۲۹ دی - ۱۹ ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۹ دی برابر با ۱۹ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

۵۷۰ - طبق تقويم ميلادي، حضرت محمد (ص) ۱۹ ژانويه اين سال (ماه ربيع الاول در سال هجري قمري) در مكه تولد يافت. در آن زمان خسروانوشيروان بر ايران سلطنت مي كرد و همان سال واحد هاي ارتش ايران حبشي ها را از يمن بيرون راندند.

۱۴۹۲ - پايان حاكميت اسلام در اندلس اسپانيا پس از يورش مسيحيان

از اوايل قرن هشتم ميلادي برابر با اواخر اولين قرن هجري، مسلمانان كه بيش از نيم قرن از حكومتشان در جنوب غربي آسيا و شمال افريقا مي‏گذشت به اسپانيا لشكركشي كردند و آن را ضميمه حكومت اسلامي نمودند. در طول صدها سال حكومت مسلمانان در اسپانيا كه به اندلس شهرت يافته بود، مراكز متعدد فرهنگي و اقتصادي به وجود آمده و شهرهاي فراواني ساخته و تجديد بنا شد. در اواخر قرن پانزدهم ميلادي، اندلس دستخوش موج عظيمي از حملات پي در پي مسيحيان گرديد و قلمرو مسلمانان، در شرق و غرب، يكي پس از ديگري به دست مسيحيان افتاد. در طي حملات بعدي، بسياري از شهرهاي غربي به تصرف مهاجمان مسيحي درآمد و از آن پس، اوضاع اندلس رو به پريشاني نهاد. حملات سنگين مسيحيان باعث تضعيف بيشتر قواي مسلمانان و كاهش قدرت آنان گرديد و مسيحيان را در تصرف ديگر شهرهاي اندلس، مصمم‏تر ساخت. پس از چندي پرتغالي‏ها سرزمين‏هاي جنوب غربي را مورد تجاوز قرار داده و علي رغم تحمل تلفات فراوان، با تصرف نقاط مختلف اندلس شامل قرطبه و اِشبيليه، آخرين ضربات را بر پيكر اندلس وارد آوردند. هنوز مدت زيادي از اين تجاوزات نگذشته بود كه تمام شهرهاي اسلامي اندلس در شمال، غرب و شرق به دست مسيحيان افتاد و از فرمان‏روايى پهناور و مقتدر مسلمانان در اندلس، جز غرناطه در جنوب و چند شهر كوچك، ديگر چيزي باقي نماند. سرانجام مهاجمان مسيحي با حمله‏اي وسيع و پس از ۹ ماه محاصره، شهر غرناطه، آخرين پايگاه مسلمانان در اندلس را كه در دوران شكوفايى تمدن اسلامي در طي چندين قرن به عنوان مهد اين تمدن به شمار مي‏رفت، در ۱۹ ژانويه ۱۴۹۲م تصرف كردند و به اين ترتيب اندلس پس از حدود ۸۰۰ سال به طور كلي از دست مسلمانان خارج شد. مسلمانان در هنگام حكومت خود در اندلس، در نشر فرهنگ و تمدن اسلامي كوشيدند و تمدني درخشان با شهرهاي آباد، كشاورزي، صنايع و معماري پرشكوه به وجود آوردند. بدين وسيله بود كه تمدن اسلامي و قسمت مهمي از علم و ادب يونان از طريق اسپانيا به اروپاي غربي انتقال يافت. و از ميان مسلمانان اندلس، دانشمندان بزرگي در علوم گوناگون ظاهر شدند و در بسط تمدن اسلامي كمك شاياني كردند.


1629 - روزي كه شاه عباس يکم درگذشت

امروز، 19 ژانويه، سالروز درگذشت شاه عباس يکم است که در سال 1629 ميلادي در اشرف (بهشهر) فوت شد. شاه عباس برای آگاه شدن «بدون واسطه» از مشکلات مردم برخی از شبها بگونه ای ناشناس در کوچه و پس کوچه و این گوشه و آن گوشه به پرسه زنی می پرداخت. پس از انقراض ساسانيان، شاه عباس نخستين زمامدار ايران بود كه قدرت را به طور كامل در پايتخت متمركز ساخت، مرزهاي ايران را به خطوط عهد باستان نزديك كرد و ايران بارديگر داراي يك نيروي دريايي موثر شد، با كشور هاي دوردست مناسبات سياسي و بازرگاني برابر برقرار ساخت و دست به عمران و آباداني زد. وي اصفهان [شهر مرکزی کشور] را پايتخت ایران كرد و به صورت زيباترين شهر جهان آن زمان در آورد، امنيت راههاي ارتباطي را تامين و كاروانسراهاي متعدد براي تسهيل حمل و نقل ايجاد، و ايران را داراي يك ارتش ملي كرد كه سربازان آن از ميان همه مردم انتخاب مي شدند، نه افراد چند ايل. شاه عباس به دليل باز شدن پاي اروپائيان به آبهاي مشرق زمين، نسبت به امنيت خليج فارس بسيار حساس بود.


