با گیاهان دارویی و خواص آنها بیشتر آشنا شوید

برترین ها: در این مطلب برخی از گیاهان دارویی که بعضا به عنوان چاشنی در غذا هم از آنها استفاده می کنیم را برایتان معرفی کرده ایم. در کنار معرفی، خواص دارویی آنها را نیز نوشته ایم تا بدانید این گیاهان که در خانه هایمان هستند به چه کاری می آیند و برای چه مواقعی کاربرد دارند.

گل گاوزبان

گاوزبان، گیاه علفی و یک‌ساله است که ارزش دارویی دارد. گاوزبان احتمالاً از شمال آفریقا به نواحی دیگر راه یافته و امروزه در منطقه مدیترانه، نواحی شمال آفریقا و قسمت‌هایی از خاورمیانه می‌روید. گل، برگ و سرشاخه‌های گلدار آن به مصرف دارویی می‌رسد. گاو در زبان ترکی به معنی آبی هم آمده است و گل گاو زبان یعنی گلی که برگی آبی دارد.

این گیاه یکی از غنی‌ترین منابع اسیدهای چرب اصلی بشمار می‌رود. گل گاوزبان از اردیبهشت تا شهریور گل می‌دهد. گاوزبان گیاهی است علفی و یکساله که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد ساقه آن شیاردار و خاردار است. برگ‌های این گیاه ساده و پوشیده از تارهای خشن است. گلهای آن به رنگ آبی، سفید و بنفش می‌باشد.

معروف ترین اسم محلی این گیاه گل گاو زبان است. از نام‌های معروف دیگر محلی می‌توان از نام‌هایی مانند برنجاس و گانیل. نام برد که این اسم‌ها بیشتر در میان عشایر قشقایی جنوب استان فارس و حاشیه خلیج فارس مورد استفاده قرار می‌گیرد.


خواص داروئی

• گل گاو زبان و برگ‌های آن تصفیه کننده خون است.

• آرام کننده اعصاب است.

• باعث تعریق می‌شود.

• ادرار آور است.

• کلیه‌ها را تقویت می‌کند.

• سرماخوردگی را برطرف می‌کند.

• برای از بین بردن سرفه از دم کرده گل گاو زبان استفاده کنید.

• در درمان برونشیت موثر است.

• بی‌اختیاری دفع ادرار را درمان می‌کند.

• التهاب و ورم کلیه را درمان می‌کند.

• در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.

• ضماد برگ‌های گاو زبان برای رفع ورم موثر است.

• برگهای گاو زبان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.

• برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدار زیادی ویتامین C است و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد می‌ریزند.

• تنظیم کننده ضربان قلب

• ضد افسردگی

• کمک کننده به باروری در مردان عقیم

• کاهش درد قاعدگی در زنان و دختران

• بهترین مکمل گیاهی قوی کننده اسپرم مردان

• کمک به خون رسانی مناسب و تنظیم آن در بدن

هل سیاه

هل سیاه، را هیل غراب یا قاقله کبار گیاه این نوع هل در سیلان می‌روید.

طول میوه این نوع هل ۲۵-۵۰ میلیمتر است. قطر غلاف میوه آن به حدود ۶-۱۰ میلیمتر می‌رسد.


خواص

• از نظر خواص کم و بیش خواص هل سبز را دارا است. ضد نفخ معده و روده است.

هل سبز

هل سبز گیاهی است که بومی جنوب شرق آسیا است . هل سیاه هم از از همین خانواده محسوب می‌شود، اما استفاده آن به‌عنوان ادویه در ایران بیشتر بصورت هل سبز است. اما در خارج از ایران این گیاه در اشکال مختلفی اعم از پودر و روغن ارائه می‌شود که در مصارف گیاهپزشکی و صنایع غذایی کاربرد دارد. هل به چای عطر ویژه ای می بخشد و طرفداران زیادی دارد.


خواص درمانی

• هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. جویدن دانه های هل پس از صرف غذا ضمن کمک به هضم و گوارش بهتر غذا، می تواند بوی نامطبوع دهان(مثل بوی سیر و پیاز) را نیز خنثی کند.

• دانه های هل خواص گرمابخشی داشته و معده و روده ها را تقویت می کنند. هل اشتها را تحریک می کند و عمل هضم غذا را بهبود می بخشد.

• نوشیدن دم کرده ی داغ آن موجب تسکین کولیت، سوءهاضمه، باد نفخ، حالت تهوع و بی حالی شده و مانع ترشح زیاد اسید معده می شود.


• یکی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند هل، جلوگیری از تشکیل خلط در گلو است. از این رو می توان آن را به محصولات لبنی و پودینگ ها افزود تا اثر شیر را که موجب تشکیل خلط در گلو می شود خنثی کرده و به هضم آن نیز کمک کند.

• دانه های هل خاصیت داروی اکسپکتورانت را دارد و سینوس ها و برونش ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می کنند.

