و .... لنین ۲۱ ژانویه ۱۹۲۴ در ۵۴ سالگی درگذشت.
۱۹۴۲ - درجریان جنگ جهانی دوم، تایلند [متحد ژاپن] به امریکا و انگلستان اعلان جنگ داد.
۱۹۶۵ - وينستون چرچيل نخست انگلستان در زمان جنگ جهاني دوم و نيز در زمان ملي شدن نفت ايران كه اصرار به بركناري دكتر مصدق داشت درگذشت . وي بيش از ۹۰ سال عمر كرد.
۱۳۵۷ ش - بستن فرودگاه مهرآباد به دستور بختيار براي جلوگيري از ورود امام
وقتي كه خبر بازگشت حضرت امام خميني(ره) به كشور قوت گرفت، دولت بختيار، براي جلوگيري از ورود امام، به كليه شركتهاي هواپيمايي بين المللي اعلام كرد كه به تهران پرواز نكنند. علاوه بر اين به دستور بختيار، تعداد زيادي تانك و زره پوش در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر شدند تا از ورود امام به ميهن اسلامي جلوگيري نمايند. همچنين كليه فرودگاههاي كشور براي سه روز بسته اعلام شد و در نتيجه، نزديكان امام اعلام كردند، به مناسبت بسته بودن فرودگاهها، سفر امام به تهران، دو روز به تعويق افتاد. عكسالعمل مردم در برابر اين عمل بختيار به حدي شديد بود كه دستور بختيار در ظرف چند روز لغو شد.
۱۹۸۴ - اولین مکینتاش بفروش میرفت.
زادروزها
۷۶ - پوبلیوس آئلیوس ترایانوس هادریانوس، امپراتور روم (م. ۱۳۸)
۱۶۷۹ - کریستیان ولف، فیلسوف آلمانی (م. ۱۷۵۴)
۱۷۰۵ - فارینلی، خواننده ایتالیایی (م. ۱۷۸۲)
۱۷۳۲ - پییر بومارشه، نمایشنامهنویس فرانسوی (م. ۱۷۹۹)
۱۷۵۲ - موتزیو کلمنتی، نقاش، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی (م. ۱۸۳۲)
۱۹۰۹ - مارتین لینگز، پژوهشگر و نویسنده انگلیسی (م. ۲۰۰۵)
۱۹۱۵ - رابرت مادرول، نقاش آمریکایی (م. ۱۹۹۱)
۱۹۱۷ - ارنست بورگناین، بازیگر آمریکایی (م. ۲۰۱۲)
۱۹۲۸ - دزموند موریس، انسانشناس انگلیسی
۱۹۳۰ - محمود فرشچیان، نقاش ایرانی
۱۹۴۰ - یوآخیم گاوک، سیاستمدار آلمانی، ۱۱مین رئیسجمهور آلمان
۱۹۴۱ - نیل دایمند، خواننده، شاعر و گیتاریست آمریکایی
۱۹۴۱ - آرون نویل، خواننده آمریکایی (برادران نویل)
۱۹۴۳ - شرون تیت، بازیگر آمریکایی (م. ۱۹۶۹)
۱۹۴۵ - جان گارمندی، سیاستمدار آمریکایی، ۴۶مین فرماندار کالیفرنیا
۱۹۴۷ - میچیو کاکو، فیزکدان ژاپنی-آمریکایی
۱۹۵۹ - دیوید میلز، نویسنده آمریکایی
۱۹۶۷ - جان میانگ، نوازنده بیس آمریکایی (دریم تیتر، پلاتیپوس، د جلی جم، اکسپلوررز کلاب)
۱۹۷۰ - متیو لیلارد، بازیگر، کارگردان و تهیهکننده آمریکایی
۱۹۷۲ - بث هارت، خواننده و شاعر آمریکایی
۱۹۷۴ - اد هلمس، بازیگر آمریکایی
۱۹۸۷ - لوییز آلبرتو سوارز، فوتبالیست ارگوئهای
۱۳۴۸ش - علیرضا عصار، خواننده پاپ ایرانی
مرگها
۴۱ - کالیگولا، امپراتور روم (ت. ۱۲)
۱۱۲۵ - داویت چهارم، پادشاه گرجستان (ت. ۱۰۷۳)
۱۹۲۰ - آمادئو مودیلیانی، نقاش و مجسمهساز ایتالیایی (ت. ۱۸۸۴)
۱۹۴۸ - ماریا مندل، افسر اساس اتریشی (ت. ۱۹۱۲)
۱۹۶۵ - وینستون چرچیل، افسر ارتش، سیاستمدار انگلیسی، نخستوزیر بریتانیا، برنده جایزه نوبل ادبیات (ت. ۱۸۷۴)
۱۹۶۹ - سعود بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی (ت. ۱۹۰۲)
۱۹۷۸ - هرتااوبر هاوزر، فیزیکدان آلمانی (ت. ۱۹۱۱)
۱۹۸۲ - آلفردو اواندو کاندیا، ژنرال و سیاستمدار بولیویایی، ۵۶مین رئیسجمهور بولیوی (ت. ۱۹۱۸)
۱۹۸۳ - جرج کیوکر، کارگردان آمریکایی (ت. ۱۸۹۹)
۱۹۸۹ - تد باندی، قاتل سریالی آمریکایی (ت. ۱۹۴۶)
۱۹۹۳ - تورگود مارشال، حقوقدان آمریکایی، ۳۲مین وکیل کل ایالات متحده امریکا (ت. ۱۹۰۸)
۲۰۰۳ - جیانی آنیلی، تاجر ایتالیایی (ت. ۱۹۲۱)
۲۰۰۴ - لئونیداس دا سیلوا، فوتبالیست برزیلی (ت. ۱۹۱۳)
۲۰۰۶ - کریس پن، بازیگر آمریکایی (ت. ۱۹۶۵)
۲۰۱۲ - تئو آنگلوپولوس، کارگردان و تهیهکننده یونانی (ت. ۱۹۳۵)
*****
منابع:
-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون
نظر کاربران
و تولد من..