1944 - قطع روابط ايران با دولت سعودي در سال 1322

دولت وقت ايران در پي اعتراض به اعدام يك زائر ايراني به نام ابوطالب يزدي در جريان مناسك حج، 29 دیماه 1322 هجری خورشيدي (19 ژانويه 1944 ميلادي) مناسبات دیپلماتیک خودرا با دولت سعودي قطع كرد. اين زائر به تصميم مقامات سعودي گردن زده شده بود. دولت وقت ايران عمل دولت دولت سعودي را غير منصفانه خوانده بود. درپي قطع روابط دو كشور، تامدتي ايرانيان قادر به مسافرت به كشور سعودي نبودند.

1946 - مجلس کار دهخدا را عام المنفعه اعلام کرد

مجلس شوراي ملي 29 ديماه 1324 (19 ژانويه 1946) تلاش فرهنگی علی اکبر دهخدا را یک کار عام المنفعه اعلام و دولت را مأمور چاپ و انتشار فرهنگ دهخدا و تکمیل کار و ادامه پژوهش های او كرد. با مصوّبه مجلس، هزينه اين كار فرهنگي عام المنفعه بر عهده دولت قرارگرفت و دفتري براي انجام آن تأسيس و شماري از زبانشناسان، تاريخدانان و اديبان در آن سرگرم بكار شدند.


علي اكبر دهخدا از نويسندگان و فرهنگيان بنام كشور مدت ها عضو شوراي عالي معارف (فرهنگ)، رئيس دانشكده حقوق و مشاورِ عالي وزارت فرهنگ بود. وي همچنين يك روزنامه نگار برجسته و از طنزنويسان اوليه جرايد ايران بود.

1811 - «غرور و تبعيض» جین آستین منتشر شد

19 ژانويه سال 1811 در لندن داستاني انتشار يافت كه عنوان كتاب «غرور و تبعيض» بود. نويسنده داستان خود را معرفي نكرده بود و اسم مستعار هم نگذاشته بود و ناشر كتاب به جاي نام مولف نوشته بود: يك بانو (A Lady).


با اینکه نويسنده داستان خودرا معرفي نكرده بود، هجوم مردم براي خريد اين كتاب آنچنان بود كه ظرف يك هفته به چاپ دوم و ظرف دو ماه به چاپ هفتم رسيد و همين امر سبب شد كه هركس در صدد كشف نويسنده آن برآيد تا بداند كه اين نوشته جالب كار چه كسي است. هر كس حدس و گماني مي زد و سرانجام «جين آستن Jane Austen» به عنوان نويسنده آن شناخته و اعلام شد.

دليل توجه مردم به خواندن اين داستان اين بود كه جامعه انگلستان در آن زمان ـ به رغم اینکه ناپلئون بناپارت کمر به نابودی این کشور بسته بود ـ در آتش تبعيض مي سوخت و مردم از هرگونه تبعيض خسته شده بودند و «تبعيض» موضوع روز بود و اين نويسنده، مسئله را به موقع تشخيص داده و به صورت داستاني جالب و دلكش درآورده و همه زشتي هاي «تبعیض» را در آن منعکس و تشريح کرده بود. تاثير همين داستان سبب كاهش و رخت بربستن نسبي تبعيض از آن جامعه شد.

۱۸۸۳ - برای اولین بار، لامپ رشته‌ای ساخته شده توسط توماس ادیسون در نیوجرسی شروع به کار کرد.


۱۷۹۳ - دادگاه انقلاب فرانسه لويي ۱۶ را به اعدام با گيوتين محكوم كرد

در اين روز در سال ۱۷۹۳ دادگاه انقلاب فرانسه لويي ۱۶ شاه بركنارشده اين كشور را به جرم خيانت به ميهن ـ با درخواست از خارجي براي لشكر كشي به فرانسه، ولخرجي بي حساب از خزانه كشور، ناديده گرفتن حقوق مردم و دادن دستور تيراندازي به مردمي كه دست به اعتراض عادلانه زده بودند و در نتيجه کشته شدن شماري از آنان به اعدام با گيوتين در ملاء عام محكوم كرد.