• هل چنان که ذکر شد خواص گرمابخش و انرژی زا دارد از این رو به بهبود روحیه و بازیابی انرژی و توان از دست رفته کمک می کند، اضطراب و نگرانی را کاهش می دهد و در رفع افسردگی موثر است.

• هل همچنین کلیه ها را تقویت می کند و گفته می شود برای درمان شب ادراری کودکان مفید است.

کاسنی معمولی

کاسنی معمولی، یک گیاه دارویی پایا با گل‌های آبی یا ارغوانی است. کاسنی در اصل بومی جهان قدیم است و بعداً در قاره آمریکا نیز به‌صورت گیاه خودروی کنار جاده‌ای درآمده است. منشا اصلی این گیاه اروپای مرکزی، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید، آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان دارد. به آب و هوای خنک، آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان را تحمل نمی‌کند.


خواص دارویی

• کاسنی کاملا سرد است، و تقویت کننده کبد، و مسکن حرارت و عطش، و گرمی و تقویت کننده کلیه و فشار خون و صفرا و پاک کننده مجرای ادرار و کلیه‌ها است.

• آب برگ کاسنی بهترین داروی یرقان و کلیه‌ها و کبد است، و جوشیده و صاف کرده آن برطرف کننده تبهای کهنه و تقویت کننده معده همراه با گل قند درمان کننده تبهای جزئی مداوم است.

• کاسنی برای تنظیم فشار خون بسیار مفید است.

• ضماد آن برطرف کننده ورم های گرم و درد چشم و افزاینده بینائی است.

• تهیه ضمادی از کاسنی و سرب سائیده و روغن گل درمان کننده سرطان زخم دار است.

• کاسنی دوست کبد است و کم‌کننده قند خون بیماران مبتلا به دیابت است.

• هرگاه آب کاسنی و آب خیار چمبر را مخلوط کنید و در ابتدای شرع آنژین و بیماری های حلقوی با آن غرغره کنید، آن را درمان خواهد کرد.

• تخم کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف کننده تبهای صفراوی، یرقان، خفقان، بیماریهای کبدی و سردرد است.

• تخم کاسنی هرگاه همراه با صندل و تخم رازیانه پخته شود، دفع کننده سموم و ضعف کلیه و طحال و تحریک کننده اشتها است.

• تخم کاسنی در جمیع حالات جانشین برگ کاسنی می‌تواند بشود.

• ریشه کاسنی گرم و خشک است، برطرف کننده گیر و سده، نرم کننده اخلاط سینه، افزاینده ادرار، برطرف کننده تبها، تصفیه و پاک کننده خون، و رفع کننده ورم احشاء و درد مفاصل و استسقاء.

• برای درمان یبوست، جوشانده برگ و ریشه کاسنی به مقدار ۲ فنجان صبح ناشنا بسیار مفید است.

• مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است، و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنیها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.

ماسک زیبائی
برای تهیه ماسک زیبائی از کاسنی، کاسنی را بکوبید و آب آن را یگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید. پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشوئید. این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرق پوست را زیاد می‌کند. برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.

زیانهای کاسنی

مصرف بیش از حد آن باعث ترش کردن معده، کاهش وزن (ورزشکارانی که دارای مقداری اضافه وزن هستند می‌توانند روزی ۲ الی ۵ بار از عرق کاسنی استفاده بکنند). روش مصرف: بعد ازهر وعدهٔ غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود.

کاسنی برای اشخاصی که مبتلا به سرفه هستند، مضر است. تخم کاسنی بدمزه و قی آور است. خنثی کننده ناراحتی‌های کاسنی، شکر است و برای بدطعمی تخم کاسنی سکنجبین و ادویه خوشبو است.

قره قات

قره قات یا قارا قات میوه‌ای جنگلی است که بومی اروپای غربی و شمال کشورهای ایتالیا، اسپانیا، لهستان و پرتغال است. قره قات در جنگل های منطقه ارسباران، مخصوصا جنگلهای اطراف روستای عباس‌آباد، نیز به وفور یافت می شود. ارتفاع بوته قره قات ۱-۱.۵ متر است و گاهی تا به دو متر نیز می‌رسد. شکوفه‌ها، بعلت رنگ زرد مایل به سبز شان تا حدی نامرئی هستند. میوه‌ها در خوشه‌های آویخته پدید می‌آیند. هر خوشه ۳-۱۰ میوه قرمز شفاف با قطر ۸-۱۲ میلیمتر را شامل می شود. هر درختچه ۳-۴ کیلو در سال میوه می دهد. میوه‌ها در اواسط تابستان می رسند.


طعم میوه قره قات ترش است. این میوه در کشورهای اروپایی برای درست کردن مرباهای نسبتاً گران قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد. علی‌رغم اینکه کاشت و نگهداری قره قات چندان سخت نیست، این میوه حتی در اروپا نیز کمیاب است. در ایران، خشک شده قره قات در عطاری‌ها یافت میشود.

خواص درمانی

دم کرده قره قات را برای رقیق کردن خون تجویز می‌کنند و اعتقاد بر آن است که خوردن آن از سکته قلبی ممانعت می کند.

موسیر

موسیر گیاهی است شبیه سیر که ریشه اش فقط یک پیاز درشت است. برگهایش باریک و دراز و گلهایش بنفش مایل به قرمزند.

پیاز این گیاه خوراکی است و در ترشی ها و اغذیه بکار می‌رود و بویش از سیر کمتراست. ایتالیایی ها از موسیر خوراکی‌های گوناگونی می‌پزند و وپیازچهٔ آن را در روغن زیتون کنسرو می‌کنند. نام ایتالیایی موسیرLampascioni است.


خواص داروئی گیاه موسیر

• فراورده‌های موسیر در کم کردن قند خون در افراد دیابتی مورد استفاده‌است و هم چنین از خواص گندزدائی آن برای دفع انگل‌ها همراه غذا از آن استفاده می‌شده‌است.

• برای ضدعفونی کردن آب مورد استفاده دارد.

• افزایش دفع ادرار

• التیام دهنده و ترمیم کننده زخم‌ها و تسکین دهنده التهاب طحال و کبد.

• تاثیر مثبت آن بر دستگاه اعصاب مرکزی، کاهش سردردهای میگرنی، کمک به سیستم قلبی- عروقی

• کمک به کاهش چربی‌های خون

• پیشگیری از تصلب شرائین

• تنظیم فشار خون

اسفرزه

اسفرزه یکی از گیاهان است و در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌روید. در زبان بلوچی به آن برنجاسک می گویند و این گیاه در بلوچستان ایران و پاکستان به وفور رشد می کند که بلوچها تخم این گیاه را جهت رفع اسهال با ماست مخلوط کرده و به خورد بیمار می دهند که بسیار موثر است.


این گیاه علفی و یکساله، بدون ساقه یا دارای ساقه‌های کوتاه و برگهای باریک، دراز و نوک تیز با سه رگبرگ سراسری در جهت طول برگ، گلهای کوچک آن به صورت سنبله‌های استوانه‌ای یا تقریباً مدور به طول ۵/۱ تا ۳ سانتی متر در راس دمگل ظاهر می‌شوند و محتوی دانه‌هایی به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد هستند. ارتفاع این گیاه به ۱۰ تا ۳۵ سانتی متر می‌رسد. میوه این گیاه پوشینه، شکوفا، دو خانه و محتوی معمولاً یک دانه کوچک، لغزنده و به رنگ قهوه‌ای در هر خانه‌است.

این گیاه به حالت خودرو روی چمن‌های خشک، چراگاه‌ها، مزارع رها شده، علف زارها، کنار راه‌ها و جویبارها و بیابان‌های بایر دیده می‌شود.


خواص و کاربرد

• سفت کننده شکم

• ضد زخم روده و معده

• ضد حرارت و عطش

• ضد اسهال ساده و خونی

• ضد خونریزی سینه

• نشاط آور

• ضد تب و لرز

• آن را در آب بریزید و بگذارید بماند و دائم به جای آب خوردن از آب آن میل کنید، اگر دائم جرعه جرعه نوشیده شود گرفتگی صدا که از گرمی و حرارت باشد را برطرف می‌سازد

• در کاهش درد و رفع خارش و قطع خونریزی بواسیر نافع است

• آن را با عناب در آب بچسبانید و آب آن را صبح ناشتا بخورید و با آب آن بدن را هم بشویید خارش قسمت های زنانه یا واژینال را برطرف می‌سازد.

• آب دم کرده آن را بنوشید، مدر است و برای سوزاک مفید است.

• ۲۰ گرم در یک لیوان آب جوشانده و ۴ روز تکرار شود دافع سنگ کیسه صفرا است

• اگر اسفرزه را با تخم شربتی و خاکشیر (هر کدام ۱۰۰ گرم) ترکیب کرده و هر روز یک قاشق سوپخوری آن را در ۲ لیوان آب حل کرده مصرف کنیم برای رفع خارش تن و تصفیه خون و بازشدن اشتها مفید است

• هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را در یک فنجان آبجوش بریزید بعد با نبات شیرین کرده و بنوشید، اسهال خونی را درمان می‌کند

• از خونریزی زیاد و قاعدگی جلوگیری می کند

• آن را بو دهید و هر روز بخورید. اسهالهای طولانی و مزمن را درمان می‌کند

• لعاب آن را دائم در گلو قرقره کنید و هم جرعه جرعه بخورید، گلودرد را درمان می‌کند و اگر آب آن دردهان نگه دارید برفک و سوختگی و طاول و زخمهای دهان رادرمان می‌کند

• آن را بکوبید، بعد با سرکه خمیر کنید و هر روز صبح و شب روی محل ضماد بگذارید سالک را درمان می‌کند.