اين حكم، دو روز بعد به اجرا در آمد. لويي ۱۶ هنگام اعدام ۳۹ ساله بود.

۱۹۴۲ - قوای ژاپنی در طی جنگ جهانی دوم تجاوزات خود را به برمه آغاز کردند.

۱۹۹۱ - در ساعات بعد از نیمه شب این روز در سال ۱۹۹۱ و در جریان جنگ برای اخراج نیروهای صدام حسین از کویت، یک موشک عراقی ساخت روسیه از نوع اسکاد به شهر تل اویو در اسرائیل اصابت کرد (عکس مقابل). به گزارش مقامات اسرائیلی، اصابت این موشک تنها شماری را در تل اویو مجروح کرد. [طبق یک گزارش، ۱۴ تن را]. این دومین موشک عراقی بود که به سوی اسرائیل پرتاب شده بود. نخستین موشک به حیفا اصابت کرده بود. این موشک پرانی، انتقام عراق از اسرائیل بشمار آورده شده است که تاسیسات اتمی عراق را بمباران کرده بود.


موشک پراني عراق به اسرائيل يک روز پس از آغاز جنگ مؤتلفين با عراق بر سر کويت آغاز شده بود. عراقي ها جمعا هشت موشک اسکاد به اسرائيل پرتاب کردند.

۱۹۹۳ - کشور های جمهوری چک و اسلواکی به عضویت سازمان ملل متحد درآمدند.

2003 - تظاهرات در آمريکا و چند کشور ديگر براي جلوگيري از جنگ عراق

18 ژانويه سال 2003 و روزهاي پس از آن تا نيمه فوريه، در چند كشور جهان و همچنين در چند شهر آمريكا تظاهرات ضد جنگ بر پا شده بود. تظاهرات ضد جنگ در شهر رم ميليوني بود و طبق برخي گزارش ها سه ميليون نفر در آن شرکت کرده بودند. تظاهرات برلين و لندن نيز صدها هزار نفري گزارش شده بود. اين تظاهرات در پي تهديد عراق از سوي همکاران نزديک جورج دبليو بوش و همچنين نخست وزير وقت انگلستان و انتشار تفسيرهايي که وقوع حمله نظامي به عراق را قطعي نشان مي داد برگزار شده بود. عکس هاي زير چند منظره از اين تظاهرات را در شهر واشنگتن پايتخت ايالات متحده، کاليفرنيا، لندن، رم و برلين نشان مي دهد.


تظاهرات كننده خواسته بودند كه مسئله عراق به جاي جنگ از راههاي ديگر كه در آن خونريزي نباشد حل شود. تظاهرکنندگان از اينکه سازمان ملل نتوانسته است در طول عمر خود مانع از وقوع جنگ و تعرض نظامي قدرت هاي بزرگتر شود خواهان انحلال آن و تاسيس يک سازمان ملل واقعي شده بودند.

مرور زمان نشان داد که حمله نظامي به عراق دو ماه بعد آغاز شد، اين کشور «ساخت سياست لندن در دهه سوم قرن ۲۰» و داراي مشکلات نژادي و مذهبي به اشغال نظامي درآمد و ....

مناسبت ها:

روز ملی هوای پاک

زادروزها

۱۷۳۶ - زادروز جیمز وات فیزیکدان و مخترع اسکاتلندی ، و پدر انقلاب صنعتی
۱۷۹۸ - زادروز اگوست کنت فیلسوف فرانسوی ، واضع نام جامعه‌شناسی ، بنیانگذارِ جامعه‌شناسیِ نوین و دکترین پوزیتیویسم


۱۸۰۹ - زادروز ادگار آلن پو نویسنده داستان‌های کوتاه ، شاعر، نقاد و ویراستار آمریکایی
۱۸۳۹ - زادروز پل سزان نقاش بزرگ فرانسوی.


۱۹۴۳ - زادروز جنیس جاپلین خواننده و آهنگ‌ساز آمریکایی
۱۹۸۰ - زادروز جنسون باتن راننده بریتانیایی فرمول یک
۱۳۲۲ ـ فرهاد مهراد، خوانندهٔ ایرانی


درگذشت‌ها

۱۴۰۵ - درگذشت تیمور لنگ نخستین پادشاه گورکانی و موسس این سلسله
۱۶۲۹ - درگذشت شاه عباس بزرگ نامدارترین پادشاه دورهٔ صفویان


۱۸۶۵ - درگذشت پی‌یر-ژوزف پرودون فیلسوف ، اقتصاددان و جامعه‌شناس فرانسوی
۱۹۹۰ - درگذشت اشو عارف ، گورو و فیلسوف هندی


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون